امروزه شبکه‌های اجتماعی عضوی از زندگی ما شده‌اند و اکثریت کاربران اینترنت، عضو فعال حداقل یک شبکه اجتماعی در موبایل و یا کامپیوتر خود می‌باشد. همین امر باعث شده تا بازاریابی شبکه های اجتماعی (Social Media Marketing) در رشد و توسعه یک کسب و کار، اهمیت و تاثیر بسیار زیادی داشته باشد. بنابراین می‌توان گفت که ارتباط ارائه‌دهندگان خدمات (کسب و کارها) با دریافت‌کنندگان خدمات (مشتریان) بر بستر رسانه های اجتماعی، بسیار نزدیک شده و کسب و کارها برای برندسازی و یا تبلیغات یک برند، کار نسبتاً آسانی را پیش رو خواهند داشت. در ادامه این مقاله از آکادمی کاپریلا، با ما همراه باشید تا اطلاعاتی بیشتری درباره اهمیت، معایب، مزایا و تکنیک‌های بازاریابی شبکه‌های اجتماعی به دست آورید.
بازاریابی شبکه های اجتماعی چیست؟
بازاریابی شبکه‌های اجتماعی (Social Media Marketing) یا (SMM)، زیرشاخه‌ای از بازاریابی دیجیتال است که با استفاده از انواع پلتفرم‌های شبکه‌های اجتماعی، فعالیت‌های بازاریابی انجام می‌شود. در صورتی که با استفاده از این روش، بازاریابی مناسبی را در شبکه‌های اجتماعی انجام دهید، می‌توانید حجم زیادی از مخاطبان هدف را به خود جذب کرده و در کسب و کار خود پیشرفت چشمگیری داشته باشید.
در بسیاری از پلتفرم‌های اجتماعی که معروف‌ترین و محبوب‌ترین آنها در جهان، فیسبوک و در ایران، اینستاگرام است امکان قرار دادن فیلم، عکس و متن وجود دارد و به عنوان یک کسب و کار، می‌توانید محتوای خود را بر اساس این فرمت‌های محتوا، تولید و کنید؛ اما باید در نظر داشته باشید که بازاریابی شبکه‌های اجتماعی، نباید همیشه به عنوان یک کانال فروش مستقیم محصولات در نظر گرفته شود و گاهاً با تحقق اهدافی نظیر برندسازی، جذب لید و … به کمک افزایش فروش می‌آید و رسیدن به این نتیجه نهایی، زمانبر نیز هست.
اهمیت بازاریابی شبکه های اجتماعی در چیست؟
کاربران اینترنت عادت کردند که برای پیدا کردن راهکار مشکلات خود، برای سرگرمی، برای اطلاع از اخبار و … به سراغ شبکه‌های اجتماعی بیایند. آنان که برای رفع نیاز خود می‌آیند، مشتریان بالقوه‌ای هستند که آماده‌اند محصول یا خدمت شما را به عنوان راهکار رفع مشکل خود خریداری کنند و این یعنی، محصول شما می‌تواند با رعایت اصول صحیح و تکنیک‌های بازاریابی شبکه های اجتماعی، در معرض دید و انتخاب مشتری بالقوه قرار بگیرد.
کسب نتیجه قابل قبول از بازاریابی رسانه های اجتماعی که منجر به درآمد و فروش مناسب شود، در کوتاه‌مدت میسر نیست و به صبر و تلاش مستمر نیاز دارد. زیرا:
- 71 درصد از کسانی که از خدمات برندها در شبکه‌های اجتماعی راضی بودند، آن برند را به دوستان و خانواده خود معرفی کرده‌اند.
- در ایران حدود 55 میلیون نفر از شبکه‌ها اجتماعی استفاده می‌کنند که بسیاری از آنها به محصول شما نیاز دارند یا نیاز پیدا خواهند کرد.
آمارهای بالا بیان می‌کند که شبکه های اجتماعی، فرصتی ایده‌آل برای دسترسی به بازار هدف فراهم کرده است و ارزش سرمایه‌گذاری بلندمدت را دارد.
مزایای بازاریابی رسانه های اجتماعی چیست؟
بازاریابی شبکه‌های اجتماعی، مانند هر حرفه، تخصص یا راهکاری، مزایای خاص خود را دارد که باعث می‌شود افرادی که به دنبال ایجاد و یا توسعه کسب و کار خود هستند، وارد این حوزه شوند. در ادامه، می‌توانید مهم‌ترین مزایای بازاریابی رسانه‌های اجتماعی را مشاهده کنید
- این نوع بازاریابی آنلاین، رابطه بسیار مستحکمی را بین شما و مشتری ایجاد می‌کند.
- نرخ تعامل در بازاریابی شبکه‌های اجتماعی بیشتر است.
- مخاطبان بیشتری، شما را (با هزینه و تلاش کمتر) خواهند دید.
- زمان مورد نیاز برای رسیدن به اهداف خود، معمولاً کمتر از روش‌های دیگر بازاریابی و توسعه کسب و کار است.
- این نوع بازاریابی، هزینه‌های کمتری را نسبت به دیگر روش‌های بازاریابی کسب و کار در بر دارد.
- امکان بروز خلاقیت بیشتری در عملکرد (محتوا، کمپین، تعامل با مخاطب و …) وجود دارد.
- بازاریابی شبکه های اجتماعی، باعث ایجاد سرنخ فروش (Lead) و تبدیل مخاطب به مشتری می‌شود.
شبکه‌های اجتماعی مانند فیسبوک، اینستاگرام، توئیتر و لینکدین، به شرکت‌ها فرصت می‌دهند که نرخ تبدیل مشتری را با استفاده از افزایش تعامل (Engagement)، افزایش دهند. با استفاده از این پلتفرم‌ها می‌توان تعامل خود را با مخاطبانتان شکل داده و سپس، به تدریج، آن را افزایش داد و درنهایت، جایگاه تثبیت‌شده‌ای در ذهن مخاطب به دست آورد. استفاده موازی از ویدیو مارکتینگ، کمپین‌های بازاریابی، بازاریابی ایمیلی و… از مواردی هستند که به کار شما در بازاریابی شبکه های اجتماعی قدرت بخشیده و می‌توانند مخاطبانتان را به قیف فروش هدایت کنند. برای مثال، می‌توان با برگزاری یک کمپین خیریه در اینستاگرام، علاوه بر برندسازی، فالوورهای زیادی کسب کرد. این کمپین می‌تواند مخاطبان را به انتشار پست یا استوری اینستاگرام تشویق کند تا در ازای هر پست، شما مبلغ بیشتری به خیریه اختصاص دهید.
معایب بازاریابی شبکه های اجتماعی چیست؟
این بخش از دیجیتال مارکتینگ، همانطور که مزایایی را دارا است، معایبی نیز دارد که در ادامه، آنها را به شما می‌گوییم:
- استفاده هم‌زمان چند شبکه اجتماعی در استراتژی بازاریابی شبکه‌های اجتماعی خود، می‌تواند پیشرفت شما را آهسته کند.
- برای دریافت نتایج خوب، باید روزانه وقت و منابع کافی را به SMM اختصاص دهید.
- همیشه این احتمال وجود دارد که کاربران شبکه‌های اجتماعی به مطلب شما علاقه نداشته و به سادگی از کنار آن گذر کنند.
- ممکن است مطالبی که به اشتراک می‌گذارید، دیده نشود.
- ممکن است عملکرد شما با استراتژی اشتباهی باشد و در نتیجه، مشتریان هدف خود را از دست دهید.
مهم‌ترین اصول تولید محتوا در شبکه‌های اجتماعی چیست؟
تولید محتوا یکی از مهم‌ترین بخش‌های بازاریابی کسب و کار است که با استفاده از آن، می‌توان برند خود را با مخاطبان آشنا کرده و اهداف فروش خود را محقق کرد. تولید محتوا باید به صورت استاندارد انجام شود تا عموم مخاطبان هدف را تحت تاثیر قرار داده و آنها را جذب کند. در ادامه، نکاتی را به شما می‌گوییم که باید برای تولید و توزیع محتوا در رسانه‌های اجتماعی، آنها را رعایت کنید:
- برنامه‌ریزی تولید محتوا: همانطور که گفتیم، در فرایند تولید و انتشار محتوا باید بسیار منظم باشید تا مخاطب، محصول و برند شما را فراموش نکند. منظم بودن در انتشار باعث می‌شود که به مرور، نام محصول و برند در ناخودآگاه مشتری ذخیره شود و با ایجاد هر مشکل در زمینه مرتبط با کسب و کار شما، برندتان را به عنوان راه حل به یاد بیاورند.
- درج محتوای دقیق: درج محتوای دقیق به این معنی است که اطلاعات واقعی محصول در محتوای شبکه‌های اجتماعی منتشر شود تا مشتری بعد از خرید محصول، با تناقض در گفته‌های شما مواجه نشود. صداقت و روراست بودن با مشتری، بخشی از پیشرفت در یک کار است که باید همیشه رعایت شود.
- استفاده از محتوای متفاوت: سعی کنید که از محتوای سرگرم‌کننده، آموزشی و غیر تبلیغاتی هم استفاده کنید تا فالوورها، فقط برای محصولی که تولید می‌کنید، شما را دنبال نکنند و فرصت بیشتری برای تعامل با شما داشته باشند (در این‌باره، مقاله بازاریابی محتوایی چیست؟ را بخوانید). محتوای متفاوت یعنی محتوایی که فقط جنبه تبلیغاتی نداشته باشد، فقط در صفحه شما بتوان آن موضوع و مدل محتوا را مشاهده کرد، برای مخاطب، جذاب و نوآورانه باشد، مخاطب را به تعامل وا دارد و …
- محتوای دوطرفه: شبکه‌های اجتماعی، فرصتی برای ارتباط مستقیم کاربر با شما است؛ پس محتواهایی منتشر کنید که مخاطب بتواند پاسخ دهد، فوروارد کند، نظر بدهد، در موردش فکر کند و …
- آموزش به مشتری: برای ورود به بازاریابی شبکه های اجتماعی، بهتر است محتوایی تولید کنید تا بتواند استفاده از محصول شما را به مشتری آموزش دهد. می‌توانید لینک یا آدرس مرجعی را به مخاطب بدهید تا اطلاعات مورد نیاز خود را از آنجا دریافت کند و یا چکیده آموزش‌ها را منتشر کنید (این آموزش‌ها می‌تواند جنبه آشناسازی مخاطب با مزایا، راهکارها و … محصول و برند شما باشد).
- راهنمایی مشتری: قبل و بعد از اینکه محصول خود را به فروش برسانید، بهتر است که راهنمایی‌های لازم را در مورد خرید از شما به مخاطب انتقال دهید تا سوال و یا ابهامی باقی نمانده باشد. این راهنما می‌توان باعث جذب مشتری جدید در شبکه های اجتماعی شود.
5 گام مهم در بازاریابی شبکه های اجتماعی
هر کاری اصول و قوانین خاص خود را دارد و در انجام آن باید این اصول را در نظر گرفت و رعایت کرد تا فرایند همه‌ی فعالیت‌ها به خوبی پیش برود. در بازاریابی رسانه‌های اجتماعی نیز اصول و گام‌هایی وجود دارد که در ادامه آنها را معرفی می‌کنیم:
گام اول: طراحی استراتژی
قبل از اینکه به طور تخصصی وارد دنیای بازاریابی شبکه‌های اجتماعی شوید، بهتر است که با پیش نیازها و گام‌های اولیه آن, یعنی طراحی استراتژی بازاریابی شبکه های اجتماعی آشنا شوید. برای تعیین استراتژی، در ابتدا باید سوالات زیر را از خود بپرسید:
هدف من برای انجام این کار چیست؟
در ابتدای انجام هر کار، شما باید هدفی را تعیین کنید که برای رسیدن به آن، فعالیت‌های مورد نیاز را تعیین، اجرا و جهت‌دهی کنید. تعیین هدف در هر فعالیت تبلیغاتی کسب و کار، باعث پیشرفت در آن حوزه خواهد شد. در بازاریابی شبکه‌های اجتماعی، هدف شما متغیر بوده و این امکان وجود دارد که هدفتان در گذر زمان تغییر کند؛ و باید با عملکرد و تولید محتوای مناسب، هدفتان را با مخاطبانتان خود دنبال کنید. اهداف شما در رسانه های اجتماعی می‌تواند موارد زیر باشد:
- آگاهی از برند و برندسازی
- افزایش فروش و درآمد
- کانال ارتباطی مستقیم با مشتریان
- افزایش ترافیک وبسایت
- افزایش کاربران وبسایت/اپلیکیشن و جذب لید
- افزایش تعامل با برند
در کدام شبکه اجتماعی فعالیت کنم؟
پلتفرمی که انتخاب می‌کنید، در پیشرفت شما تاثیر مستقیمی خواهد داشت و راه ارتباطی شما با مخاطبانتان خواهد بود. بنابراین، این موضوع که باید تمرکز خود را بر روی کدام شبکه اجتماعی قرار دهید، سوالی مهم برای شروع کار خواهد بود. در کشور ما، اینستاگرام از محبوب‌ترین پلتفرم‌های اجتماعی است که با استفاده از آن می‌توانید فیلم، عکس و متن را به اشتراک بگذارید اما بسیاری از کسب و کارها، شبکه‌های اجتماعی دیگر مثل لینکدین، توییتر، کانال‌های تلگرام و حتی آپارات را هم در دستور کار بازاریابی خود قرار داده‌اند. مثلاً کبریت توکلی یا برند فیروز، در توییتر فعالیت زیادی دارند.
وبسایت آموزش آنلاین فرادرس هم به دلیل ماهیت آموزش ویدئویی خود، در آپارات، حضوری فعال دارد.
محصول من چیست و برای چه اشخاصی است؟
محصول شما، مهم‌ترین عاملی است که برندتان را به مشتری وصل می‌کند و بدون آن، دلیلی برای ادامه کار شما وجود نخواهد داشت. بنابراین باید سعی کنید که محصول/خدمت کسب و کارتان را به طور کامل و واضح برای خود تعریف کنید و مشخص کنید که محصولات شما برای کدام پرسونای مخاطبان مناسب است.
نکاتی که در بالا به طور خلاصه اشاره شد، جز مهم‌ترین قوانین بازاریابی شبکه‌های اجتماعی هستند که باید با رعایت آنها، تمایز بارزی بین صفحه شما و صفحه رقبایتان به وجود بیاورید تا مخاطب، صفحه شما را دنبال کرده و به تدریج، برند شما به انتخاب اول او تبدیل شود.
گام دوم: برنامه‌ریزی و انتشار محتوا
برنامه‌ریزی و انتشار محتوا، یکی دیگر از اصول بازاریابی شبکه‌های اجتماعی است که باید به صورت دقیق و منظم انجام شده و موارد غیر منتظره نیز در ایجاد آن در نظر گرفته شود. اشخاصی که به تازگی بازاریابی شبکه‌های اجتماعی را شروع کرده‌اند، دنبال‌کننده‌های بسیار کمی داشته و افراد کمی آنها را می‌شناسند، در نتیجه باید تمرکز بیشتری روی برنامه‌ریزی انتشار محتوای خود داشته باشند.
استفاده از تقویم محتوا می‌تواند شما را در فرآیند برنامه‌ریزی تولید و انتشار محتوا کمک کند. باید تلاش کنیم با کمک داده‌های تحلیلی (مثل داده‌های اینسایت اینستاگرام) متوجه شوید که چه ساعت و چه روزهایی برای انتشار محتوا مناسب است. نکته مهمی که درباره این اصل باید بدانید، کم‌کاری شما در تولید محتوا یا معرفی محصول است. همیشه سعی کنید که به طور منظم تولید و انتشار محتوا را انجام دهید تا مخاطبان، محصول شما را فراموش نکنند. همیشه باید این موضوع را در نظر بگیرید که شما به دنبال مشتری هستید و مشتری به شما نیاز ندارد.
گام سوم: گوش دادن و تعامل
دو اصل قبلی برای برنامه‌ریزی بود و کارهای اجرایی کمی را دنبال می‌کرد. حال نوبت به آن رسیده است که کارهای اجرایی و عملیاتی بیشتری را چاشنی راه رسیدن به هدف خود کنید. در این اصل، تعامل با کاربر، یکی از مهم‌ترین قدم‌های شما در سوشال مدیا مارکتینگ است. دریافت نظرات و انتقادات مشتریان شما نه تنها عیب نیست، بلکه می‌تواند به پیشرفت شما نیز کمک کند. سعی کنید بعد از فروش محصول خود، با مشتریانتان با استفاده از شبکه‌های اجتماعی در ارتباط بمانید و مزایا و معایب محصول خود را از آنها بپرسید.
در اینستاگرام، ارتباط با مشتریان با استفاده از نظرات یا پیام دادن به صفحه شخصی آنها امکان‌پذیر خواهد بود. به طور مثال، اگر شخصی در کامنت‌ها، از محصول شما تعریف و تمجید کرد، بهتر است که از آن تشکر کنید و در مقابل، اگر شخصی در محصول شما انتقاد کرد، می‌توانید با معذرت‌خواهی و نوید حل مشکلات، جواب او را بدهید. این کار می‌تواند اعتماد کاربران را نسبت به شما افزایش دهد و آنها می‌فهمند که در صورت بروز مشکل، می‌توانند سوالات خود را از شما بپرسند.
اصل چهارم: آنالیز داده‌ها
این اصل با توجه به روند کار شما به وجود می‌آید و در صورتی که همه چیز خوب باشد نیز، رعایت آن بسیار مفید بوده و بهتر است که از آن نگذرید. آنالیز داده‌ها با توجه به نرخ بازگشت سرمایه بازاریابی شبکه‌های اجتماعی انجام می‌شود. به طور مثال، در صورتی که فروش محصول شما، بازدهی کمتری نسبت به فروش حاصل از تبلیغات نمایشی شما داشته باشد، آنالیز داده‌های سوشال مدیا باید انجام شود چون این کار به شما کمک می‌کند که بفهمید مشکل از کجاست و چطور باید آن را حل کنید. ابزارهایی مانند iconosquare ،Buffer و Sproutsocial برای انجام این کار وجود دارند که با استفاده از آنها می‌توانید آنالیز خوبی را انجام دهید.
گام پنجم: تبلیغات
اگر شما بودجه‌ی بیشتری در اختیار دارید، برای معرفی صفحه خود می‌توانید آن را به تبلیغات در اینستاگرام یا سایر شبکه‌های اجتماعی اختصاص دهید. تبلیغات باعث می‌شود که اشخاصی که محصول و برند شما را نمی‌شناسند، با آن آشنا شده، سرعت جذب و افزایش فالوور شما افزایش یافته و احتمال فروش محصولاتتان نیز افزایش یابد. در تبلیغات، شما باید مخاطبتان را بشناسید و تبلیغات را بر اساس نیاز آنها، برنامه‌ریزی کنید (مقاله تبلیغات آنلاین به زبان ساده را مطالعه کنید).
کلام آخر در بازاریابی شبکه های اجتماعی
در این مقاله از آکادمی کاپریلا، با شما کاربران گرامی همراه بودیم و اطلاعاتی درباره بازاریابی شبکه‌های اجتماعی را مختصر و مفید در اختیارتان قرار دادیم. اگر قصد دارید که کسب و کار خود را با استفاده از این راهکار گسترش دهید، حتماً با توجه به اصولی که در این حوزه وجود دارد، راه خود را آغاز کنید تا هزینه و زمان خود را هدر ندهید. در نظر داشته باشید که این بخش از دیجیتال مارکتینگ، نیاز به محصولات و خدمات باکیفیت و مناسب هم دارد تا رضایت کامل مشتریان دریافت شود.
شما چه تجربه‌ای در استفاده از بازاریابی شبکه‌های اجتماعی دارید و از کدام شبکه اجتماعی برای توسعه کسب و کار خود استفاده می‌کنید؟
اگر این مطلب برای شما مفید بوده است، آموزش‌ها و مطالب زیر نیز به شما پیشنهاد می‌شوند:
- مجموعه آموزش دیجیتال مارکتینگ (Digital Marketing)
- آموزش آشنایی با بازاریابی دیجیتال (Digital Marketing)
- آموزش مبانی بازاریابی محتوا (Content Marketing)
- آموزش مدیریت تبلیغات و برند
- آموزش تکنیک های فروش در بازاریابی
- آموزش بازاریابی اجازه ای
- آموزش بازاریابی ویروسی
- آموزش برندسازی مد و پوشاک
