در دنیای تجارت، انواع مختلفی از روشهای بازاریابی و فروش وجود دارد که هر کدام از آنها، تکنیکها و روشهای پیادهسازی مختص خودشان را دارند؛ در این بین، حتماً اسم بازاریابی هرمی یا شرکتهای هرمی به گوش شما خورده است و حتماً با نگرشی منفی به آن نگاه میکنید. اما تا به حال از خود پرسیدهاید که بازاریابی هرمی چیست؟ یا اینکه شرکت های هرمی چگونه کار میکنند؟ در این مقاله از مجله اینترنتی کاپریلا میخواهیم بهطور کامل برای شما مفهوم بازاریابی هرمی و طرز کار این نوع از بازاریابی را شرح دهیم. تا انتها با ما همراه باشید.
بازاریابی هرمی چیست؟
طرح بازاریابی هرمی یا بهصورت عامیانه، شرکتهای هرمی، یک طرح مدل کسب و کار ناقص و ناپایدار است، که اصولاً به هر شکلی که بخواهد اتفاق بیفتد، عدهی زیادی پول و سرمایهی خود را در آن از دست خواهند داد! در این مدل از بازاریابی و کسب و کار، به شرکتکنندگان وعده داده میشود که در زمانی کم، به سوددهی بالایی دست پیدا خواهند کرد، آن هم فقط با عضوگیری و افزایش افراد زیرمجموعهی خود! این نوع از بازاریابی و کسب و کار، معمولاً در لباس یک شرکت قانونیِ فروشندهی محصولات یا ارائه دهندهی خدمات ظاهر میشود و اعضای اصلی آن افرادی را بهعنوان زیرمجموعههای خود جذب میکنند؛ سپس به آنها میگویند که در ازای جذب نیرو و افزایش افراد زیرمجموعه، قادر خواهند بود تا سود هنگفتی به جیب بزنند. این روند عضوگیری تا مرحلهای پیش میرود که دیگر کسی برای جذب باقی نمانده باشد و بهدلیل کمبود بودجه و عدم فروش، بازاریابی و شرکت هرمی سقوط خواهد کرد. در نهایت، اگر بخواهید یک نمای کلی از سلسلهمراتب کسب درآمد در مدل بازاریابی هرمی رسم کنید، به شکل یک هرم خواهید رسید. به این صورت که هرچه به سمت پایین هرم حرکت کنیم، میزان سود و درآمد به صفر میل میکند و هرچه به سمت رأس هرم حرکت کنیم، شاهد سود بیشتری خواهیم بود؛ اما اشتباه نکنید، هیچکس بهاندازهی کسانی که در رأس این هرم قرار دارند، سود نمیکنند؛ حتی کسانی هم که در قسمتهای بالایی هرم هستند، سود خود را به افراد رأس هرم – بدون اینکه خود بدانند – منتقل مینمایند.
- آموزش تحقیقات بازاریابی: اینجا را کلیک کنید (+).
- آموزش بوم مدل کسب و کار: اینجا را کلیک کنید (+).
- آموزش طراحی ارزش پیشنهادی در مدل کسب و کار: اینجا را کلیک کنید (+).
- آموزش مدیریت کسب و کارهای کوچک: اینجا را کلیک کنید (+).
بازاریابی هرمی چگونه کار میکند؟
همان طور که گفتیم این مدل بازاریابی به خاطر ساختار هرمی که اعضای آن دارند، بازاریابی هرمی نامیده میشود. در این مدل بازاریابی یک نفر یا تعدادی از افراد، بهعنوان مؤسس شرکت، در رأس قرار دارند و افرادی را بهعنوان زیر مجموعه میگیرند؛ اما برای آنها شروطی را تعیین میکنند مانند: پرداخت حق عضویت، خریدن مقدار مشخصی از محصولات در ماه یا خرید اولیه بهعنوان نوعی بلیط ورود به کسب و کار. پس از آن به اعضای خود میگویند که یا باید در ماه مقدار مشخصی فروش داشته باشند، یا اینکه اعضای جدیدی را وارد مجموعه بکنند؛ و حدس بزنید چه؟ اعضای جدید با هم شروط ورود به مجموعه (پرداخت حق عضویت، خریدن مقدار مشخصی از محصولات در ماه یا خرید اولیه) را رعایت کنند و پس از مدتی آنها هم برای اینکه با کار کمتر بهاصطلاح سود بیشتری به جیب بزنند، اعضای خود را بهعنوان زیرمجموعه وارد شرکت مینمایند و این روند به همین ترتیب پیش میرود.
بیایید با یک مثال، بیشتر با بازاریابی هرمی آشنا شویم:
تصور کنید آقای X به تنهایی یک شرکت با مدل بازاریابی هرمی تأسیس میکند و در بالای هرم مینشیند؛ حال آقای X، 10 نفر را بهعنوان عضو وارد مجموعه میکند، از آنها مبلغی را بهعنوان سرمایهگذاری یا حق عضویت دریافت میکند و وعده میدهد که در کمتر از n ماه پولشان چند برابر به دستشان برمیگردد. این 10 نفر به خاطر وعدههای دروغین و انگیزههای پوشالی که آقای X به آنها داده است مشتاق میشوند و هر کدام 10 عضو جدید میگیرند که میشود 100 ورودی جدید؛ به عبارتی دیگر 100 سرمایهگذار جدید. این 100 عضو جدید مبلغی را بهعنوان حق عضویت یا سرمایهگذاری به آن 10 نفر پرداخت میکنند و آن 10 نفر هم درصدی را به آقای X پرداخت مینمایند. دوباره این روند ادامه پیدا میکند و آن 100 نفر هر کدام 10 عضو جدید میگیرند، که میشود 1000 عضو (یا 1000 سرمایهگذار جدید) و آنها نیز برای عضویت در این شرکت، مبلغی را به آن 100 نفر پرداخت میکنند که آنها درصدی را به آن 10 نفر، و سپس آن 10 درصدی را به آقای X پرداخت مینمایند. این چرخهی عضوگیری تا جایی که امکان دارد تکرار میشود و پول همچنان به سطوح بالاتر انتقال مییابد.
لازم به ذکر است که شرکتهای هرمی «معمولاً» تأکیدشان بر عضوگیری است تا فروش محصولات یا خدمات؛ زیرا اعضای اصلی، خودشان میدانند که درآمد اصلی آنها از روش بازاریابی هرمی بهدست میآید نه فروش محصولات! اگرچه امکان دارد برای اینکه بخواهند سرپوشهای قانونی بگذارند یا اعتماد افراد را برای عضویت جلب کنند، محصولات و طرحهای فروش متنوعی را ارائه دهند، اما در نهایت هدف اصلی آنها عضوگیری و دریافت حق عضویت اولیه میباشد. گاهی افرادی که بسیار جسور هستند و با سیستم آشنایی کامل دارند (یعنی میدانند که سیستم کلاهبردار است)، آنقدر در هرم فرو میروند که تعداد زیادی زیر مجموعه برای خود میسازند، بهعنوان یک هرم کوچک (Mini-Pyramid) در این مجموعه فعالیت کرده و مبلغ قابلتوجهی را به جیب میزنند؛ در حالی که اعضای پایین رده، همیشه با دستی خالی و حتی متضرر از این سیستم خارج میشوند.
- دوره ویدئویی آموزش کارآفرین و کارآفرینی (رایگان): اینجا را کلیک کنید (+).
- دوره ویدئویی آموزش اصول و مبانی کارآفرینی: اینجا را کلیک کنید (+).
- دوره ویدئویی آموزش از شناخت خود تا کارآفرینی: اینجا را کلیک کنید (+).
- دوره ویدئویی آموزش اکوسیستم کارآفرینی ایران – از آغاز تا جذب سرمایه (رایگان): اینجا را کلیک کنید (+).
- دوره ویدئویی آموزش هدایت انگیزه در کسب و کار برای افراد، کارآفرینان و مدیران: اینجا را کلیک کنید (+).
- دوره ویدئویی آموزش مدیریت استراتژیک کارآفرینی: اینجا را کلیک کنید (+).
- مجموعه آموزش کسب و کار و استارتاپ: اینجا را کلیک کنید (+).
تفاوت بازاریابی هرمی با بازاریابی چند سطحی (MLM)
کسب و کارهایی که در مدل بازاریابیِ چند سطحی یا همان MLM (Multi Level Marketing) قرار دارند، مشاغل قانونی هستند که در آنها توزیعکنندگان، محصولات واقعی را به فروش میرسانند، استراتژیهای فروش واقعی دارند و اعضای خود را به فروش بیشتر و آموزش روشهای فروش ترغیب میکنند؛ درآمد اعضای این مدل از کسب و کارها مستقیماً از پورسانت فروش بهدست میآید نه حق عضویت یا پرداختهای اولیه به ازای ورود به شرکت! با این حال در برخی از موارد، شرکتهای هرمی خود را جای MLM جا میزنند و در لباسی قانونی و شیک، شروع به کلاهبرداری از مردم و اعضای خود مینمایند.
- دوره ویدئویی آموزش مفهوم فروش (رایگان) : اینجا را کلیک کنید (+).
- دوره ویدئویی آموزش مهارت های مذاکره حرفه ای برای فروش (رایگان) : اینجا را کلیک کنید (+).
- دوره ویدئویی آموزش تغییرات شکل گرفته در دنیای فروش (رایگان) : اینجا را کلیک کنید (+).
- دوره ویدئویی آموزش روش های افزایش فروش در شرایط رکود و بحران اقتصادی: اینجا را کلیک کنید (+).
- دوره ویدئویی آموزش مهارت های پیشرفته فروش در بازاریابی (رایگان) : اینجا را کلیک کنید (+).
- دوره ویدئویی آموزش مدیریت فروش و تحویل: اینجا را کلیک کنید (+).
- دوره ویدئویی آموزش مدیریت فروش حرفه ای: اینجا را کلیک کنید (+).
- دوره ویدئویی آموزش خصوصیات و ویژگی های مدیران فروش حرفه ای (رایگان) : اینجا را کلیک کنید (+).
- دوره ویدئویی آموزش تحکیم فروش (رایگان) : اینجا را کلیک کنید (+).
- دوره ویدئویی آموزش بازاریابی ویروسی: اینجا را کلیک کنید (+).
- مجموعه آموزش بازاریابی و تبلیغات: اینجا را کلیک کنید (+).
لیست مقالات مشابه یا تکمیلی در حوزه کسب و کار و مدلهای بازاریابی
- انواع مدلهای کسب و کار – معرفی ۵۰ الگوی کسب و کار موفق + ذکر مثال
- بوم کسب و کار چیست؟ + راهنمای جامع اجزای مختلف بوم مدل کسب و کار
- بررسی ۸ نمونه بیزینس مدل کانواس کسب و کارهای جهانی
- لیست شغل های پردرآمد در ایران – معرفی ۳۰+ شغل پر درامد و چگونگی موفق شدن در آن ها
- کسب و کارهای موفق در ایران: لیست ۲۵+ استارت آپ جدید و پولساز در ایران
- ۱۵ روش ثروتمند شدن در ایران – چگونه پولدار شویم؟ + 20 رازی که فراموش کرده اید!
- کارآفرینان موفق ایران را بهتر بشناسید – بیوگرافی و داستان موفقیت آنها
- ایده های پولساز در ایران – معرفی 40 انواع ایده های پول ساز آنلاین و آفلاین
- ایده های کارآفرینی با سرمایه کم + چگونه با سرمایه کم کارآفرین شویم؟
- آموزش راه اندازی کسب و کار خانگی – راهنمای جامع به زبان ساده
- افزایش فروش با وبینار مارکتینگ – راهکارهای افزایش مخاطبان وبینار
- همکاری در فروش Affiliate Marketing چیست؟ | چگونگی کسب درآمد از افیلیت مارکتینگ
- طراحی پلن فروش به صورت گام به گام + دانلود رایگان قالب آماده برنامه فروش
- مراحل گام به گام راه اندازی فروشگاه اینترنتی – از تعیین محصول تا بازاریابی و فروش
- برندسازی و افزایش فروش کافی شاپ با تبلیغات اینترنتی و بازاریابی آنلاین
- روانشناسی فروش – راهنمای جامع اصول و سوگیری های شناختی برای افزایش فروش
- راهکارهای افزایش فروش در بازار ایران
- بهترین ایده های فروش محصولات + راهنمای استراتژی های افزایش فروش
- آموزش راه اندازی کسب و کار خانگی – راهنمای جامع به زبان ساده
- کار در خانه – معرفی ۳۵+ انواع شغل در منزل با درآمد بالا
- کارهای خدماتی چیست؟ – معرفی بهترین کسب و کارهای خدماتی در ایران
- ایده های کارآفرینی با سرمایه کم + چگونه با سرمایه کم کارآفرین شویم؟
- بازاریابی ایمیلی فروشگاه اینترنتی و کسب و کارهای تجارت الکترونیک – راهنمای کامل
- بررسی موثرترین کانال های تبلیغاتی در بازاریابی در ایران
- بازاریابی درونگرا (Inbound Marketing) چیست؟ | جذب مخاطب هدف با محتوای هدفمند
- بازاریابی تجربی چیست؟ | تعامل رو در رو با مخاطب برای برندینگ و فروش
- معرفی ۱۸ مورد از بهترین تکنیک های بازاریابی جهان
- بازاریابی دیجیتال اپیدمیک – چگونه از یک کسب و کار اپیدمی دیجیتال کسب درآمد کنیم؟
- انواع بازاریابی + تفکرات اشتباه در مدیریت بازاریابی
- چگونه تیم بازاریابی خود را تشکیل دهیم؟ – اعضای تیم، وظایف و راهکارها
- انواع روشهای بازاریابی و فروش – معرفی ۱۵+ نوع بازاریابی برای فروش محصولات و خدمات
- نحوه ارتباط با مشتری در بازاریابی سنتی و دیجیتال
- تحلیل pestel چیست؟ – راهنمای جامع تحلیل پستل در کسب و کارهای مختلف
- انواع مدلهای کسب و کار – معرفی ۲۰ الگوی کسب و کار موفق + ذکر مثال
جمع بندی و نتیجه گیری درباره بازاریابی هرمی
بازاریابی هرمی در بسیاری از کشورها غیرقانونی است؛ من جمله کشور عزیزمان ایران. برای اینکه درگیر این شرکتها و بازاریابی هرمی نشوید، باید چند نکته را همیشه توجه داشتهباشید: در بازاریابی هرمی، در اغلب موارد افراد را مجبور میکنند که اعضای خانواده یا دوستان خود را وارد شرکت کرده یا محصولات را به آنها بفروشند؛ همچنین بیشتر بر افزایشِ تعداد اعضا و گسترش زیرمجموعههای شما اصرار دارند تا افزایش فروشتان؛ شایان ذکر است که جدای از هدر رفتن سرمایه، این امر موجب تیرگیِ روابط افراد با خانواده و دوستانش میگردد. با توجه به این نکاتی که گفته شد، خواهید توانست شرکتهایی که از بازاریابی هرمی استفاده میکنند را تشخیص دهید تا هرگز در دام آنها اسیر نشوید.
امیدواریم با مطالعهی این مقاله دید کامل و جامعی از بازاریابی هرمی و همچنین طرز کار آن بهدست آورده باشید. در انتها توصیه میکنیم که با بازنشر این مقاله در شبکههای اجتماعی و همچنین در میان دوستان خود، آنها را از خطر بازاریابی هرمی و شرکتهای هرمی آگاه سازید.