مشاغل مهندسی به عنوان واسطه‌ای بین علوم نظری و صنعت، وظیفه مهمی در پیشرفت اقتصادی یک کشور بر عهده دارند. در این میان شغل مهندسی شیمی به خاطر گستره‌ی صنایعی که پوشش می‌دهد و خصوصاً ارتباط مستقیم با صنایع نفت، گاز و پتروشیمی، از اهمیت بسیار زیادی در ایران برخوردار است. فعالیت در این شغل، علاوه بر دریافت مدرک آکادمیک، نیاز به کسب دانش و تجربه در محیط‌های کاری و نیز گذراندن دوره‌های آموزشی دارد. جهت آشنا نمودن شما با ابعاد مختلف و مهارت‌های مورد نیاز برای تبدیل شدن به یک مهندس شیمی، در این مقاله از «مجله اینترنتی کاپریلا» قصد داریم شغل مهندسی شیمی را به طور کامل بررسی کنیم. پس در صورتی که به رشته مهندسی شیمی و کار کردن در این حوزه علاقه دارید؛ تا انتهای این نوشتار با ما همراه باشید.
شغل مهندسی شیمی چیست؟
شغل مهندسی شیمی، واسطه‌ای بین علوم شیمیِ محض، مکانیک، فیزیک و… با فرآیندهای صنعتی مختلف است. در واقع مهندسان شیمی با طراحی فرآیندها و تجهیزات مختلف، سعی در نوآوری در صنعت یا بهینه سازی فرآیندهای موجود دارند. از این طریق در صنایع مختلف – از تولید مواد غذایی گرفته تا صنعت عظیم نفت و گاز و پتروشیمی – دانش و توان مهندسان شیمی در قسمت‌های مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد.
بر اساس تعریفی که انجمن مهندسان شیمی آمریکا ارائه داده، شغل مهندسی شیمی عبارت است از: کاربرد علوم پایه با در نظر گرفتن مسائل اقتصادی و اجتماعی، در مورد فرآیندهای انتقال جرم و انرژی که در آنها با استفاده از تجهیزات مختلف، «انرژی»، «حالت» یا «ترکیب مواد» تغییر می‌کند.
- آموزش مقدمه ای بر مهندسی شیمی: اینجا را کلیک کنید (+).
- آموزش آشنایی با مهندسی شیمی (رایگان): اینجا را کلیک کنید (+).
- مجموعه آموزش مهندسی شیمی: اینجا را کلیک کنید (+).
رشته مهندسی شیمی در چارت دانشگاهی
رشته مهندسی شیمی از زیرشاخه‌های علوم فنی و مهندسی می‌باشد و از زیرمجموعه‌های رشته‌ی ریاضی–فیزیک در کنکور سراسری است. در مقطع کارشناسی، معمولاً مدرک بدون گرایش به دانشجویان مهندسی شیمی اعطا می‌شود؛ اما در برخی دانشگاه‌ها گرایش‌هایی نظیر: صنایع غذایی و پتروشیمی نیز وجود دارد. با ورود به مقطع کارشناسی ارشد، گرایش های متنوعی در دسترس دانشجویان قرار می‌گیرد و با توجه به علاقه و توانایی‌های خود، قادر به انتخاب یکی از این گرایشها هستند.
شایان ذکر است که یکی از مشکلات دانشجویان این رشته تحصیلی، این است که معمولاً با دانشجویان گرایش‌های مختلف شیمی (علوم پایه) اشتباه گرفته می‌شوند؛ این در حالی است که دروس چارت مهندسی شیمی از شاخه‌ی مهندسی و واحدهایی نظیر: انتقال جرم و حرارت، ترمودینامیک، سیالات و… هستند. در ادامه چند مورد آموزش که به نظر ما، می‌تواند در این زمینه برای شما عزیزان مفید باشد را در قالب لیست خدمت شما ارائه کرده‌ایم:
- آموزش انتقال جرم – کلیک کنید.
- آموزش انتقال جرم پیشرفته – کلیک کنید.
- آموزش پدیده های انتقال – کلیک کنید.
- آموزش انتقال حرارت پیشرفته – کلیک کنید.
- آموزش ترمودینامیک مهندسی شیمی – کلیک کنید.
- مجموعه آموزش مکانیک سیالات – کلیک کنید.
نقش علوم مختلف در مهندسی شیمی
مهندسی شیمی به عنوانِ یک واسطه بین علوم نظری و صنعت عمل می‌کند؛ به همین دلیل شاخه‌های مختلفی از علم (ریاضی، فیزیک، شیمی و زیست شناسی) در این رشته، تأثیر مستقیم دارند. در این میان حتی در حوزه‌های تخصصی مانند: انتقال جرم و انرژی، زمین شناسی، علم مواد و… شاهد ایجاد گروه‌های متخصص، با حضور مهندسان شیمی هستیم.
گرایش های مختلف مهندسی شیمی در مقاطع تحصیلات تکمیلی
در مقاطع تحصیلات تکمیلی (کارشناسی ارشد و دکترا)، مهندسان شیمی با ورود به حوزه‌های تخصصی‌تر، کار خود را در قالب متخصص به انجام می‌رسانند. شایان ذکر است که این گرایشها در صنایع مختلف از جمله: غذا، دارو، صنایع نظامی، نفت، گاز، پتروشیمی و… کاربرد زیادی دارند. در این راستا، قصد داریم مهم‌ترین گرایش‌های تحصیلی رشته مهندسی شیمی در مقاطع تحصیلات تکمیلی و دکترای تخصصی را به شما معرفی نماییم که عبارت‌اند از:
- مهندسی فرآیند
- مهندسی پتروشیمی
- مهندسی صنایع غذایی
- داروسازی
- پلیمر
- بیوتکنولوژی
- نانو تکنولوژی
- پدیده‌های انتقال (جرم و انرژی)
مهندسی فرآیند
مهندسی فرآیند یکی از شاخه‌های اصلی مهندسی شیمی است. یکی از وظایف اصلی شاغلان در حوزه مهندسی شیمی، طراحی و بهینه سازی فرآیندها در صنایع گوناگون است. در این حوزه شما باید به عنوان یک مهندس فرآیند، جریان ورودی از مواد خام را به فرآورده‌های مورد نظر تبدیل نمایید؛ به‌گونه‌ای که در زمان و هزینه صرفه جویی شود و کیفیت خروجی در حد انتظار باشد. در ادامه چند مورد آموزش که به نظر ما، می‌تواند در این زمینه برای شما عزیزان مفید باشد را در قالب لیست خدمت شما ارائه کرده‌ایم:
- آموزش کنترل فرایندهای مهندسی شیمی – کلیک کنید.
- آموزش طراحی و بهینه سازی فرایندها در مهندسی شیمی – بخش اول (+)
مهندسی پتروشیمی
صنایع پتروشیمی به عنوان یکی از صنایع مادر – در ایران و دیگر کشورها – شناخته می‌شود و بار اقتصادی زیادی را در کشور ما به دوش می‌کشد. یک مهندس پتروشیمی در زمینه طراحی فرآیندهای شیمیایی فعالیت داشته و وظیفه‌ی تبدیل و خالص سازی فرآورده‌های صنعت نفت را بر عهده دارد. در این راستا، مهندس شیمی وظیفه دارد با بهینه سازی فرآیندها، میزان تولید یک واحد پتروشیمی و کیفیت مواد خروجی از آن را در سطح مطلوبی حفظ کند. در ادامه چند مورد آموزش که به نظر ما، می‌تواند در این زمینه برای شما عزیزان مفید باشد را در قالب لیست خدمت شما ارائه کرده‌ایم:
- آموزش آمادگی برای مصاحبه شغلی شرکت های صنایع پالایشی و پتروشیمی (+)
- آموزش توانمندسازی مهندسین جهت ورود به صنعت نفت، گاز و پتروشیمی (+)
- مجموعه آموزش مهندسی نفت – کلیک کنید.
مهندسی صنایع غذایی
در صنایع غذایی، موادِ غذاییِ خام از طریق فرآیندهای شیمیایی به مواد ثانویه تبدیل می‌شوند یا به واسطه ترکیبات و واکنش‌های شیمیاییِ مختلف، طعم، حالت یا ترکیباتشان تغییر می‌کند. در این حوزه از شغل مهندسی شیمی، شما به عنوان یک کارشناس – با نظارت بر فرآیندها و بهینه سازی آنها – به دنبال تولید محصولات سالم و استاندارد جهت ورود به بازار مصرف هستید. شایان ذکر است که در تمام صنایع یکی از اهداف اصلی مهندسان شیمی، افزایش بازده اقتصادی فرآیندهای شیمیایی است؛ به‌طریق اولی در صنعت تولید مواد غذایی نیز شما باید علاوه بر این وظیفه، به دنبال تولید سالم‌ترین محصولات و حفظ سلامت جامعه هم باشید. در ادامه چند مورد آموزش که به نظر ما، می‌تواند در این زمینه برای شما عزیزان مفید باشد را در قالب لیست خدمت شما ارائه کرده‌ایم:
- آموزش رایگان آشنایی با آینده و فرصت های شغلی مهندسی صنایع غذایی (+)
- آموزش اصول مهندسی صنایع غذایی ۱ – کلیک کنید.
- آموزش اصول مهندسی صنایع غذایی ۲ – کلیک کنید.
- آموزش کنترل کیفیت مواد غذایی – کلیک کنید.
- مجموعه آموزش مهندسی علوم و صنایع غذایی – کلیک کنید.
دارو سازی
صنعت دارو سازی بر پایه علوم شیمی و زیست، به دنبال تولید محصولات داروییِ مختلف جهت درمان بیماری‌ها است. هر دارو پس از مراحل اولیه تولید و آزمایش، جهت تولیدِ عمده نیاز به طراحی راکتورها و خطوط تولید صنعتی دارند. اینجاست که مهندسان شیمی وارد عمل می‌شوند و با طراحی فرآیندهای تولید و نظارت بر اجرای بهینه واکنش‌های شیمیایی، در صنعت دارو سازی کار خود را به انجام می‌رسانند. در ادامه چند مورد آموزش که به نظر ما، می‌تواند در این زمینه برای شما عزیزان مفید باشد را در قالب لیست خدمت شما ارائه کرده‌ایم:
- آموزش شیمی دارویی ۱ – کلیک کنید.
- آموزش میکروبیولوژی پزشکی – میکروب شناسی (+)
- آموزش استریوشیمی – شیمی فضایی – کلیک کنید.
- آموزش طراحی راکتورهای شیمیایی – کلیک کنید.
- آموزش رابطه کمی بین ساختار دارو با فعالیت زیستی و استفاده از کامپیوتر در شیمی دارویی (+)
پلیمر
پلیمرها از مهم‌ترین محصولات پتروشیمی هستند که کاربردهای بسیار زیادی در زندگی مدرن دارند. اکثر مواد پلاستیکی و غیر فلزی که در ساخت مصنوعات مختلف استفاده می‌شوند، ساختاری پلیمری و درشت مولکول دارند که این مواد از طریق فرآیندهای پیچیده شیمیایی به دست می‌آیند. گفتنی است، آن دسته از مهندسان شیمی که در گرایش مهندسی پلیمر تحصیل کرده‌اند، روی بهینه‌سازی فرایندهای تولید صنعتی پلیمرها کار می‌کنند. در ادامه چند مورد آموزش که به نظر ما، می‌تواند در این زمینه برای شما عزیزان مفید باشد را در قالب لیست خدمت شما ارائه کرده‌ایم:
- آموزش مبانی شیمی پلیمر – کلیک کنید.
- آموزش مبانی مهندسی پلیمر – کلیک کنید.
- مجموعه آموزش مهندسی پلیمر و نساجی – کلیک کنید.
بیوتکنولوژی
هرچند معمولاً بیوتکنولوژی را در ارتباط با علم زیست شناسی می‌شناسند؛ اما در مقیاس صنعتی یکی از شاخه‌های مهندسی شیمی می‌باشد! در واقع مهندسان شیمی تولیدات زیست شناسان را در واحدهای صنعتی و در حجم انبوه تولید می‌کنند. تصفیه پساب، تولید سوخت‌های زیستی، بازیافت به روش زیستی و… از جمله مواردی است که ممکن است در شغل مهندسی شیمی و گرایش بیوتکنولوژی با آنها سر و کار داشته باشید. در ادامه چند مورد آموزش که به نظر ما، می‌تواند در این زمینه برای شما عزیزان مفید باشد را در قالب لیست خدمت شما ارائه کرده‌ایم:
- آموزش مبانی بیوتکنولوژی – کلیک کنید.
- آموزش بیوتکنولوژی میکروبی – کلیک کنید.
- آموزش زیست فناوری و تخمیر قارچی – کلیک کنید.
- آموزش میکروبیولوژی صنعتی – کلیک کنید.
نانو تکنولوژی
یکی از گرایش‌های مهندسی شیمی نانو تکنولوژی است. مهندسان شیمی در این حوزه با کار بر روی ساختار مواد «در مقیاس نانو»، کاربرد آنها را در صنایع مختلف افزایش می‌دهند. یکی از مهم‌ترین کاربردهای شاخه مهندسی نانو، تولید مواد با سطح ویژه‌ی بالا به منظور استفاده از آنها در ساخت فیلتر و تصفیه پساب است. از طرفی در زمینه طراحی غشاء – خصوصاً در صنعت دارو سازی – می‌توان حضور مهندسان شیمی را به وضوح مشاهده کرد. در ادامه چند مورد آموزش که به نظر ما، می‌تواند در این زمینه برای شما عزیزان مفید باشد را در قالب لیست خدمت شما ارائه کرده‌ایم:
- آموزش مقدمه ای بر فناوری نانو – کلیک کنید.
- آموزش رایگان نانوذرات و روش های ساخت آن ها (+)
- آموزش نانو کامپیوتینگ (Nano Computing) – کلیک کنید.
- آموزش شیمی ابرمولکول ها – کلیک کنید.
- مجموعه آموزش مهندسی نانو فناوری – کلیک کنید.
- آموزش آشنایی با اصول تصفیه آب و پساب های صنعتی (+)
پدیده های انتقال (جرم و انرژی)
مطالعه رفتار مواد در زمینه انتقال جرم و انرژی و بهینه سازی فرآیندهای انتقال، از دیگر گرایش‌های مهندسی شیمی است. این دسته از مهندسان شیمی در صنایع مختلفِ شیمیایی به دنبال راهکارهایی برای بهینه سازی فرآیندهای انتقال هستند تا محصولات مورد نظر را با صرف انرژی و زمان کمتر تولید نمایند. در ادامه چند مورد آموزش که به نظر ما، می‌تواند در این زمینه برای شما عزیزان مفید باشد را در قالب لیست خدمت شما ارائه کرده‌ایم:
- آموزش رایگان کمیت ها و واحدها در موازنه انرژی و مواد (+).
- آموزش انتقال جرم – کلیک کنید.
- آموزش موازنه انرژی و مواد – کلیک کنید.
حوزه های کاری شغل مهندسی شیمی در ایران
هرچند مهندسی شیمی در دنیا از رشته‌های بسیار پرطرفدار است و در صنایع مختلفی شاهد فرصت‌های شغلی در این حوزه هستیم؛ اما متأسفانه در ایران، به طور معمول از مهندسان شیمی تنها در چند حوزه خاص، استفاده می‌شود. شایان ذکر است که با توجه به اهمیت صنعت نفت و صنایع پایین دست آن (نظیر پتروشیمی‌ها)، بخش اعظمی از فرصت‌های شغلی مهندسی شیمی در این حوزه قرار دارد. از طرفی، تقریباً در تمامی صنایع شیمیایی موجود در ایران، امکان اشتغال برای مهندسان شیمی در بخش کنترل کیفیت و مدیریت تولید وجود دارد. مهم‌ترین حوزه‌های کاری مهندسی شیمی در ایران عبارت‌اند از:
- مهندس بهره بردار در صنایع نفت، گاز و پتروشیمی
- کنترل کیفیت صنایع غذایی
- کنترل کیفیت در صنایع شیمیایی
- صنایع تولید مواد معدنی
- طراحی فرآیندهای شیمیایی
- مهندسی ایمنی
- صنایع نساجی
- تولید انرژی
وظایف شغل مهندسی شیمی
با توجه به اینکه مهندسان شیمی به طور کلی در دو حوزه‌ی «تولید» یا «تحقیق و توسعه» فعالیت می‌کنند، در ادامه، وظایف مربوط به شغل این مهندسان، برای این دو دسته را بیان می‌کنیم.
در صورتی که مهندس شیمی در بخش تحقیق و توسعه فعالیت داشته باشد، وظایف او عبارت‌اند از:
- بررسی و آزمایش به منظور تولید و بهینه سازی محصولات در آزمایشگاه
- مدل سازی کامپیوتری جهت دستیابی به روش‌های تولید ایمن‌تر و با هزینه پایین
- برنامه ریزی و طراحی تولید محصولات آزمایشگاهی در مقیاس صنعتی
- توسعه روش‌های ایمن و دوستدار محیط زیست برای از بین بردن مواد زائد
در صورتی که مهندس شیمی در بخش تولید فعالیت داشته باشد، وظایف او عبارت‌اند از :
- همکاری و نظارت بر کار تکنسین‌ها به منظور نصبِ تجهیزات تولید و کنترل فرآیند
- نظارت و بررسی فرآیندهای فیزیکی و شیمیایی فرآیند تولید
- طراحی و بهینه سازی سیستم‌ها و دستگاه‌های مورد نیاز
- همکاری با مدیران بخش‌های صنعتی به منظور دستیابی به محصول نهایی با کیفیت و مقرون به صرفه
مهارت های مورد نیاز برای ورود به شغل مهندسی شیمی
یک مهندس شیمی به منظور انجام درست وظایف خود در هر موقعیت شغلی، باید از مهارت‌های خاصی برخوردار باشد. در واقع حضور مؤثر در محیط‌های صنعتی، کارخانه‌ها، آزمایشگاه‌ها و شرکت‌های طراحی و توسعه فرآیند، بدون داشتن این مهارت‌ها ممکن نیست. مهارت‌های مورد نیاز برای تبدیل شدن به یک مهندسی شیمی عبارت‌اند از:
- مهارت در علوم پایه
- توانایی کار با نرم‌افزارهای مختلف
- توان تحلیل بالا
- توانایی برنامه ریزی و تصمیم گیری
- توانایی مدیریت پروژه
- مهارت برقراری ارتباط
- توانایی کار تیمی
در ادامه چند و چونِ هر یک از این مهارت‌ها را تشریح می‌نماییم.
مهارت در علوم پایه
یک مهندس شیمی به منظور انجام درست وظایفش، باید در مورد علوم پایه مانند: شیمی، ریاضیات و فیزیک اطلاعات کافی داشته باشد. در واقع، پایه‌ی اصلی مهندسی شیمی بر اساس این علوم بنا شده است و بدون داشتن دانش کافی در این زمینه‌ها، امکان شناخت فرآیندهای پیچیده شیمیایی وجود نخواهد داشت. در ادامه چند مورد آموزش که به نظر ما، می‌تواند در این زمینه برای شما عزیزان مفید باشد را در قالب لیست خدمت شما ارائه کرده‌ایم:
- آموزش کاربرد ریاضیات در مهندسی شیمی – کلیک کنید.
- آموزش تئوری مدل سازی ریاضی در مهندسی شیمی – کلیک کنید.
- آموزش زبان تخصصی مهندسی شیمی – کلیک کنید.
توانایی کار با نرم افزار های مختلف
جالب است بدانید که مهندسی شیمی به عنوان یکی از مشاغل پیشگام در زمینه استفاده از نرم‌افزارهای تخصصی شناخته می‌شود. از این رو، شما باید به عنوان مهندس شیمی، توانایی استفاده از نرم‌افزارهای شبیه سازی و طراحی مختلف را داشته باشید و همچنین بتوانید از نتایج خروجی این قبیل نرم‌افزارها، به خوبی استفاده کنید. در ادامه چند مورد آموزش که به نظر ما، می‌تواند در این زمینه برای شما عزیزان مفید باشد را در قالب لیست خدمت شما ارائه کرده‌ایم:
- مجموعه آموزش نرم افزارهای مهندسی شیمی – کلیک کنید.
- آموزش محاسبات عددی در مهندسی شیمی با نرم افزار Polymath (+)
- آموزش نرم افزار گوسین Gaussian در شیمی محاسباتی (+)
توان تحلیل بالا
در شغل مهندسی شیمی، همواره با چالش‌ها و مسائل پیچیده رو به رو هستید. اشراف بر فرآیندهای شیمیایی، مسائل انتقال جرم و حرارت، تجهیزات صنعتی پیشرفته و بسیاری از مسائل دیگر، نیاز به داشتن توان تحلیل و حل مسائل دارند. این موضوع خصوصاً در زمینه طراحی فرآیند و تجهیزات از اهمیت بالایی برخوردار است. در ادامه یک مورد آموزش که به نظر ما، می‌تواند در این زمینه برای شما عزیزان مفید باشد را در قالب لیست خدمت شما ارائه کرده‌ایم:
توانایی برنامه ریزی و تصمیم گیری
فعالیت در پروژه‌های بزرگ و پیش بردن طرح‌هایی که شاید سال‌ها به طول بیانجامد، نیازمند برخورداری از توانایی برنامه ریزی است. از طرفی، با وجود مشکلاتی که بر سر راه اجرای یک طرح به وجود می‌آید، شما باید به عنوان یک مهندس شیمی توان تصمیم گیری در شرایط پیچیده را داشته باشید. در ادامه چند مورد آموزش که به نظر ما، می‌تواند در این زمینه برای شما عزیزان مفید باشد را در قالب لیست خدمت شما ارائه کرده‌ایم:
- آموزش برنامه ریزی و زمان بندی پروژه – کلیک کنید.
- آموزش برنامه ریزی و کنترل تولید و موجودی ها – کلیک کنید.
- آموزش تصمیم گیری چند هدفه – کلیک کنید.
- آموزش تصمیم گیری چند شاخصه – کلیک کنید.
توانایی مدیریت پروژه
در موارد زیادی مهندس شیمی به عنوان رهبر یک پروژه فعالیت می‌کند و باید بر افراد و موضوعات زیادی نظارت داشته باشد؛ در این چنین شرایطی تنها یک مدیر خوب می‌تواند کار را رهبری کند و در نهایت به موفقیت برساند. در ادامه چند مورد آموزش که به نظر ما، می‌تواند در این زمینه برای شما عزیزان مفید باشد را در قالب لیست خدمت شما ارائه کرده‌ایم:
- آموزش رایگان مدیریت پروژه – اینجا را کلیک کنید.
- آموزش مبانی مدیریت پروژه با رویکرد PMBOK – کلیک کنید.
- آموزش مدیریت چابک Agile پروژه ها با MS Project – اینجا را کلیک کنید.
- آموزش سرویس ترلو – مدیریت پروژه و وظایف Task با Trello – کلیک کنید.
- مجموعه آموزش مدیریت و کنترل پروژه – کلیک کنید.
مهارت برقراری ارتباط
در صنایع مختلف معمولاً افرادی با تخصص‌های گوناگون فعالیت می‌کنند و دانش به صورت مجموعه‌ای از علوم مختلف به کار می‌آید. مهندس شیمی به عنوان بخشی از طرح‌های صنعتی بزرگ، باید توانایی برقراری ارتباط با سایر همکاران خود – از رشته‌های گوناگون – را داشته باشد. در ادامه یک مورد آموزش که به نظر ما، می‌تواند در این زمینه برای شما عزیزان مفید باشد را در قالب لیست خدمت شما ارائه کرده‌ایم:
توانایی کار تیمی
توانایی فعالیت در قالب یک تیم، یکی دیگر از مهارت‌های ضروری مورد نیاز مهندسان شیمی است. این موضوع خصوصاً در صنایع بزرگی مانند صنعت نفت و پتروشیمی، اهمیت پیدا می‌کند؛ چرا که در این صنایع، به احتمال زیاد با اشتباه یک نفر ممکن است کل پروژه با شکست مواجه می‌شود! در ادامه چند مورد آموزش که به نظر ما، می‌تواند در این زمینه برای شما عزیزان مفید باشد را در قالب لیست خدمت شما ارائه کرده‌ایم:
- آموزش موفقیت در کار تیمی – اصول تیم سازی (+)
- آموزش مدیریت تغییر و پیاده سازی آن در سازمان ها (+)
- مجموعه آموزش توسعه مهارت فردی (+)
نرم‌افزار های تخصصی به کار رفته در شغل مهندسی شیمی
در شغل مهندسی شیمی به دلیل تعداد زیاد داده‌های مورد استفاده و عملیات محاسباتی مختلف، استفاده از نرم‌افزارهای گوناگون بسیار رایج است. همچنین در صنایع حساس مثل صنعت نفت یا تجهیزات نظامی، استفاده از نرم‌افزارهای «شبیه‌سازیِ پیش از انجامِ آزمایشاتِ عملی» کاربرد زیادی دارد. در این راستا، مهندسان شیمی از برنامه‌های مختلفی در جهت انجام درست وظایف خود بهره می‌گیرند.
شایان ذکر است که یکی از نرم‌افزارهای عمومی اما بسیار پرکاربرد که واسطه ورود داده‌های مختلف به نرم‌افزارهای تخصصی مهندسی شیمی می‌باشد، اکسل (Excel) است. محیط این نرم‌افزار بسیار ساده است و امکان استفاده از فایل‌های خروجی آن در نرم‌افزارهای تخصصی مهندسی شیمی وجود دارد. به همین دلیل ضروری است استفاده اکسل را به خوبی فرا بگیرید. در ادامه دو مورد آموزش که به نظر ما، می‌تواند در این زمینه برای شما عزیزان مفید باشد را در قالب لیست خدمت شما ارائه کرده‌ایم:
علاوه بر اکسل، تعدادی از نرم‌افزارهای تخصصی شغل مهندسی شیمی که از اهمیت و کاربرد بیشتری در این حوزه برخوردار هستند، عبارت‌اند از:
- متلب (Matlab)
- اسپن پلاس (Aspen Plus)
- اسپن هایسیس (Aspen Hysys)
- انسیس فلوئنت (Ansys Fluent)
- اتوکد پی اند آیدی (AutoCAD P&ID)
- کم کد (CHEMCAD)
- کامسول مولتی فیزیکس (Comsol Multiphysics)
در ادامه هر از این نرم‌افزارها را به‌طور مفصل شرح می‌دهیم.
متلب Matlab
نرم‌افزار متلب (با نام کامل Matrix Laboratory) با داشتن یک محیط کد نویسی، امکان انجام محاسبات پیچیده را در اختیار مهندسان شیمی قرار می‌دهد. از آنجا که بسیاری از پدیده‌های موجود در شغل مهندسی شیمی، مانند: انتقال جرم و انرژی و جریان سیالات، بر اساس مدل های ریاضی پیچیده قابل توجیه هستند؛ شما می‌توانید با استفاده از نرم‌افزار متلب معادلات دیفرانسیل و چند متغیره موجود در فرآیندها را به صورت کد تعریف کنید. شایان ذکر است که قدرت بالای محاسباتیِ این نرم‌افزار، کار مهندسان شیمی را در انجام محاسبات پیچیده عددی آسان کرده است. در ادامه یک مورد آموزش که به نظر ما، می‌تواند در این زمینه برای شما عزیزان مفید باشد را در قالب لیست خدمت شما ارائه کرده‌ایم:
اسپن پلاس Aspen Plus
این نرم‌افزار محصولی از شرکت Aspentech است و در قالب یک بسته نرم‌افزاری در اختیار مهندسان شیمی قرار دارد. از اسپن پلاس در شبیه سازیِ فرآیندهای مختلف (خصوصاً در صنایع نفت و پتروشیمی) استفاده می‌گردد. این نرم‌افزار با برخورداری از بانک داده‌های بسیار وسیع، کار مهندسان شیمی را در شبیه سازی فرآیندهای شیمیایی – حتی با وجود مواد غیرمعمول – بسیار آسان کرده است. لازم به ذکر است که استفاده از این نرم‌افزار در شغل مهندسی شیمی، نیاز به دانش کامل از چگونگی انجام فرآیندها و پدیده‌های انتقال دارد. در ادامه چند مورد آموزش که به نظر ما، می‌تواند در این زمینه برای شما عزیزان مفید باشد را در قالب لیست خدمت شما ارائه کرده‌ایم:
- آموزش رایگان آشنایی، شبیه سازی و راه اندازی اولیه Aspen Plus (اسپن پلاس) (+)
- آموزش اسپن پلاس – شبیه سازی فرایندهای شیمیایی با Aspen Plus (+)
- آموزش شبیه سازی دینامیک فرایندهای شیمیایی با Aspen Plus Dynamics (+)
- مجموعه آموزش نرم افزار اسپن (Aspen) (+)
اسپن هایسیس Aspen Hysys
این نرم‌افزار شباهت‌های زیادی به اسپن پلاس دارد؛ اما از محیط کاربری آسان‌تری برخوردار است. در واقع امکاناتِ گرافیکیِ اسپن هایسیس، کار با آن را برای مهندسان شیمی با سابقه کمتر، راحت‌تر می‌کند. لطفاً توجه داشته باشید که بانک اطلاعاتی Aspen Hysys به اندازه‌ی Aspen Plus قدرتمند و کامل نیست و اگر در صنایع شیمیایی پایین دست مشغول به کار هستید، ممکن است اطلاعات کافی برای شبیه سازی درست فرآیندها را در اختیار شما قرار ندهد! از طرفی این نرم‌افزار در صنایع نفت، گاز و پتروشیمی بسیار پرکاربرد است و بازدهی خوبی در زمان کوتاه خواهد داشت. در ادامه چند مورد آموزش که به نظر ما، می‌تواند در این زمینه برای شما عزیزان مفید باشد را در قالب لیست خدمت شما ارائه کرده‌ایم:
- آموزش رایگان و مقدماتی نرم افزار اسپن هایسیس (Aspen HYSYS) (+)
- آموزش اسپن هایسیس Aspen HYSYS – مقدماتی (+)
- آموزش هایسیس – شبیه سازی فرایندهای شیمیایی با HYSYS (+).
انسیس فلوئنت Ansys Fluent
نرم‌افزار فلوئنت (Fluent) یکی دیگر از نرم‌افزارهایی است که در شغل مهندسی شیمی به کار می‌رود. این نرم‌افزار برای شبیه سازی و حل معادلات مربوط به جریان سیالات، کاربرد زیادی دارد. از طرفی، با این نرم‌افزار می‌توان جریان‌های انتقال حرارت و واکنش‌های شیمیایی را در خطوط لوله با طراحی هندسی پیچیده و راکتورهای شیمیایی تجزیه و تحلیل کرد. در ادامه چند مورد آموزش که به نظر ما، می‌تواند در این زمینه برای شما عزیزان مفید باشد را در قالب لیست خدمت شما ارائه کرده‌ایم:
- آموزش تحلیل جریان سیال با ANSYS Fluent (+)
- آموزش دینامیک سیالات محاسباتی با ANSYS Fluent (+)
- آموزش شبیه سازی واکنش های سطحی با ANSYS FLUENT (+)
- آموزش پروژه محور ANSYS Fluent – شبیه سازی مواد تغییر فازدهنده PCM (+)
- آموزش مهندسی واکنش های شیمیایی – سینتیک و طراحی راکتور (+).
اتوکد پی اند آیدی AutoCAD P&ID
نقشه‌های خطوط لوله و جریان فرآیندی، کاربرد زیادی در مهندسی شیمی دارند که به عنوان نقشه P&ID شناخته می‌شوند. گفتنی است که محیط ساده‌ی نرم‌افزار AutoCAD P&ID به مهندسان شیمی و خصوصاً مهندسان فرآیند، این اجازه را می‌دهد که خطوط لوله و ابزار دقیق را طراحی، اصلاح و مدیریت کنند. در ادامه چند مورد آموزش که به نظر ما، می‌تواند در این زمینه برای شما عزیزان مفید باشد را در قالب لیست خدمت شما ارائه کرده‌ایم:
- آموزش اتوکد AutoCAD P&ID – طراحی و ترسیم نقشه های پی اند آی دی (+)
- آموزش نقشه خوانی صنعتی مدارک فرایندی PFD و P&ID (+)
کِم کَد CHEMCAD
نرم‌افزار CHEMCAD با کاربرد وسیع در صنایع نفت، پتروشیمی، داروسازی و صنایع زیستی، در اختیار مهندسان شیمی قرار دارد. بانک اطلاعاتی وسیع این نرم‌افزار قابلیت‌های زیادی به منظور شبیه سازی و کنترل فرآیند دارد و می‌تواند گزینه خوبی برای استفاده در شغل مهندسی شیمی باشد.
- مجموعه آموزش مهندسی شیمی: اینجا را کلیک کنید (+).
کامسول مولتی فیزیکس Comsol Multiphysics
نرم‌افزار کامسول کاربرد وسیعی در رشته‌های مختلف و مشاغل مهندسی گوناگون از جمله مهندسی شیمی دارد. این نرم‌افزار امکان شبیه سازی بسیاری از فرآیندهای موجود در شغل مهندسی شیمی را در اختیار کاربران قرار می‌دهد. پدیده‌های انتقال حرارت، جریان سیالاتِ آشفته و آرام و جریان‌های چند فازی در صنایع مختلف شیمیایی، به راحتی با نرم‌افزار کامسول مولتی فیزیکس قابل شبیه سازی هستند و از طریق این نرم‌افزار می‌توان تمام این فرآیندها را به راحتی مدل سازی و حتی اصلاح کرد. در ادامه یک مورد آموزش که به نظر ما، می‌تواند در این زمینه برای شما عزیزان مفید باشد را در قالب لیست خدمت شما ارائه کرده‌ایم:
لینک مقالات مشابه در رابطه با مشاغل مهندسی
- شغل مهندسی پزشکی + معرفی انواع گرایش ها و فرصت های شغلی رشته مهندسی پزشکی
- شغل مهندسی عمران + معرفی انواع گرایش ها و فرصت های شغلی رشته عمران
- شغل مهندسی الکترونیک – بررسی ۰ تا ۱۰۰ وظایف، مهارت ها + گرایشها و نرم افزارهای رشته الکترونیک
- شغل مهندسی سخت افزار – بررسی ۰ تا ۱۰۰ وظایف، مهارت ها + نرم افزارهای Hardware Engineering
- شغل مهندسی نرم افزار – بررسی ۰ تا ۱۰۰ وظایف، مهارت ها + نرم افزارهای Software Engineering
- شغل مهندسی معماری – بررسی ۰ تا ۱۰۰ وظایف، مهارت ها + نرم افزارهای Architecture Engineering
لیست مقالات مشابه در حوزه کسب درآمد با معرفی کسب و کارهای مختلف
- چگونه شغل مورد علاقه و مناسب خود را پیدا کنیم؟ – ۶ گام ساده در انتخاب یک شغل ایده آل
- بوم کسب و کار چیست؟ + راهنمای جامع اجزای مختلف بوم مدل کسب و کار
- لیست شغل های پردرآمد در ایران – معرفی ۳5+ شغل پر درامد و چگونگی موفق شدن در آن ها
- کسب و کارهای موفق در ایران: لیست ۲۵+ استارت آپ جدید و پولساز در ایران
- ۱۵ روش ثروتمند شدن در ایران – چگونه پولدار شویم؟ + 20 رازی که فراموش کرده اید!
- کارآفرینان موفق ایران را بهتر بشناسید – بیوگرافی و داستان موفقیت آنها
- ایده های پولساز در ایران – معرفی 40 انواع ایده های پول ساز آنلاین و آفلاین
- ایده های کارآفرینی با سرمایه کم + چگونه با سرمایه کم کارآفرین شویم؟
- آموزش راه اندازی کسب و کار خانگی – راهنمای جامع به زبان ساده
- کار در خانه – معرفی ۳۵+ انواع شغل در منزل با درآمد بالا
- کارهای خدماتی چیست؟ – معرفی بهترین کسب و کارهای خدماتی در ایران
- ایده های کارآفرینی با سرمایه کم + چگونه با سرمایه کم کارآفرین شویم؟
- تحلیل pestel چیست؟ – راهنمای جامع تحلیل پستل در کسب و کارهای مختلف
- انواع مدلهای کسب و کار – معرفی 50 الگوی کسب و کار موفق + ذکر مثال
- کسب و کارهای نوین – لیست ۲۳ بیزینس مدرن در ایران امروز
- کسب و کار دیجیتال چیست؟ چگونه بیزینس آنلاین خود را راه اندازی کنیم و توسعه دهیم؟
- مراحل ایجاد کسب و کار – چک لیستی برای کارآفرینی (۱۱ آیتم)
- کارافرینی در روستا – لیست ۲۵ طرح زودبازده اشتغالزایی روستایی
- انواع کارآفرینی – لیست ۱۵ نوع کارآفرینی بر اساس زمینه کسب و کار و نحوه مدیریت آن
- لیست 21 انواع کسب و کارهای کوچک و متوسط + اصول راه اندازی آنها
- کسب و کارهای کوچک زود بازده – لیست 30 بیزینس کوچک و پرسود در ایران
- فرصت های شغلی دورکاری – لیست 24 شغل رایج دورکاری در ایران و جهان
- لیست بهترین مشاغل فریلنسری در دنیا – ۲۰ مورد
- کارهای خدماتی پرسود – لیست 35 شغل خدماتی با سود بالا
- ۳۵ ایده کارآفرینی در حیاط منزل + اقدامات و نیازمندیها
- تبلیغات مناسب برای کسب و کار جدید – بهترین روش های مارکتینگ برای بیزینس های نوپا
- چه بیزینسی راه بندازم؟ – معرفی ۳۰ بهترین ایده های بیزینسی آنلاین و آفلاین
- زمین دارم چیکار کنم؟ – ۴۵ ایده کسب درامد از زمین خالی
- روش های خلق ایده در کارآفرینی – ۱۷ بهترین تکنیک های خلق ایده های کارآفرینی
- چگونه یک کسب و کار کوچک راه اندازی کنیم؟ – ۷ مرحله برای ایجاد یک بیزینس نوپا از صفر
- بهترین شغل ها برای جوانان – لیست ۲۰ برترین فرصت های شغلی جوانان در ایران
- شغل خوب برای خانمها + لیست ۲۱ بهترین شغل ها برای زنان و بانوان در ایران
- شتاب دهنده کسب و کار چیست؟ + ۱۰ بهترین شتابدهنده استارتاپ ایرانی
- مشاوره اقتصادی کسب و کار یعنی چه؟ – ۸ حوزه کاری مشاوره اقتصادی کسب و کار
- کسب و کار تولیدی با سرمایه کم – لیست ۲۴ شغل تولیدی کوچک
سخن پایانی در رابطه با شغل مهندسی شیمی
مهندسان شیمی به عنوان واسطه بین علوم پایه و صنعت، وظیفه مهمی در گرداندن چرخ اقتصادی یک کشور بر عهده دارند. جهت کسب موفقیت در شغل مهندسی شیمی، شما علاوه بر دریافت مدرک دانشگاهی باید به دنبال یادگیری نرم‌افزارهای مختلف و کسب دانشِ روزِ دنیا در این حوزه باشید. برای این منظور به شما توصیه می‌کنیم که هیچ‌گاه از یادگیری بازنمانید و علم خود را با مطالعه و شرکت در دوره های تخصصی مختلف گسترش دهید.
در پایان امیدواریم این مقاله توانسته باشد دید جامع و کاملی از شغل مهندسی شیمی در اختیار شما قرار داده باشد. اگر شما مخاطب گرامی، نظر و دیدگاهی در خصوص این شغل دارید، یا نکته‌ی خاصی را می‌دانید که در این مقاله به آن اشاره نشده است، خواهشمند است دیدگاه‌های ارزشمند خود را از طریق بخش کامنت در انتهای این نوشتار به اشتراک بگذارید. همچنین در صورت صلاح‌دید می‌توانید، لینک این نوشتار را از طریق کانال‌ها و گروه‌هایی که در شبکه‌های اجتماعی عضو هستید به دست دوستان و آشنایان برسانید تا اگر آنها نیز درصدد این هستند که به عنوان یک مهندس شیمی مشغول به کار شوند، بتوانند از طریق اطلاعاتی که در این مقاله ذکر شده است، به هدف خود دست یابند. علاوه بر آن، می‌توانید ما را در اینستاگرام و تلگرام فالو کنید تا در زمینه جدیدترین روش‌ها، ترفندها و اخبار دنیای دیجیتال به‌روز بمانید.
