حیات انسان، وابستگی زیادی به منابع طبیعی دارد. این منابع شامل تمام مواردی است که بدون دخالت انسان نیز وجود دارند و در دو دسته کلی منابع زیستی و غیر زیستی، تأثیر بسیار زیادی بر بخش‌های مختلف زندگی انسان‌ها دارند. در واقع هر بخش از طبیعت مانند جنگل‌ها، مراتع، خاک، آب و حیات وحش، با امکاناتی که در اختیار بشر قرار می‌دهند، در تداوم نسل و فراهم کردن آسایش انسان‌ها مهم هستند. به این ترتیب، نیاز به متخصصانی جهت حفظ و احیاء این منابع، همواره وجود دارد؛ لذا شغل مهندسی منابع طبیعی از جمله موقعیت‌های کاری مهم محسوب می‌شود. در صورتی که شما هم قصد آشنایی با این شغل و رشته مهندسی منابع طبیعی در دانشگاه را دارید، لطفاً با این مقاله از «مجله اینترنتی کاپریلا» همراه باشید.

آنچه می خوانید: پنهان کردن فهرست

شغل مهندسی منابع طبیعی چیست؟

هر چند در سال‌های اخیر، تلاش بسیاری برای حفظ منابع طبیعی و محیط زیست شده است؛ اما هنوز هم بسیاری از موارد بهره برداری از طبیعت، شامل جنگل‌ها و مراتع، خاک کشاورزی و منابع آب، بدون در نظر گرفتن اصول بهره برداری پایدار انجام می‌شوند. از طرفی سابقه‌ی طولانی آسیب رساندن با این سرمایه‌های طبیعی، مشکلات زیادی را در زنجیره‌ی بازسازی منابع ایجاد کرده است. در این جهت، مهندسان منابع طبیعی وظیفه دارند علاوه بر تعیین روش‌های بهره برداری پایدار از منابع، در جهت ترمیم و احیا آسیب‌های گذشته تلاش کنند. به این ترتیب، شغل مهندسی منابع طبیعی با ایفای نقشی مهم، باعث می‌شود انسان‌ها ضمن تأمین ملزومات زندگی خود به فکر نسل‌های آینده نیز باشند.

شغل مهندسی منابع طبیعی چیست؟
شغل مهندسی منابع طبیعی چیست؟
پیشنهاد آموزشی مرتبط:

رشته مهندسی منابع طبیعی

رشته مهندسی منابع طبیعی از زیرشاخه‌های کنکور تجربی می‌باشد و داوطلبان کنکور سراسری می‌توانند این رشته را با کسب رتبه مناسب انتخاب نمایند. از طرفی برخی از دانشگاه‌های دولتی در رشته مهندسی منابع طبیعی ، بر اساس سوابق تحصیلی دانشجو می‌پذیرند. پس از گذراندن دوره ۴ ساله در طول هشت ترم تحصیلی، پذیرفته‌شدگان این رشته به عنوان کارشناس فارغ‌التحصیل می‌شوند.

شایان ذکر است، کارشناسان منابع طبیعی با بررسی علم اکولوژی، حل مسائل زیست‌محیطی،‌ ارائه روش‌های علمی و عملی برای حفظ و توسعه پوشش گیاهی، بهره‌برداری صحیح از منابع محیط زیست مطابق با قابلیت‌ آن‌ها، توسعه فعالیت آبخیزداری و مدیریت آب و خاک، تلاش می‌کنند تا ضمن برطرف ساختن نیازهای فعلی کشور، این منابع ارزشمند را برای آیندگان نیز حفظ کنند.

گرایش های رشته مهندسی منابع طبیعی

با توجه به گستردگی محیط زیست و ارتباط متخصصان حوزه منابع طبیعی با عوامل مختلفی نظیر خاک، گیاه، آب، اقلیم و… رشته مهندسی منابع طبیعی در مقطع کارشناسی، از گرایش‌های متنوعی برخوردار است. این گرایش‌ها عبارت‌اند از:

  • گرایش محیط‌زیست
  • گرایش مرتع و آبخیزداری
  • گرایش جنگلداری
  • گرایش شیلات
  • گرایش علوم و صنایع چوب و کاغذ

در ادامه هر یک از این گرایش‌ها را بررسی خواهیم کرد.

گرایش های رشته مهندسی منابع طبیعی
لیست گرایش های رشته مهندسی منابع طبیعی

گرایش محیط زیست

گرایش محیط‌ زیست، حوزه‌ای چند بخشی یا بین‌رشته‌ای است و آمیخته‌ای از علوم بیولوژی، اکولوژی، فیزیک، شیمی، ریاضی، آمار،‌ اکولوژی کاربردی و جغرافیا می‌باشد. در این گرایش تلاش می‌شود تا با تربیت متخصصان، بین انسان و بخش‌های مختلف محیط زیست مثل مرتع، جنگل، حیات وحش و … ارتباط سازنده‌ای برقرار کند. به این ترتیب، بشر با استفاده از دانش خود با حفظ طبیعت کمک می‌کند که در عمل، اقدامی در جهت حفظ و افزایش کیفیت حیات انسان است.

شایان ذکر است، یکی از مهم‌ترین مسائلی که در چند دهه اخیر سازمان‌ها و نهادهای بین‌المللی و ملی را به خود مشغول کرده است، بحث حفاظت محیط زیست از آلاینده‌های آب، هوا و خاک می‌باشد. در گرایش محیط زیست، شیوه‌هایی برای جلوگیری از آلودگی منابع آبی، اراضی جنگلی و هوا آموزش داده می‌شود. از این طریق، متخصصان محیط زیست تلاش می‌کنند تا با ایجاد ارتباط با صنایع و فعالیت‌های انسانی، راهکارهایی جهت حفظ و ارتقا سلامت انسان‌ها، حیوانات و منابع طبیعی فراهم آورند.

دروس تخصصی این گرایش در مقطع کارشناسی عبارت‌اند از:

  • بوم شناسی مهره داران
  • مناطق حفاظت شده، پارک‌های ملی و جنگلی
  • مبانی مدیریت حیات وحش
  • پارک داری
  • زیست‌ شناسی و شناخت حیوانات شکاری
  • ارزیابی محیط زیست
  • حقوق و مدیریت محیط‌ زیست
  • طراحی و مهندسی پارک‌های ملی و جنگلی
  • اکولوژی دریاها و دریاچه‌ها
  • آلودگی آب و خاک
  • فنون و مدیریت حیات وحش
  • زیست شناسی حفاظت
  • آلودگی هوا
  • جلسه بحث
  • انسان و محیط زیست
  • پروژه

در ادامه چند مورد آموزش که به نظر ما، می‌تواند در زمینه محیط زیست و زیست‌شناسی برای شما عزیزان مفید باشد را در قالب لیست خدمت شما ارائه کرده‌ایم:

علاوه بر این، در ادامه چند مورد آموزش که به نظر ما، می‌تواند در زمینه بوم‌شناسی برای شما عزیزان مفید باشد را در قالب لیست خدمت شما ارائه کرده‌ایم:

و در ادامه چند مورد آموزش که به نظر ما، می‌تواند در زمینه منابع آبی برای شما عزیزان مفید باشد را در قالب لیست خدمت شما ارائه کرده‌ایم:

همچنین، در ادامه چند مورد آموزش که به نظر ما، می‌تواند در زمینه آلودگی هوا برای شما عزیزان مفید باشد را در قالب لیست خدمت شما ارائه کرده‌ایم:

گرایش مرتع و آبخیزداری

یکی از مشکلاتی که در اثر استفاده بی رویه از مراتع و اراضی دارای پوشش گیاهی به وجود می‌آید، بحث فرسایش خاک و شسته شدن زمین است. در گرایش مرتع و آبخیزداری، هدف آموزش شیوه‌های محافظت از پوشش گیاهی و حفظ توان خاک برای رویش گیاهان است. در این گرایش، تکنیک‌های مختلف زهکشی خاک و ساخت سدهای آبخیزداری آموزش داده می‌شود. همچنین، شناخت شیوهای مختلف بهره برداری از مراتع و کشت گیاهان در نقاط فاقد پوشش گیاهی، مواردی است که به دانشجویان آموزش داده می‌شود.

لیست دروس تخصصی گرایش مرتع و آبخیزداری عبارت‌اند از:

  • شناسایی گیاهان مرتعی ۱
  • اکولوژی مرتع
  • ژئومورفولوژی ۱
  • رابطه دام و مرتع
  • کشت و تکثیر گیاهان مرتعی
  • اصلاح و توسعه مراتع
  • خاک‌های مناطق خشک و نیمه خشک
  • اندازه گیری و ارزیابی مراتع
  • هیدرولوژی کاربردی
  • احیاء بیولوژیک مناطق خشک و نیمه خشک
  • شناسایی گیاهان مرتعی ۲
  • آبخیزداری
  • حفاظت آب و خاک
  • جمع‌آوری آب درم ناطق خشک و نیمه خشک
  • ژئومورفولوژی ۲
  • کارورزی
  • کارتوگرافی
  • پروژه
  • ارزیابی قابلیت اراضی

در ادامه چند مورد آموزش که به نظر ما، می‌تواند در زمینه مرتع برای شما عزیزان مفید باشد را در قالب لیست خدمت شما ارائه کرده‌ایم:

و در ادامه چند مورد آموزش که به نظر ما، می‌تواند در زمینه زمین‌شناسی برای شما عزیزان مفید باشد را در قالب لیست خدمت شما ارائه کرده‌ایم:

همچنین، در ادامه چند مورد آموزش که به نظر ما، می‌تواند در زمینه علوم خاک و حفاظت از خاک برای شما عزیزان مفید باشد را در قالب لیست خدمت شما ارائه کرده‌ایم:

گرایش مرتع و آبخیزداری
گرایش مرتع و آبخیزداری

گرایش جنگلداری

 گرایش جنگلداری یکی از گرایش‌های مهندسی منابع طبیعی است که در سطح کارشناسی در بعضی از دانشگاه‌های معتبر کشور ارائه می‌گردد. البته در سال‌های اخیر این گرایش در برخی از مراکز آموزش عالی با عنوان «رشته علوم و مهندسی جنگل» به صورت مجزا ارائه می‌شود. هدف از این رشته، تربیت نیروهای متخصصی است که بتوانند نسبت به طراحی و اجرای طرح‌های جنگل داری در بخش‌های مختلف ایران فعالیت نمایند. مباحث آموزشی این گرایش، از مهندسی منابع طبیعی شامل طرح‌های جاده سازی، اندازه گیری و آماربرداری، بهره برداری، جنگل شناسی و اکولوژی جنگل و مسائل اقتصادی اجتماعی در حوزه منابع طبیعی می‌شود.

اهمیت این گرایش تحصیلی از آن جا مشخص می‌شود که جنگل‌ها به عنوان عوامل زیست محیطی برای حفظ خاک، منابع آبی و ذخیره‌گاه‌های کربن شناخته می‌شوند. در واقع با تربیت متخصصان جنگل، گامی اساسی در جهت حفظ منابع طبیعی برداشته می‌شود تا ضمن برخورداری از مزایای جنگل، این سرمایه‌های ملی برای آیندگان نیز حفظ و نگهداری شوند.

لیست دروس تخصصی گرایش جنگلداری عبارت‌اند از:

  • اقتصاد جنگل
  • درخت شناسی 2
  • حمایت جنگل
  • اندازه گیری جنگل 1
  • جاده سازی 1
  • پروژه
  • اکولوژی جنگل
  • سیاست جنگل 1
  • جنگل کاری و نهالستان‌های جنگلی
  • جنگلشناسی 1
  • جنگلداری 1
  • جلسه بحث
  • پارک‌های ملی – جنگلی و پردیس‌ها
  • شناخت حیوانات شکاری
  • جنگل شناسی 2
  • خاک شناسی جنگل
  • اندازه گیری جنگل 2
  • جاده سازی 2
  • جنگلداری 2
  • جنگل شناسی کاربردی
  • بهره برداری جنگل
  • حمل و نقل چوب

در ادامه چند مورد آموزش که به نظر ما، می‌تواند در زمینه جنگل‌داری برای شما عزیزان مفید باشد را در قالب لیست خدمت شما ارائه کرده‌ایم:

در ادامه چند مورد آموزش که به نظر ما، می‌تواند در زمینه آلاینده‌های صنعتی برای شما عزیزان مفید باشد را در قالب لیست خدمت شما ارائه کرده‌ایم:

گرایش جنگلداری
گرایش جنگلداری

گرایش شیلات

بخش مهمی از منابع طبیعی، شامل حیات جانوران و گیاهان دریایی می‌شود. این موضوع علاوه بر جنبه زیست محیطی از اهمیت اقتصادی بالایی برخوردار است. چنان که در بخش‌های شمالی و جنوبی کشور، گردش مالی ناشی از بهره برداری منابع دریایی چشمگیر و در اقتصاد کشور تأثیرگذار است. لذا تلاش می‌شود در گرایش شیلات از زیرشاخه‌های مهندسی منابع طبیعی، متخصصان با علوم مختلف بیولوژی جانوری و گیاهی و اکولوژی دریایی به عنوان منابع و زیربنای شیلات آشنا گشته و به شناخت آبزیان داخلی (آب شیرین) و دریایی و نحوه تکثیر و پرورش گونه آبزیان بپردازند. از طرفی در این حوزه، وسایل صید و صیادی و فرآورده‌های آبزیان بررسی می‌شود.

لیست دروس تخصصی گرایش شیلات عبارت‌اند از:

  • لیمنولوژی
  • اصول تکثیر و پرورش ماهی
  • اصول روش‌های صید آبزیان
  • اکولوژی دریاها
  • تکثیر و پرورش آبزیان
  • اصول تغذیه آبزیان
  • ماهی شناسی عمومی
  • بهداشت و بیماری‌های آبزیان
  • هیدروتکنیک و طراحی استخرها
  • ماهی شناسی سیستماتیک
  • اصول فراوری محصولات شیلاتی
  • هیدروشیمی
  • جلسه بحث
  • پروژه
  • زبان تخصصی
  • کارورزی

در ادامه چند مورد آموزش که به نظر ما، می‌تواند در زمینه شیلات برای شما عزیزان مفید باشد را در قالب لیست خدمت شما ارائه کرده‌ایم:

گرایش شیلات
گرایش شیلات

گرایش علوم و صنایع چوب و کاغذ

یکی از کاربردهای اصلی چوب و از مهم‌ترین دلایل قطع درختان، استفاده از آن در صنایع تولید چوب و کاغذ است. به همین دلیل ضروری است، متخصصانی با شناخت کامل از مراحل کاشت و نگهداری درختان تا برداشت و فرآوری این منابع ارزشمند تربیت شوند. در این راستا، گرایش علوم و صنایع چوب و کاغذ، شامل آموزش نحوه رویش و تولید چوب و عوامل مؤثر بر آن، اختصاصات ساختمانی و طبقه‌بندی و درجه‌بندی چوب‌ها و کاغذها، خواص فیزیکی، مکانیکی، شیمیایی و کاربردی چوب و کاغذ، تبدیل شیمیایی و مکانیکی، بازرگانی و داد و ستد چوب و کاغذ و تولیدات آن‌ها است.

لیست دروس تخصصی گرایش علوم و صنایع چوب و کاغذ عبارت‌اند از:

  • طرح و برنامه ریزی تولید
  • فرآورده‌های مرکب چوب
  • شناخت عمومی چوب
  • انتقال حرارت
  • تشریح و تشخیص چوب
  • درجه بندی و ارزیابی چوب
  • فیزیک چوب
  • حفاظت و ایمنی کار
  • شیمی چوب
  • بازاریابی فرآورده‌های چوبی
  • فناوری برش چوب
  • کنترل کیفیت
  • مکانیک چوب
  • بررسی مسائل صنعت چوب
  • اصول حفاظت چوب
  • کارآموزی
  • پژوهش و گزارش نویسی
  • پروژه

در ادامه چند مورد آموزش که به نظر ما، می‌تواند در این زمینه برای شما عزیزان مفید باشد را در قالب لیست خدمت شما ارائه کرده‌ایم:

گرایش علوم و صنایع چوب و کاغذ
گرایش علوم و صنایع چوب و کاغذ

حوزه های کاری مهندسی منابع طبیعی

اهمیت منابع طبیعی از یک طرف و گستردگی و تنوع گرایش‌های تحصیلی مهندسی منابع طبیعی، باعث ایجاد چشم‌انداز وسیعی از مشاغل برای دانش‌آموختگان این رشته شده است. در واقع با توجه به گرایش انتخابی، امکان کار در بخش‌های دولتی و خصوصی و همچنین کارآفرینی (خصوصاً در بخش شیلات) برای مهندسان منابع طبیعی فراهم است. در ادامه لیستی از مهم‌ترین موقعیت‌های شغلی برای مهندسان منابع طبیعی را بیان خواهیم کرد که عبارت‌اند از:

  • وزارت کشور
  • وزارت نیرو
  • وزارت صمت
  • سازمان توسعه و برنامه ریزی
  • مؤسسات تحقیقات خاک
  • حفاظت و توسعه جنگل‌ها
  • سازمان جنگل‌ها و مراتع کشور
  • وزارت جهاد کشاورزی
  • شهرداری‌ها
  • سازمان پارک و فضای سبز
  • سازمان محیط زیست
  • حفاظت آبخیزداری
  • مدیر فنی در بخش‌های دولتی و خصوصی
  • مجتمع‌های چوب و کاغذ
  • کارخانه‌های تولید چوب
  • انجام تحقیقات و توسعه‌های لازم در پرورش آبزیان
  • بهداشت و رشد آبزیان
  • فعالیت‌های مربوط به مدیریت آبزیان

در ادامه چند مورد آموزش که به نظر ما، می‌تواند در زمینه حوزه‌های کاری مهندسی منابع طبیعی برای شما عزیزان مفید باشد را در قالب لیست خدمت شما ارائه کرده‌ایم:

وظایف و مسئولیت های شغل مهندسی منابع طبیعی

شما به عنوان مهندس منابع طبیعی با توجه به عرصه فعالیت و شغلی که انتخاب می‌کنید، وظایف مهمی بر عهده خواهید داشت. انجام این وظایف علاوه بر ضرورت‌های شغلی، به عنوان یک وظیفه ملی و در جهت حفظ محیط زیست تلقی می‌شوند. برخی از مهم‌ترین وظایف و مسئولیت‌های شغل مهندسی منابع طبیعی عبارت‌اند از:

  • طراحی و تهیه پروژه‌های بهره برداری از جنگل‌های کشور
  • اجرای طرح‌های آماربرداری و اندازه گیری
  • اجرای طرح‌های نقشه برداری از جغرافیای مناطق مختلف
  • تولید و توزیع نهال در گونه‌های مختلف و سازگار با محیط زیست کشور
  • مدیریت و احیاء مراتع
  • توسعه کاشت درخت و جنگل کاری اقتصادی
  • نظارت دائمی بر جنگل‌ها و منابع طبیعی
  • مدیریت منابع جنگلی
  • اجرای طرح‌های کشت گیاهان دارویی در مراتع
  • نظارت بر فعالیت هیئت‌های ممیزی
  • برنامه ریزی و هدایت کارشناسان تحت سرپرستی خود
  • بالا بردن سطح اطلاعات مردم به منظور آگاهی افراد نسبت به شیلات و ابزار مرتبط با آن
  • ارائه مطالب کاربردی و درست به منظور حل مسائل و مشکلات شیلات در سطح کشور
  • اجرای طرح‌های پژوهشی و کاربردی مربوط به شیلات
  • تهیه گزارش‌های جامع و شامل از اقدامات انجام شده

در ادامه چند مورد آموزش که به نظر ما، می‌تواند در زمینه حفظ محیط زیست برای شما عزیزان مفید باشد را در قالب لیست خدمت شما ارائه کرده‌ایم:

همچنین، در ادامه چند مورد آموزش که به نظر ما، می‌تواند در زمینه آلودگی منابع آبی برای شما عزیزان مفید باشد را در قالب لیست خدمت شما ارائه کرده‌ایم:

مهارت ها و توانایی های مورد نیاز شغل مهندسی منابع طبیعی

به منظور اشتغال در موقعیت‌های کاری مربوط به منابع طبیعی و در حوزه‌های مختلف، ضروری است که شما به عنوان مهندسی منابع طبیعی از یک سری توانایی‌ها و مهارت‌ها برخوردار باشید. هر یک از این مهارت‌ها، بخشی از گستره فعالیت‌های مربوط به منابع طبیعی و محیط زیست را پوشش می‌دهد. در این راستا، قصد داریم در ادامه لیستی از مهارت‌های مورد نیاز شغل مهندسی منابع طبیعی را بیان کنیم که عبارت‌اند از:

  • آشنایی با علوم پایه
  • آشنایی با زبان انگلیسی
  • مهارت تحقیق و پژوهش
  • توانایی جسمی بالا
  • مهارت‌های ارتباطی
  • روحیه طبیعت دوستی
  • توانایی کار تیمی
  • توانایی مدیریت و سازماندهی
  • توانایی گزارش نویسی
  • آشنایی با نرم‌افزارهای مختلف

در ادامه هر یک از موارد فوق را تشریح خواهیم کرد.

مهارت ها و توانایی های مورد نیاز شغل مهندسی منابع طبیعی
مهارت ها و توانایی های مورد نیاز شغل مهندسی منابع طبیعی

آشنایی با علوم پایه

اگر چه بسیاری از وظایف شغل مهندسی منابع طبیعی در حوزه فعالیت‌های عملی و مدیریتی قرار دارد؛ با این وجود بخش اعظمی از فعالیت‌های این حوزه، بر پایه آمار و ارقام اجرا می‌شود. در واقع ضروری است که یک مهندس منابع طبیعی، دانش کافی در زمینه آمار داشته باشد. این در حالی است که علومی همچون زیست شناسی و گیاه شناسی در برخی دیگر از موقعیت‌های شغلی – در حوزه مرتع و شیلات – کاربرد اساسی دارند و از طرفی علم اقتصاد را می‌توان به عنوان رشته اصلی ارتباط محیط زیست و جوامع انسانی در نظر گرفت. در این راستا، شما باید به عنوان مهندس منابع طبیعی، همواره دانش خود در زمینه علوم پایه را تقویت نمایید. در ادامه چند مورد آموزش که به نظر ما، می‌تواند در این زمینه برای شما عزیزان مفید باشد را در قالب لیست خدمت شما ارائه کرده‌ایم:

و در ادامه چند مورد آموزش که به نظر ما، می‌تواند در زمینه پایه‌ای و پیشرفته در مهندسی منابع طبیعی برای شما عزیزان مفید باشد را در قالب لیست خدمت شما ارائه کرده‌ایم:

همچنین، در ادامه چند مورد آموزش که به نظر ما، می‌تواند در این زمینه شیمی محیط زیست برای شما عزیزان مفید باشد را در قالب لیست خدمت شما ارائه کرده‌ایم:

آشنایی با زبان انگلیسی

هر چند در زمینه‌های مختلف حفاظت، بهره برداری و مدیریت منابع طبیعی، اصل بر استفاده از منابع داخلی و فارسی زبان قرار دارد؛ اما پیشرفت‌هایی که کشورهای پیشگام در زمینه مدیریت جنگل، محیط زیست و… داشته‌اند، کمک‌های شایانی به تقویت این حوزه در کشور خواهد کرد. در این راستا، شما باید به عنوان مهندس منابع طبیعی همواره منابع انگلیسی رجوع نمایید و اطلاعات خود را به روز نگه دارید. شایان ذکر است که این ضرورت در تسلط بر زبان انگلیسی را در ارتباط سازنده با متخصصان و دانشمندان سایر کشورها نیز شاهد هستیم. در ادامه چند مورد آموزش که به نظر ما، می‌تواند در این زمینه برای شما عزیزان مفید باشد را در قالب لیست خدمت شما ارائه کرده‌ایم:

مهارت تحقیق و پژوهش

کار در زمینه مهندسی منابع طبیعی، نیاز به تحقیق و پژوهش در زمینه‌های گوناگون دارد. این موارد در تعیین گونه‌های جدید برای کاشت، روش‌های رشد و پرورش آبزیان، طرح‌های آبخیزداری و گسترش پوشش گیاهی و بسیاری موارد دیگر، می‌تواند باعث پیشرفت کشور در زمینه حفاظت و بهره برداری پایدار از محیط زیست شود. این توانایی خصوصاً در مورد شیوه‌های نوین جلوگیری از ورود آلاینده‌ها به محیط و مهندسی ژنتیک گیاهی در ایجاد گونه‌های مقاوم، کاربرد زیادی دارد. در ادامه چند مورد آموزش که به نظر ما، می‌تواند در این زمینه برای شما عزیزان مفید باشد را در قالب لیست خدمت شما ارائه کرده‌ایم:

مهارت تحقیق و پژوهش
مهارت تحقیق و پژوهش

توانایی جسمی بالا

معمولاً محل کار مهندسان منابع طبیعی – جز در مورد مشاغل حوزه مدیریت – در محیط زیست قرار دارد و بخش زیادی از فعالیت‌های کاری که در این شغل انجام می‌دهید به صورت عملیاتی و میدانی می‌باشد. در این راستا، نیاز است از توانایی جسمی کافی جهت حضور در مناطق طبیعی بکر و طبیعت گردی برخوردار باشید. لازم به ذکر است که علاوه بر توان جسمی بالا، این موارد نیاز به روحیه قوی و خستگی‌ناپذیر نیز خواهد داشت.

مهارت های ارتباطی

شغل مهندسی منابع طبیعی به نحوی، حد واسط میان محیط زیست و جوامع مختلف است. از این نظر شما باید توانایی ارتباطی بالایی برخوردار باشید و از حداکثر ظرفیت جوامع – خصوصاً اجتماعات بومی هر منطقه – در راستای کمک به محیط زیست و حفظ منابع طبیعی استفاده کنید. در ادامه یک مورد آموزش که به نظر ما، می‌تواند در این زمینه برای شما عزیزان مفید باشد را در قالب لیست خدمت شما ارائه کرده‌ایم:

روحیه طبیعت دوستی

شغل مهندسی منابع طبیعی کاری نیست که بدون علاقه و تنها به عنوان یک فعالیت حرفه‌ای، بتوانید انجام دهید. در این حوزه آنچه اهمیت دارد، میل و علاقه درونی شما به طبیعت و حفظ آن است. در این صورت حتی در حوزه‌های کاری مربوط به بهره برداری از منابع، اولویت شما حفاظت از محیط زیست خواهد بود. علاوه بر این، علاقه به طبیعت به معنای علاقه به محیط کار شما است که خود به عنوان عاملی مؤثر در پیشرفت شغلی محسوب می‌شود. در ادامه چند مورد آموزش که به نظر ما، می‌تواند در این زمینه برای شما عزیزان مفید باشد را در قالب لیست خدمت شما ارائه کرده‌ایم:

توانایی کار تیمی

معمولاً طرح‌های جنگلداری، حفاظت از منابع، بهره برداری و… به صورت گروهی و تیمی اجرا می‌شوند. کل تیم نیز با هدف انجام وظایف کلی سازمانِ مربوطه و همچنین حفظ منابع زیست محیطی، تلاش می‌کنند. در این میان، شما باید به عنوان بخشی از مجموعه و گروه سعی کنید وظایف محوله را به درستی انجام دهید و قسمتی از عوامل موفقیت طرح‌ها و پروژه‌های منابع طبیعی باشید. در ادامه چند مورد آموزش که به نظر ما، می‌تواند در این زمینه برای شما عزیزان مفید باشد را در قالب لیست خدمت شما ارائه کرده‌ایم:

توانایی کار تیمی
توانایی کار تیمی

توانایی مدیریت و سازماندهی

پس از چند قرن استفاده و بهره برداری مطلق از منابع طبیعی، بشر به این نتیجه رسیده است که باید فعالیت‌های مربوط به محیط زیست انسان به سمت مدیریت پایدار منابع و دارایی‌های ارزشمند زمین پیش برود. این رویکرد به تدریج سبب تدوین شیوهای مدیریتی و نوین و افزایش اهمیت آن‌ها در حوزه منابع طبیعی شده است. در این میان، شما باید به عنوان متخصص، از توان مدیریتی بالا و همچنین قابلیت سازماندهی نیروهای درگیر در طرح‌های مختلف برخوردار باشید. در ادامه چند مورد آموزش که به نظر ما، می‌تواند در این زمینه برای شما عزیزان مفید باشد را در قالب لیست خدمت شما ارائه کرده‌ایم:

توانایی گزارش نویسی

معمولاً طرح‌های مدیریت منابع به صورت بلند مدت و گاهی با فعالیت چند نسل از متخصصان اجرایی می‌شوند. این موضوع باعث شده است که گزارش نویسی و ثبت اطلاعات در این حوزه اهمیت ویژه‌ای پیدا کند. از این طریق، علاوه بر انتقال اطلاعات به مدیران و کارشناسان آینده، امکان اصلاح شیوه‌های مدیریت و بهره برداری از این اطلاعات در طول هر پروژه وجود خواهد داشت. در ادامه چند مورد آموزش که به نظر ما، می‌تواند در این زمینه برای شما عزیزان مفید باشد را در قالب لیست خدمت شما ارائه کرده‌ایم:

آشنایی با نرم افزارهای مختلف

تکنیک‌های به کار رفته در حوزه مهندسی منابع طبیعی، همواره نیاز به اطلاعات بسیار گسترده، شبیه سازی عملکردها، طراحی نقشه‌های عملیاتی و… دارند. تمام این موارد که در گذشته به صورت دستی و از طریق محاسبات طاقت‌فرسا انجام می‌شد؛ امروزه به واسطه استفاده از ابزارهای کامپیوتری با سرعت و دقت بیشتری عملی می‌شوند. در این راستا، جهت کسب موفقیت هر چه بیشتر در شغل خود، باید با نرم‌افزارهای عمومی و تخصصی مورد نیاز آشنا باشید.

پیشنهاد آموزشی مرتبط:

نرم افزارهای تخصصی شغل مهندسی منابع طبیعی

همان‌گونه که بیان گردید، ضرورت آشنایی با نرم افزارهای گوناگون و کاربردی در شغل مهندسی منابع طبیعی، کاملاً واضح است. به همین دلیل، جهت آشنا نمودن شما با نرم‌افزارهای مورد نیاز در این شغل، لیستی از مهم‌ترین ابزارهای کامپیوتری در دسترس را به شما معرفی خواهیم کرد که عبارت اند از:

  • بسته نرم‌افزاری آفیس
  • نرم‌افزار اس‌پی‌اس‌اس (SPSS)
  • نرم‌افزار Hec- Hms
  • نرم‌افزار آرک جی‌آی‌اس (ArcGIS)
  • نرم‌افزار WEPP
  • نرم‌افزار آر اس (RS)
  • نرم‌افزار WRPLOT View
  • نرم‌افزار ایلویس (ILWIS)
  • نرم‌افزار NETWORK2000

در ادامه هر یک از موارد فوق را تشریح خواهیم کرد.

نرم افزارهای تخصصی شغل مهندسی منابع طبیعی
نرم افزارهای تخصصی شغل مهندسی منابع طبیعی

بسته نرم افزاری آفیس

همان‌گونه که ذکر شد، یکی از مهارت‌های مورد نیاز در شغل مهندسی منابع طبیعی، تهیه و ارائه گزارش عملکرد و تدوین برنامه‌های زمان‌بندی مدیریت منابع است. در این راستا، استفاده از بسته نرم‌افزاری آفیس – خصوصاً نرم‌افزارهای word و Excel – باعث سازماندهی اطلاعات و تهیه گزارش‌های منظم و قابل ارائه خواهد شد. در ادامه چند مورد آموزش که به نظر ما، می‌تواند در این زمینه برای شما عزیزان مفید باشد را در قالب لیست خدمت شما ارائه کرده‌ایم:

بسته نرم افزاری آفیس
بسته نرم افزاری آفیس

نرم افزار اس پی اس اس (SPSS)

نرم‌افزارهای تحلیل داده‌های آماری، از ضروری‌ترین ابزارهای کامپیوتری در شغل مهندسی منابع طبیعی هستند. در واقع بسیاری از تصمیماتی که شما باید به عنوان متخصص بگیرید، بر اساس داده‌های جمع آوری شده و پیش‌بینی‌هایی است که به واسطه تحلیل این داده‌ها فراهم می‌شود. یکی از نرم‌افزارهای معروف و پرکاربرد در این زمینه SPSS است. با استفاده از «اس پی اس اس» محاسبه متغیرهای آماری و تحلیل همبستگی داده‌ها با استفاده از روش‌های مختلف به راحتی و در کوتاه‌ترین زمان ممکن انجام می‌شود. شایان ذکر است، این برنامه همچنین امکان بررسی مجزای داده‌های پیوسته و گسسته در دو حالت کمی و کیفی را فراهم می‌کند. در ادامه چند مورد آموزش که به نظر ما، می‌تواند در این زمینه برای شما عزیزان مفید باشد را در قالب لیست خدمت شما ارائه کرده‌ایم:

نرم افزار Hec – Hms

نرم‌افزار Hec-Hms از جمله ابزارهای پرکاربرد و مؤثر در زمینه مطالعات هیدرولوژی است و در مواردی همچون آبرسانی، زهکشی شهری، پیش بینی سیل و دبی جریان، تأثیر تغییر کاربری اراضی، طراحی سرریز سدها، مطالعات کنترل سیلاب و بهره برداری از سیستم مخازن به کار می‌رود. در واقع این نرم‌افزار، در محاسبات پیچیده مربوط به منابع آب و حوزه‌های آبخیز، به کمک مهندسان منابع طبیعی می‌آید. شایان ذکر است، به منظور استفاده بهتر از این ابزار کامپیوتری، باید با مباحث بنیادینی، مانند مدل‌های هیدرولوژی و روندیابی جریان‌ها نیز آشنا باشید. در ادامه چند مورد آموزش که به نظر ما، می‌تواند در این زمینه برای شما عزیزان مفید باشد را در قالب لیست خدمت شما ارائه کرده‌ایم:

نرم افزار آرک جی آی اس (ArcGIS)

سامانه اطلاعات جغرافیایی از جمله مراجع بسیار مهم در شغل مهندسی جنگل است. نرم‌افزار ArcGIS با استفاده از بانک اطلاعات مکانی حاصل از تصاویر ماهواره‌ای، امکان شبیه سازی و مدل سازی نقشه‌های مختلف از جمله شیب، جهت و ارتفاع را در اختیار مهندسان منابع طبیعی قرار می‌دهد. این نقشه‌ها، علاوه بر ثبت اطلاعات فعلی، امکان پیش بینی تغییرات اراضی در آینده را نیز فراهم می‌کنند. در ادامه چند مورد آموزش که به نظر ما، می‌تواند در این زمینه برای شما عزیزان مفید باشد را در قالب لیست خدمت شما ارائه کرده‌ایم:

شایان ذکر است که با استفاده از این نرم‌افزار، به تدریج کاربرد نقشه‌های قدیمی از بین رفته و تمام اطلاعات به واسطه نقشه‌های رقومی و دیجیتالی در دسترس متخصصان می‌باشند.

نرم‌افزار آرک جی‌آی‌اس (ArcGIS)
نرم‌افزار آرک جی‌آی‌اس (ArcGIS)

نرم افزار WEPP

مدل WEPP یک مدل رایانه‌ای است که می‌تواند فرسایش و رسوب را بر روی دامنه‌ها و در حوزه آبخیز بر اساس هر واقعه بارش و یا سال‌های متوالی برآورد کند. این نرم‌افزار، با استفاده از اطلاعات مربوط به خاک، باد جهت زمین و… اطلاعات دقیقی در رابطه با فرسایش خاک فراهم می‌کند. این کاربرد سبب شده است که مهندسان منابع طبیعی، از این مدل برای کسب نتایج دقیق و پیش‌بینی وضعیت آینده اراضی استفاده نمایند.

نرم افزار آر اس (RS)

بخش زیادی از داده‌های مورد استفاده در شغل مهندسی منابع طبیعی، حاصل آماربرداری و اندازه گیری عملیاتی است. این اندازه‌گیری‌ها وقتی در سطح وسیع و مقیاس بزرگ‌تر انجام شوند، بسیار وقت‌گیر بوده و هزینه زیادی نیاز دارند. این در حالی است که با استفاده از ابزارهای سنجش از دور، می‌توان تنها با استفاده از یک عکس ماهواره‌ای، اطلاعات بسیار خوبی از جنگل، مرتع، منابع آبی و… کسب نمود و به کار برد. یکی از نرم‌افزارهایی که در زمینه تجزیه و تحلیل سنجش از دور مورد استفاده قرار می‌گیرد RS است. در واقع داده‌های سنجش از دور، به واسطه نرم‌افزار «آر اس» به نتایج قابل مشاهده تبدیل و توسط مهندسان منابع طبیعی تجزیه و تحلیل می‌شوند. در ادامه یک مورد آموزش که به نظر ما، می‌تواند در این زمینه برای شما عزیزان مفید باشد را در قالب لیست خدمت شما ارائه کرده‌ایم:

نرم افزار WRPLOT View

یکی از مهم‌ترین عوامل مؤثر بر محیط زیست و فعالیت‌های مدیریتی در حوزه منابع طبیعی، باد است. پیچیدگی و حجم بسیار زیاد داده‌های مورد نیاز جهت بررسی این پدیده طبیعی، سبب شده است که تنها با استفاده از نرم‌افزارهای کامپیوتری بتوان این موضوع را بررسی کرد. در این راستا، شما باید جهت انجام وظایف خود در شغل مهندسی منابع طبیعی با نرم‌افزار WRPLOT View باشید که جهت تهیه گلباد استفاده می‌شود. در ادامه یک مورد آموزش که به نظر ما، می‌تواند در این زمینه برای شما عزیزان مفید باشد را در قالب لیست خدمت شما ارائه کرده‌ایم:

نرم افزار WRPLOT View
نرم افزار WRPLOT View

نرم افزار ایلویس ILWIS

نرم‌افزار ایلویس که با نام کامل Integrated Land and Water Information System به معنی سامانه یکپارچه اطلاعات زمین و آب ارائه می‌شود؛ از جمله نرم‌افزارهای مهم جهت پردازش نقشه‌های ماهواره‌ای و ایجاد تصاویر برداری است. این ابزار کاربردی که تا حدودی امکانات نرم‌افزار جی آی اس را ارائه می‌دهد، با تولید نتایج رستری قابل قبول، امکانات خوبی جهت تحلیل و آنالیز منابع و پدیده‌های جغرافیایی ارائه می‌دهد.

نرم افزار NETWORK2000

یکی از مباحث مهم در زمینه حفاظت و بهره برداری از منابع طبیعی، ساخت راه‌های دسترسی است. این کار باید به نحوی انجام شود که ضمن ایجاد مسیرهایی برای حمل و نقل، کمترین آسیب به پوشش گیاهی و خاک وارد شود. در این راستا، نرم‌افزارهایی مانند NETWORK2000 به منظور طراحی مسیر بهینه جاده‌های جنگلی به کار می‌روند. شایان ذکر است که این نرم‌افزار بیشتر توسط متخصصان گرایش جنگلداری به کار می‌رود.

پیشنهاد آموزشی مرتبط:

شایان ذکر است که راه‌های مختلفی برای کسب مهارت و دانش کافی جهت استفاده از این نرم‌افزارها، پیش روی مهندسان منابع طبیعی قرار دارد؛ آنها هم با شرکت در دوره‌های آموزشی حضوری و هم با شرکت در دوره‌های آنلاین آموزشی، قادر به یادگیری کار با این نرم‌افزارها و همچنین تقویت مهارت خود در استفاده از آنها، می‌باشند. پیشنهاد ما به کسانی که علاقه دارند کار با این نرم‌افزارها را یاد بگیرند، شرکت در دوره‌های آموزشی آنلاین می‌باشد؛ زیرا هم این دوره‌ها از هزینه‌ی کمتری برخوردار هستند و هم علاقه‌مندان به‌صورت همیشگی به ویدیو‌های جلسات آموزشی دسترسی دارند و می‌توانند هر زمان که نیاز داشتند، آنها را دوباره مشاهده نمایند تا مشکلات و ایراداتشان بر طرف شود. یکی از پلتفرم‌هایی که به‌صورت حرفه‌ای اقدام به تدریس آنلاین و برگزاری کلاس‌های مجازی نموده است، پلتفرم آموزشی فرادرس می‌باشد. همچنین بد نیست بدانید که این پلتفرم از سال‌های گذشته فعالیت خود را شروع کرده است، مدرسان آن با سختگیرانه‌ترین شرایط و قوانین گزینش می‌شوند و افراد بسیاری در دوره‌های آنلاین آنها شرکت نموده‌اند.

لینک مقالات مشابه در رابطه با مشاغل مهندسی

لیست مقالات مشابه در حوزه کسب درآمد با معرفی کسب و کارهای مختلف

سخن پایانی

شغل مهندسی منابع طبیعی به عنوان یکی از مشاغل مهندسی و بسیار تأثیرگذار شناخته می‌شود. در واقع هر یک از حوزه‌های کاری که در بخش‌هایی مانند جنگل، مرتع، آبخیزداری، شیلات و… وجود دارند، در کنار ارزش‌های اقتصادی که ایجاد می‌کنند، ارزش‌های محیط زیستی و اجتماعی نیز به همراه دارند. شایان ذکر است، علی‌رغم مشکلاتی که برای کاریابی و اشتغال‌زایی در این حوزه وجود دارد؛ اما هنوز هم امکانات مناسبی خصوصاً در زمینه آبزیان و زراعت چوب برای کسب درآمد توسط مهندسان حوزه شیلات و جنگلداری فراهم است تا به عنوان کارآفرین، ایجاد شغل نمایند.

در پایان امیدواریم این مقاله توانسته باشد دید جامع و کاملی از شغل مهندسی منابع طبیعی در اختیار شما قرار داده باشد. اگر شما مخاطب گرامی، نظر و دیدگاهی در خصوص این شغل دارید، یا نکته‌ی خاصی را می‌دانید که در این مقاله به آن اشاره نشده است، خواهشمند است دیدگاه‌های ارزشمند خود را از طریق بخش کامنت در انتهای این نوشتار به اشتراک بگذارید. همچنین در صورت صلاح‌دید می‌توانید، لینک این نوشتار را از طریق کانال‌ها و گروه‌هایی که در شبکه‌های اجتماعی عضو هستید به دست دوستان و آشنایان برسانید تا اگر آن‌ها نیز درصدد این هستند که به عنوان مهندس منابع طبیعی مشغول به کار شوند، بتوانند از طریق اطلاعاتی که در این مقاله ذکر شده است، به هدف خود دست یابند. علاوه بر آن، می‌توانید ما را در اینستاگرام و تلگرام فالو کنید تا در زمینه جدیدترین روش‌ها، ترفندها و اخبار دنیای دیجیتال به‌روز بمانید.

بر اساس رای 1 نفر
آیا این مطلب برای شما مفید بود؟
شما قبلا رای داده‌اید!
اگر بازخوردی درباره این مطلب دارید یا پرسشی دارید که بدون پاسخ مانده است، آن را از طریق بخش نظرات مطرح کنید.

مسعود عبدی دانش آموخته رشته مهندسی شیمی است. او به ادبیات داستانی، شعر و ورزش علاقه دارد و در حال حاضر به صورت فریلنسر به تولید محتوای متنی مشغول است.

نظر شما چیست؟

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد.