این روزها که قیمت دلار افزایشیافته و تبلیغات گوگل ادز، صرفه اقتصادی ندارد، اهمیت سئو (Search Engine Optimization: SEO) بسیار پررنگترشده و شرکتها و وبسایتهای ایرانی، بودجه و منابع بیشتری را برای آن درنظرگرفتهاند. اهمیت کسب رتبه برتر در نتایج گوگل، فقط به کسب ترافیک هدفمند خلاصه نمیشود و گرفتن سهم بازار از رقبا و شکار مشتریان احتمالی، اصلیترین نتیجه بهینهسازی سایت برای موتورهای جستجو، مخصوصاً گوگل است. این مقاله از آکادمی کاپریلا، شما را با ماهیت، کارکرد و جزئیات سئو آشنا میکند.
سئو (SEO) چیست؟
اگر بخواهیم سئو را بهصورت کلمهبهکلمه معنیکنیم، «بهینهسازی موتور جستجو» (Search Engine Optimization) معنای آن خواهدبود. اما برای انتقال بهتر معنای سئو، باید آن را بهصورت «بهینهسازی برای موتور جستجو» معنی کرد که توضیح بهتری ارائه میدهد. چون در سئو قرار است وبسایت را برای موتورهای جستجو، بهینه کنیم. هدف سئو، بالابردن سطح کیفی و کمی ورود بازدیدکنندگان گوگل به سایت و دیدهشدن برند در موتورهای جستجو به واسطه روشهای ارگانیک (طبیعی) و بدون پرداخت پول است.
سئو، فقط به گوگل محدود نمیشود بلکه سایر موتورهای جستجو را هم شاملمیشود اما کاربران اینترنت در ایران، عمدتاً از گوگل استفاده میکنند و بههمیندلیل در ایران، سئو وبسایت را مطابق با استانداردهای گوگل انجام میدهیم. در ادامه مقاله، فقط به گوگل اشاره میکنیم و استانداردهای آن را بررسی میکنیم.
شاید بهنظربرسد که سئو، ابزاری منحصر به گوگل است، درحالیکه اینطور نیست و بههماناندازه که سئو برای گوگل برنامه دارد، با کاربران هم در ارتباط است و به آنها هم توجهدارد. اصل مطلب سئو این است که بفهمیم کاربران، چهچیزهایی را در گوگل جستجو میکنند، بهدنبال چه هستند، از چه کلماتی در جستجوهای خود استفاده میکنند و چه نوع محتوایی مورد پسندشان است. وقتی پاسخ این سوالات رو بفهمیم، بهتر میتوانیم با آنها ارتباط برقرار کنیم و در نتیجه بهترین پیشنهادها و راهحلهای خود را به آنها ارائهکنیم. زمانیکه راهحلهای ما برای کاربران، مناسب باشد، گوگل متوجه این موضوع شده و مطالب ما را در اختیار کاربران بیشتری قرار میدهد.
صاحبان وبسایتها علاوهبر اینکه باید بفهمند مخاطبانشان بهدنبال چه هستند و چه میپسندند، باید محتوایشان را هم طوری تولید کنند که خزندهها (Crawler) یا پیمایشگرهای گوگل بتوانند محتوایشان را به خوبی پیدا کرده، آنالیز کرده و درککنند. بنابراین، در ادامه این مقاله میخواهیم به هر دو مورد بپردازیم و راهکارهایی را برای سئوی گوگل و کاربران ارائه بدهیم.
گام اول سئو: آشنایی با گوگل
موتورهای جستجو از جمله گوگل، برای پاسخدادن به سوالات کاربران طراحی شدند. وقتی شما سوالی را در گوگل مطرح میکنید یا کلمهای را تایپ میکنید، از میان میلیاردها محتوای تولیدشده در وب که در پایگاهداده فهرستشده گوگل ثبتشدند، مطالب و صفحاتی که بیشترین ارتباط را با جستجوی شما دارد، شناسایی شده و در کسری از ثانیه، به شما نشان دادهمیشود.
عملکرد سریع موتورهای جستجو برای پردازش و نمایش اطلاعات، در دو اصطلاح پیمایش (Crawling) و فهرستبندی (Indexing) خلاصه میشود. گوگل، در مرحله اول، صفحات جدید آنلاین را شناسایی و پیمایش میکند و سپس آن را فهرستبندی و ایندکس میکند. در مرحله بعد، با توجه به آنالیز روی محتوای صفحه و سایر پارامترهای داخلی آن صفحه و نیز در مقایسه با صفحات مشابه در سایر سایتها، آن صفحه را در فهرست نتایج خود، رتبهبندی میکند. نکته مهم آنکه رتبهبندی گوگل برای صفحات، دائمی نیست و مرتباً در حال تغییر و بهروزرسانی است. یعنی اگر امروز در رتبه یک گوگل هستید، تضمینی نیست که فردا هم در همان رتبه باشید و برعکس، اگر امروز رتبه 30 هستید، ممکن است فردا در صفحه اول باشید. پس وقتی یک مقاله یا صفحهای را منتشر میکنید، آن را رها نکرده و همواره روی بهبود یا تثبیت رتبه آن کار کنید.
منظور از نتایج «ارگانیک» گوگل چیست؟
ترافیک ورودی از گوگل، به دو دسته «ارگانیگ | Organic» و «پولی | Paid» تقسیم میشود. نتایج پولی که مربوط به تبلیغات در موتورهای جستجو مانند گوگل ادز میباشد و ارتباطی به سئو یا تاثیری بر آن ندارد. ترافیک ارگانیک، آن دسته از ترافیک گوگل است که با سئو و کسب رتبه در نتایج گوگل بهدستمیآید (بدون پرداخت هزینه به گوگل). مثلاً در تصویر زیر، نتیجه اول، رتبه ارگانیک دارد و نتیجه دوم که با عبارت “Ad” نمایشدادهشده، جز تبلیغات گوگلی و ترافیک پولی است.
تبلیغات پولی برای سایتهایی مفید است که بهدنبال نتیجهگیری در کوتاهمدت هستند و یا نتوانستند با منابع موجود خود، رتبه خوبی در گوگل بهدستآورند.
نتایج ارگانیک با اصلاحی به نام SERP یا فهرست نتایج گوگل شناختهمیشوند و دارای تنوع زیادی هستند که به مخاطب، اطلاعات تکمیلی و مورد نیاز را نیز ارائهمیدهد. این اطلاعات تکمیلی، به شیوههای مختلف و با عنوان ویژگیهای SERP نمایش داده میشوند که در مقاله SERP Features یا ویژگی های SERP گوگل چیست؟ بهطورکامل به آن پرداختیم. مثلاً وقتی در مورد فستفودهای تهران در گوگل جستجو میکنید، خواهیددید که در نتایج اول، آدرس فستفودهای تهران را در نقشه نشان میدهد و این آدرسها، یک نوع از ویژگیهای اضافه برای نتایج گوگل هستند.
چرا سئو مهم است؟
اگرچه روشهای زیادی مثل تبلیغات، جذب ترافیک از شبکههای اجتماعی یا سایر سایتها وجود دارد که از طریق آن میتوانید ترافیک سایت خود را افزایش دهید، اما واقعیت، این است که موتورهای جستجو، بیشترین ترافیک و بازدید را برای سایت شما به وجود میآورند، مخصوصاً بازدیدی که نرخ تبدیل بهتری دارد.
تصویر زیر، روند کلی جستجوی افراد در مورد کلمه «سئو» در گوگل را نشانمیدهد که گویای درک اهمیت آن و گرایش به آن در سالهای گذشته تا امروز است.
تصویر زیر، تعداد صفحاتی را در وب فارسی نشان میدهد که گوگل تشخیصداده در مورد کلمات کلیدی «سئو» و «سئو چیست» نوشتهشده و این اعداد، حجم رقابت برای عرضه محتوای آموزشی و خدماتی سئو را نشانمیدهد.
در بسیاری از کلمات کلیدی که گوگل، لینکهای تبلیغاتی را هم نشان میدهد، خیلی از افراد روی نتایج ارگانیک و غیر تبلیغاتی کلیک میکنند، چون میدانند که اگر گوگل، آن صفحات را دارای ارتباط با جستجوی آنها دانسته و کیفیتش را تایید میکند، پس به احتمال زیاد برای کلیک کردن، انتخاب بهتری هستند.
قطعاً برای برخی کسبوکارها، ممکن است گزینههای دیگر مانند شبکههای اجتماعی، ترافیک هدفمند و بهتری ایجاد کند اما در مقیاس کل، ترافیک گوگل از نظر تعداد و کیفیت، با هیچ گزینه دیگری قابل مقایسه نیست. یادتان باشد گرچه برای حضور در نتایج گوگل، پولی به گوگل پرداخت نمی کنید اما سئو، رایگان نیست. برای حضور در صفحه اول گوگل باید محتواهایی با کیفیت داشتهباشید، روی سئوی آنها کار کنید و ساعتهای زیادی صرفشان کنید تا در گوگل رتبه بگیرند. همه این کارها، برای شما هزینه خواهدداشت. اما اگر روی مجموعهای از محتواهای هدفمند تمرکز کنید که تناسب زیادی با کلمات کلیدی مد نظر شما داشتهباشد، ترافیک سایت شما بدون نیاز به هزینه، بسیار بیشتر خواهدشد، در حالیکه تبلیغات، نیازمند تامین بودجه مداوم برای ایجاد ترافیک به سایت شما هستند و با قطع هزینه، ترافیک تبلیغاتی شما صفر میشود.
هرچه سایت خودتان را بیشتر بهینهسازی کنید، میتوانید اطلاعات بهتری به موتورهای جستجو در مورد سایت و صفحاتتان ارائه دهید (سایت خود را برای گوگل، قابل هضمتر میکنید). موتورهای جستجو بسیار هوشمند هستند و میتوانند این اطلاعات را بهصورت بهتری دستهبندی و ایندکس کنند و آنها را با کلمات جستجوی شده کاربران ارتباط دهند.
سئو On-Page و Off-Page
سئو به دو بخش سئوی درونصفحه (داخلی) یا On-Page و سئوی برونصفحه (خارجی) یا Off-Page تقسیم میشود. سئوی داخلی مربوط به انجام کلیه کارهای سئویی در داخل سایت و صفحات سایت ما است و سئوی خارجی، مجموعه ترفندها و تلاشهای سئویی در سایر سایتها و با هدف ارتقای رتبه سئوی سایت ما میباشد.
سئوی خارجی یا Off-Page شامل لینکسازی، محبوبیت صفحات در شبکههای اجتماعی (Social Signal) و اشتراکگذاری صفحه و صفحات سایت در فضای اینترنت میباشد. سئوی داخلی یا On-Page، به لینکسازی داخلی بین صفحات سایت، کیفیت فنی وبسایت، محتوای منتشرشده، رفتار کاربر در سایت و … اشارهدارد.
انجام هر دو بخش سئو مهم و ضروری است اما همیشه اولویت با سئوی داخلی است. هر چقدر برای سایت خود، لینکسازی کنید، اگر کاربر از صفحات شما راضی نباشد، گوگل هم راضی نخواهد بود و برای اینکه صفحات شما به کاربر نمایش دادهشود، باید در ابتدا گوگل احتمالدهد که محتوای شما برای کاربر، مناسب است اما سئوی خارجی، در رقابت صفحات شما با صفحات رقیب، به کمک شما میآید.
خودمان سئو کنیم یا متخصص؟
متاسفانه در ایران، بسیاری شرکتها سئو را فرآیندی ساده، کمهزینه یا حتی رایگان و محدود به تولید محتوا در وبلاگ میدانند. مقالات وبلاگ، بخش مهمی از استراتژی سئو هستند اما همان مقالات هم باید براساس تحقیق کلمات کلیدی و استراتژی یکپارچه تهیهشده و به موازات تولید مقالات، پارامترهای سئو در مقاله و حتی در کل وبسایت نیز رعایتشود.
برای کلماتی که رقابت سئویی بالایی دارند (مثل خرید اینترنتی، خرید بلیط هواپیما، ثبت برند، طراحی سایت و …)، دانش و هزینه زیادی برای سئو و کسب رتبه در گوگل نیاز است. اما بهطورکلی، بهتر است در ابتدا، با متخصص سئو کار کنید تا زیربنای استراتژیک کار آمادهشده و با روند و فرآیندها هم آشناشوید. زمانیکه چرخ ماشین سئو سایت شما به حرکتافتاد و راندن آن ماشین را یاد گرفتید، خودتان میتوانید پشت رول بنشینید و از رقبایتان سبقتبگیرید. اگر سئو را درست یا کامل انجامندهیم، نه تنها باعث از دسترفتن هزینه و زمان میشود، بلکه ممکناست تاثیر منفی بر سئوی ما داشتهباشد و از جایگاه فعلی خود، چند پله سقوط کنیم.
سئو کلاه سفید و کلاه سیاه
اصطلاح «سئوی کلاه سفید» یا White hat SEO به رویکردهایی از سئو اشارهدارد که با قانون و استانداردهای گوگل همخوانی دارند و ضمن رعایت استانداردهای گوگل، بر جلب رضایت بیشتر مخاطبان سایت تمرکز میکنند.
اصطلاح «سئو کلاه سیاه» یا Black hat SEO به رویکردهایی از سئو اشاره دارد که در تلاش هستند موتورهای جستجو را فریبدهند و برای کسب رتبه گوگل، میانبر بزنند. هر فرد و سایتی می تواند سئوی کلاه سیاه انجامدهد و حتی نتیجه هم بگیرد، ولی سایتها را در معرض خطر شدیدی برای جریمه و یا حذفشدن از نتایج گوگل قرار میدهد و ممکناست برای همیشه در لیست سیاه گوگل قرار بگیرد. پس اگر با فرد یا شرکتی برای سئو همکاری میکنید، حتماً از روشهای آنها برای سئو مطلعباشید تا وبسایتتان دچار جریمه گوگل نشود.
برای سئوکاران حرفهای، سئوی کلاه خاکستری هم وجود دارد که چیزی بین تاکتیکهای کلاه سفید و کلاه سیاه است؛ یعنی نه کاملاً بر طبق قوانین گوگل است و نه کاملاً بر خلاف آن. اجرای استراتژیهای کلاه خاکستری به دانش و تجربه زیادی نیاز دارد و اگر بهدرستی انجامشود، تاثیر مثبت زیادی خواهدداشت اما هر اشتباه، ممکن است باعث لو رفتن کار شما شده و گوگل، شما را جریمه کند.
پارامترهای سئو از نگاه گوگل
هدف موتورهای جستجو، کمک به کاربران در رسیدن به هدفشان از جستجو است. برای این منظور، گوگل علاوه بر ارتقای الگوریتمهای خود، به صاحبان سایتها هم کمک میکند تا صفحات و محتوای خود را بهگونهای بهینهکنند که برای مخاطب هدف، ارزشمندتر باشد. البته گوگل، تمام پارامترهای خود را معرفی نکرده اما در طی سالها تجربه و تلاش متخصصان سئو و اشارههای گوگل، پارامترهای اصلی شناسایی شدند. گوگل هم هر بار که الگوریتمهای خود را آپدیت میکند، تغییرات پارامترها و اولویتهای خود را اطلاعرسانی میکند.
گرچه هر موتور جستجو، استانداردهای خاص خود را دارد اما اگر گوگل را مبنا قرار دهیم، در سایر موتورهای جستجو هم رتبه خواهیمداشت. نکته مهم این است که هیچوقت سعینکنید گوگل را فریب دهید. سعیکنید بهترین تجربه را برای بازدیدکنندگان سایت خود بهوجودبیاورید و در کنار این تجربه، استانداردهای گوگل را نیز رعایتکنید. ابزارهای گوگل نظیر گوگل سرچ کنسول و گوگل آنالیتیکس در این زمینه به شما کمک میکنند.
پرداختن به تمام پارامترهای گوگل برای رتبهبندی سئو در قالب یک مقاله ممکن نیست اما به مهمترین موارد در ادامه اشارهکردیم.
بایدهای سئو
- سعیکنید در فرآیند تولید و انتشار محتوا، تمرکزتان روی کاربران و جلب رضایت آنها باشد، نه گوگل.
- سعینکنید کاربران را فریبدهید، عنوانهای اغراقآمیز یا وعده دروغین در مطلب نداشتهباشید.
- از روشهای فریبدهنده برای بالابردن رتبه سئو خود بپرهیزید (کلاه سیاه). هروقت کاری برای سئو سایت خود انجام میدهید از خودتان بپرسید «آیا این کار به درد کاربران من میخورد؟ اگر گوگل وجود نداشت، باز هم من این کار را انجام میدادم؟».
- درباره این مسئله فکر کنید که چهچیزی وبسایت شما خاص و ارزشمند میکند و تعامل کاربران با سایت را بالا میبرد.
- عملکرد فنی سایت خود را ارتقا دهید، درستکارکردن همه بخشها، سریعبودن سایت، جهتیابی آسان و …
- هر محتوایی که منتشر میکنید، تلاشکنید که حرف ارزشمندی برای مخاطب داشتهباشد، جذاب باشد و بهراحتی قابل فهم و خواندن باشد.
- محتوای خود را مطابق با پرسونای مخاطبان خود طراحیکنید، نه مطابق با ویژگیهای رباتهای گوگل. نیاز مخاطبان را اولویت قراردهید.
- لینکسازی را از سایتهای معتبر و با شیوه درست انجامدهید. برای یادگیری بیشتر، مقاله «لینک سازی (Link Building) چیست؟» را بخوانید.
- پارامترهای سئو محتوا را رعایت کنید: تگ های H، پاراگرافبندی، تصاویر و … (در آینده، آموزشهای کاملی در این زمینه منتشر میکنیم).
- بعد از انتشار محتوا، آن را رها نکنید و سعیکنید محتوای خود را بهدست مخاطب برسانید. مثلاً در شبکههای اجتماعی به اشتراک بگذارید، در ایمیل خبرنامه ارسال کنید و … و همچنین به مرور زمان، آن را آپدیت کنید.
نبایدهای سئو
- از تولید و انتشار محتوا با رباتها و ترجمه ماشینی و … خودداریکنید.
- از خرید بکلینک یا لینکسازی انبوه در مدت زمان کم خودداریکنید.
- از کپیکردن مطالب سایر سایتها خودداریکنید.
- از پنهانکاری (Cloaking) یا همان نشاندادن محتوایی متفاوت به موتور جستجو نسبت به محتوایی که بازدیدکنندگان در آن صفحه میبینند استفادهنکنید.
- از متن و لینک مخفی در صفحه خودداریکنید.
- از صفحات واسط (Doorway Page) یا صفحاتی باکیفیت پایین که صرفاً با هدف افزایش رتبه سئو ایجادشدهاند، استفاده نکنید.
- در صفحات خود، تعداد زیادی تبلیغ و لینک قرارندهید.
- از URLهای طولانی استفادهنکنید.
- در هر صفحه، از بمباران کلمات کلیدی (Keyword stuffing) خودداریکنید.
برآوردهکردن نیاز و انتظارات کاربر
سعینکنید برای افزایش رنکینگ، بهجای عملکردن به دستورالعملها، گوگل را فریب بدهید، بلکه سعیکنید بفهمید هدف، نیاز و انتظار کاربر از جستجو در گوگل چیست. وقتی فردی به سراغ گوگل میرود و در مورد چیزی جستجو میکند، حتماً به دنبال نتیجه مطلوبی هم هست، حتی اگر برای او کماهمیت باشد. اگر فردی به دنبال یک «گروه موسیقی» است باید متوجه شویم آیا به دنبال گروه موسیقی پاپ، گروه موسیقی عروسی، گروه موسیقی سنتی یا چیزی دیگری است؟
سئو موظف است که به سرعت، محتوایی را به کاربران نشانبدهد که بیشترین تناسب را با جستجوی آنها دارد و برای آنها مطلوب است. پس میتوان از دستهبندی زیر برای تعیین هدف کاربر از جستجو در گوگل استفاده کرد.
- جستجو برای اطلاعات خاص: مثل «بهترین نوع دوربین برای عکاسی کدام است؟».
- جستجو برای مکان یا وبسایت خاص: مثل وبسایت فرادرس یا آدرس بازار مبل ایران.
- جستجو برای خرید کالا: مثل «بهترین قیمت گوشی آیفون 12».
میتوانید برای آشنایی با قصد کاربر، کلمات کلیدی مد نظرتان را گوگل کنید تا بتوانید نتایج را ببینید و پیشنهادهای گوگل در انتهای صفحه را نیز ارزیابیکنید. برای چنین کاری، مقاله «تحقیق کلمات کلیدی چیست؟» را حتماً بخوانید. مثلاً با درج کلمه سئو در گوگل، عبارتهای دیگری که کاربران جستجو میکنند، پیشنهاد میشود.
همچنین در انتهای هر صفحه، عبارتهای پیشنهادی دیگری بر اساس سابقه جستجوی سایر کاربران به شما ارائه میشود.
در وبسایتهایی که در رتبههای اول گوگل هستند، بگردید و محتوا و ساختارشان را آنالیز کنید تا بفهمید از چه روشهایی استفادهکردند و چه نقاط قوتی دارند. اگر از روشهای کلاه سفید استفاده کنید و محتوای مرتبط و باکیفیت در وبسایتتان منتشر کنید، رتبه شما در گوگل بالا خواهدرفت و باعث میشود نزد مخاطبان خودتان هم اعتبار کسبکنید. قبلاز آنکه هر یک از این کارها را انجامدهید، ابتدا باید بدانید که اهداف شما برای اجرای استراتژی سئو کدام هستند.
شناخت اهداف وبسایت/مخاطب
ماهیت و هدف هر وبسایت با وبسایت دیگر فرق میکند، بههمیندلیل زمانبگذارید تا اهداف کسبوکارتان را مشخصکنید. این کار به شما کمک میکند که حوزههایی که باید روی آن تمرکز کنید را پیداکنید، عملکرد بهتری داشتهباشید و به هدفتان در سئو برسید. چه شاخصهای عملکرد کلیدی (KPI) باید در نظر گرفتهشوند تا نرخ بازگشت سرمایه سئو را بسنجید؟ بهعبارتی، معیار شما برای سنجش موفقیتتان در سئو چیست؟ اگر بخواهید آن را به صورت مکتوب داشته باشید، چنین میشود:
KPI اصلی سئو برای وبسایت …………….، شامل ………………. است.
برای شروع، میتوانید از KPIهای معمول استفادهکنید:
- تعداد فروش
- تعداد دانلود
- تعداد ثبتنام در خبرنامه ایمیلی
- تعداد ارسال فرم تماس
- تعداد تماس تلفنی
شاخصهایی مثل «رتبه سئو» و «ترافیک ورودی» معمولاً در لیست KPI قرار نمیگیرد، چون سئو به رتبه سایت شما کمک میکند و در نتیجه، ترافیک بیشتری را برای سایت شما به همراه خواهدداشت، اما رتبه و ترافیک ابزاری برای هدف اصلی هستند. اگر کسی روی سایت شما کلیک نکند، رتبه شما در گوگل چه فایدهای خواهدداشت؟ اگر ترافیک شما زیاد باشد اما برای کسب و کارتان درآمدزایی نکند، چه اهمیتی دارد؟ برای درک بهتر، فرض کنید وبسایتی دارید که هدف آن جذب لید است. کدام را ترجیح میدهید؟
- 10 هزار بازدیدکننده در ماه و 3 لید جذب شده.
- 3 هزار بازدیدکننده در ماه و 50 لید جذب شده.
احتمالاً انتخاب شما گزینه دوم است. پس قبل از تمرکز روی سئو، اهداف کسبوکار خود را مشخصکنید تا بفهمید که قرار است از ترافیک ورودی حاصل از کسب رتبه برتر در گوگل، چه استفادهای کنید. اگر مدل کسبوکار و درآمد وبسایت شما از تبلیغات است، پس افزایش ترافیک ارگانیک، یکی از شاخصهای اصلی شما خواهدبود اما موارد دیگر مثل ثبتنام در خبرنامه هم برای شما مهم است. سئو، سنجههای مختلفی دارد. اگر بدانید هدف شما از سئو چیست، بهتر میتوانید استراتژی سئو خود را طراحیکنید.
فراموش نکنید که کار سئو فقط به جذب بازدیدکننده از گوگل، محدود نمیشود. پس از ورود کاربران از گوگل به سایت، باید سعیکنید رضایت آنها را جلبکنید تا مدتزمان بیشتری در سایت شما بمانند و صفحات بیشتری مشاهدهکنند. این رضایت کاربر، توسط گوگل سنجیده میشود و به سئوی شما کمک میکند. اگر کاربران خود را راضیکنید، گوگل هم از شما راضی خواهدبود و شما و کاربر را به هم میرساند. در صورت علاقهمندی به یادگیری بیشتر در زمینه سئو، مقاله آموزش جامع و رایگان سئو پیشرفته را بخوانید.
اگر این مطلب برای شما مفید بوده است، آموزشها و مطالب زیر نیز به شما پیشنهاد میشوند:
- آموزش سئو در وردپرس (WordPress SEO)
- آموزش سئو (SEO)
- آموزش تحقیق کلمات کلیدی برای سئوی سایت
- آموزش آنالیز و بهینه سازی سایت با GTmetrix
- آموزش گوگل آنالیتیکس (Google Analytics) برای تحلیل آمار وب سایت
- آموزش آشنایی با بازاریابی دیجیتال (Digital Marketing)