افت جایگاه سایت در گوگل، شاید روزی برای شما هم اتفاق بیفتد؛ فهرست نتایجی که گوگل به کاربران پیشنهاد می‌کند، به‌طور پیوسته در حال تغییر است و جایگاه وبسایتها در یک رقابت تنگاتنگ، دائماً بالا و پایین می‌شود. اینکه صفحات سایتتان در صفحه نتایج جستجوی گوگل (SERP) ایندکس شوند و به‌مرور زمان جایگاه بهتری بگیرند، بسیار جذاب و هیجان‌انگیز است. اما این سکه روی دیگری هم دارد و گاهی داستان می‌تواند کاملاً بر عکس باشد.
مشاهده افت جایگاه سایت در صفحه نتایج موتورهای جستجو و در رأس آن‌ها گوگل، یک سناریوی ناخوشایند است که شاید اسباب دلسردی و ناامیدی‌تان را فراهم کند. با این‌حال، باید بدانید که بروز چنین اتفاقی در حوزه بازاریابی محتوایی اصلاً دور از ذهن نیست؛ پس چه بهتر که با شناخت دلایل احتمالی، خودتان را برای مواجهه با این موقعیت آماده کنید. در این مقاله از آکادمی کاپریلا می‌خواهیم 10 مورد از مهم‌ترین دلایل افت رتبه سایت را به شما مخاطبان ارجمند معرفی کنیم.
دلیل اول: جریمه‌های گوگل
یکی از رایج‌ترین دلایل افت جایگاه سایت در گوگل، اِعمال پنالتی یا جریمه بر وبسایت شماست. زمانی که کارشناسان انسانی گوگل به این واقعیت پی می‌برند که دستورالعمل‌های کیفی گوگل وب‌مستر در صفحات وبسایت رعایت نمی‌شوند، نسبت به مجازات سایت متخلف، اقدام می‌کنند. این مجازات بنا به دلایل مختلفی انجام می‌پذیرد که هک شدن سایت، انتشار اسپم (هرزنامه)، بک لینک‌های غیر طبیعی (سئو کلاه سیاه)، لینک‌های فریبنده، انتشار محتوای بی‌کیفیت، ریدایرکت‌های ناخواسته و کلوکینگ (مخفی‌کاری) از آن جمله‌اند. سایت‌هایی که برای بهبود رتبه، به روش‌های غیر مجازِ این‌چنینی متوسل می‌شوند، در نهایت طعم تلخ مجازات گوگل را خواهند چشید. این سناریو، شاید دیر و زود داشته باشد، اما مطمئناً سوخت و سوز ندارد!
دلیل دوم: به‌روزرسانی الگوریتم‌های گوگل
یکی دیگر از دلایل شناخته‌شده‌ی افت جایگاه سایت، تغییر در الگوریتم‌های گوگل و به‌روزرسانی آن‌هاست. منظور از الگوریتم، سازوکاری است که سایت‌ها بر اساس آن‌ها در صفحه نتایج گوگل، رتبه‌بندی شده یا اصطلاحاً رنک (Rank) می‌گیرند.
تغییرات الگوریتمی به دو شکل می‌توانند بر رتبه سایت شما تأثیر بگذارند. گاهی ممکن است با ارائه‌ی یک الگوریتم کاملاً جدید از جانب گوگل روبرو باشیم و گاهی هم این تغییر، ناشی از اِعمال به‌روزرسانی‌های جزئی و مستمر بر الگوریتم‌های موجود است. الگوریتم رقص (Google Dance) می‌تواند مثال خوبی برای بررسی اُفت جایگاه سایت به‌واسطه تغییرات الگوریتمی باشد. الگوریتمی که گوگل بر مبنای آن، هر از گاهی صفحاتی را که رتبه پایین‌تری در SERP دارند به صفحات اول می‌آورد تا بر اساس میزان رضایت کاربران از محتوای آن صفحات، درباره جایگاه اصلی آن‌ها تصمیم‌گیری کند. در این حالت، سایت‌هایی که در صفحات اول و دوم قرار گرفته‌اند، به‌طور موقت به صفحات پایین‌تر انتقال می‌یابند و البته اگر محتوای آن‌ها واقعاً جزء بهترین‌ها باشد، خیلی زود مجدداً جایگاه سابقشان را به دست می‌آورند.
افت جایگاه سایت به‌واسطه ارائه یا به‌روزرسانی الگوریتم‌ها، با افت جایگاه آن به‌واسطه مجازات گوگل دو تفاوت عمده دارد. اول اینکه در بحث به‌روزرسانی الگوریتمی، تنزل جایگاه سایت، به‌صورت کاملاً خودکار و توسط ربات‌های گوگل انجام می‌شود در حالی‌که در بحث مجازات، این کارکنان انسانی گوگل هستند که به‌صورت دستی، جایگاه سایت را تغییر می‌دهند. دومین تفاوت آن است که در بحث به‌روزرسانی الگوریتم‌ها، اساساً تخلفی رخ نداده و جایگاه همه سایت‌ها در صفحه نتایج، تغییر می‌کند. در حالی‌که مجازات، صرفاً شامل سایت‌هایی می‌شود که به هر دلیلی، از قوانین گوگل عدول کرده‌اند.
دلیل سوم: بازخورد دریافتی از بازدیدکنندگان
گوگل، واکنش بازدیدکنندگان را نسبت به صفحات یک سایت به دقت مورد ارزیابی قرار می‌دهد و این واکنش‌ها را به عنوان بازخورد دریافتی، در رتبه‌بندی صفحات لحاظ می‌کند. کیفیت این واکنش‌ها، نقش مهمی در ارتقا و افت جایگاه سایت در SERP دارد.
یکی از مهم‌ترین بازخوردهای دریافتی بازدیدکنندگان، معیاری تحت عنوان نرخ پرش یا Bounce Rate است. زمانی که یک کاربر از طریق موتور جستجوی گوگل وارد یکی از صفحات وبسایت شما می‌شود، دو حالت رخ می‌دهد؛ در حالت اول بعد از یک پیمایش (اسکرول) سریع، آنچه را می‌خواهد پیدا نمی‌کند و بعد از چند ثانیه صفحه را می‌بندد و برای یافتن محتوای مد نظرش به سایت دیگری می‌رود. در حالت دوم، محتوای صفحه آن‌قدر از نگاه کاربر جذابیت دارد که نه‌تنها به‌سرعت از آن خارج نمی‌شود، بلکه ضمن مطالعه کامل محتوا، ممکن است روی لینک‌های داخلی مندرج در آن نیز کلیک کند و مباحث مرتبط با آن محتوا را نیز بخواند.
اگر برای صفحات یک سایت مرتباً حالت اول اتفاق بیفتد، نرخ پرش بالا می‌رود که این امر، موجب افت جایگاه سایت در SERP می‌شود. اما چنانچه صفحه بتواند توجه کاربران زیادی را به خودش جلب نموده و آن‌ها را با خودش درگیر کند، نرخ پرش کاهش یافته و جایگاه صفحه بهبود پیدا می‌کند.
تعامل مستقیم کاربران با صفحه می‌تواند جلوه دیگری از بازخوردهای رفتاری آن‌ها باشد که ثبت نظر یا کامنت از جانب آن‌ها ملموس‌ترین معیار آن است. جالب است بدانید که حتی نظرات کاربران هم می‌تواند به شیوه‌ای مثبت، بر بهبود رتبه سایت در صفحه نتایج گوگل تأثیر بگذارد.
بازخوردهای رفتاری کاربران شامل مؤلفه‌های جزئی زیادی است که گوگل با برآیندگیری از آن‌ها، یک ارزیابی جامع از کیفیتِ کلی این بازخورد انجام می‌دهد و از آن در رتبه‌بندی صفحات استفاده می‌کند. فراموش نکنید که کلید بهبود کیفی بازخوردهای رفتاری کاربران، تولید محتوای ارزشمند و خلق یک تجربه دیجیتال مثبت برای آن‌هاست.
دلیل چهارم: اِعمال تغییرات بنیادی در سایت
تغییرات بزرگ و بنیادی معمولاً با افت جایگاه سایت در صفحه نتایج گوگل همراه هستند. این تغییرات می‌توانند به‌صورت طراحی مجدد وبسایت یا انتقال آن به یک دامنه جدید رخ دهند. به‌طور مشخص، انتقال به دامنه جدید، یک فرایند بسیار حساس است که اغلب وبسایتها بعد از اتمام آن، با مشکلاتی مثل کاهش ترافیک ورودی، به هم ریختن ساختار و طراحی سایت، در دسترس نبودن و … روبرو می‌شوند. این مشکلات تنها زمانی رخ می‌دهند که فرایند انتقال، مطابق با اصول تخصصی انجام نشود.
گاهی حین فرایند انتقال، اتفاقات ناخوشایند دیگری هم رخ می‌دهد که باعث تسریع روند افت جایگاه سایت در صفحه نتایج گوگل می‌شود که از دست دادن محتوای قبلی سایت و همچنین حذف لینک‌های داخلی و خارجی، از جمله متداول‌ترین آن‌ها هستند. برای اینکه تأثیر اِعمال تغییرات در سایت بر سئوی آن را به حداقل برسانید، تنها از خدمات افراد و مجموعه‌های حرفه‌ای و معتبر استفاده کنید.
دلیل پنجم: سرعت بالا آمدن سایت
وب‌سایتی را تصور کنید که بارگذاری هر یک از صفحاتش بیشتر از 10 ثانیه طول می‌کشد. این زمان از نگاه کاربران کم‌حوصله و عجول امروزی، بیش‌ازحد زیاد است. تأخیر در بارگذاری صفحات سایت باعث می‌شود که اغلب کاربران خیلی زود، از صفحه خارج شوند و وقتی این اتفاق رخ دهد، نرخ پرش سایت هم افزایش می‌یابد. تسلسل این اتفاقاتِ بد، گوگل را به این نتیجه می‌رساند که آن سایت در خلق یک تجربه کاربری مناسب، ناموفق بوده و به همین دلیل، نباید از افت جایگاه سایت در SERP تعجب کرد. بنابراین باید تلاش کنید تا سرعت بارگذاری صفحات سایت را تا جایی که مقدور است، افزایش دهید. انجام این کار را می‌توانید با حذف اسکریپت‌های غیر ضروری و کاهش حجم تصاویری که حجم بالایی دارند، آغاز کنید.
سرعت بالا آمدن سایت، یک مشکل فنی یا تکنیکال محسوب می‌شود و صد البته که مشکلات فنی سایت، آیتم‌های دیگری هم دارد. بروز خطای 404، خطاهای مربوط به سرور، لینک‌های شکسته و … از جمله مؤلفه‌های مهم دیگری هستند که می‌توانند موجب افت جایگاه سایت در صفحه نتایج گوگل شوند و به همین علت باید تعداد آن‌ها را به حداقل و در مطلوب‌ترین حالت، به صفر برسانید.
دلیل ششم: عملکرد بهتر رقبا
گاهی دلیل اصلی افت جایگاه سایت، عملکرد بهتر رقباست. ممکن است وبسایت شما به‌خودی‌خود، هیچ مشکلی نداشته باشد و محتوای منتشر شده در آن نیز واقعاً خوب و ارزشمند باشد. با این‌حال، فراموش نکنید که رقبای شما همواره می‌توانند بهتر شوند و با تولید محتوای ارزشمندتر و جذاب‌تر، از شما سبقت بگیرند.
برای اینکه مطمئن شوید که افت جایگاه سایت شما ناشی از عملکرد رقبایتان است، باید به نوع تغییرات رتبه‌بندی در صفحه نتایج گوگل دقت کنید. اگر تغییرات، نظم خاصی ندارند یا وبسایتهای جدیدی را می‌بینید که بالاتر از سایت شما رنک شده‌اند، احتمالاً در حال تجربه الگوریتم رقص گوگل هستید. بروز تغییرات زیاد در یک دوره زمانی کوتاه، معمولاً به دلیل اِعمال تغییرات جزئی در الگوریتم‌هاست. در چنین حالاتی نیازی نیست کاری انجام دهید چون بعد از مدتی، همه چیز سر جای خودش برمی‌گردد. اما اگر دیدید صفحات یک یا چند رقیب مشخص، تعداد زیادی از جایگاه‌های سایت شما در SERP را گرفته‌اند، آنگاه باید حواستان را جمع کنید و تحقیق عمیقی درباره رقبا و فعالیت‌هایشان انجام دهید.
دلیل هفتم: حذف بک لینک‌ها
منظور از بک لینک‌ها، لینک‌های مندرج در سایت‌های دیگر هستند که بازدیدکنندگان از طریق آن‌ها به سایت شما هدایت می‌شوند. به‌عنوان مثال، اگر یک رپورتاژ را در یک سایت خبری معتبر منتشر کنید و آن سایت در انتهای مطلب، لینک وبسایت شما را قرار دهد، آن لینک در واقع یک بک لینک برای سایت شماست. بک لینک‌های سایت‌های معتبر، نقش بسیار مؤثری در بهبود جایگاه سایت دارند و به همین دلیل، عجیب نیست که حذف آن‌ها به افت جایگاه سایت در صفحه نتایج گوگل منجر شود.
حذف بک لینک‌ها و متعاقباً افت جایگاه در گوگل به‌واسطه آن، می‌تواند ناشی از یک اشتباه سهوی یا اقدام عمدی باشد. خوشبختانه ابزارهای مختلفی برای بررسی وضعیت بک لینک‌ها وجود دارد که بهتر است با استفاده از این ابزارها در فواصل زمانی مشخص، وضعیت بک لینک‌ها را چک کنید. اگر یکی از بک لینک‌هایی که ترافیک زیادی برای سایتتان می‌آورده ناگهان حذف شده، حتماً پیگیر علت آن باشید و در صورت امکان و از طریق رایزنی، آن را مجدداً فعال کنید.
دلیل هشتم: بهینه‌سازی بیش از حد
به‌طور کلی افراط در هر زمینه‌ای می‌تواند تبعات و پیامدهای خاص خودش را داشته باشد و این گزاره، در بحث سئو و بهینه‌سازی سایت نیز صدق نموده و باعث افت جایگاه سایت می‌شود. بهینه‌سازی بیش‌ازحد سایت از یک تفکر نادرست سرچشمه می‌گیرد. تفکری که استدلال می‌کند اگر اضافه کردن یک کلیدواژه خوب است، پس ده بار استفاده از آن کلیدواژه می‌تواند بهتر باشد؛ اما این‌طور نیست!
قدرت تشخیص گوگل به لطف الگوریتم‌های هوشمندی که دائماً هم تکامل پیدا می‌کنند، روزبه‌روز بیشتر می‌شود و این موتور جستجو با مهارتی شگفت‌انگیز می‌تواند موضوع اصلی یک محتوا و موضوعات فرعی مرتبط با آن را تشخیص دهد. به همین دلیل، بهینه‌سازی بیش‌ازحد صفحات سایت نه‌تنها هیچ ضرورتی ندارد، بلکه به این دلیل که باعث اُفت کیفی محتوا می‌شود، می‌تواند زمینه‌ای را برای افت جایگاه سایت فراهم کند.
تکرار افراطی کلیدواژه‌ها و اصطلاحاً بمباران کلمات کلیدی در متن (کیورد استافینگ)، استفاده نابه‌جا از تگ‌های عنوان و لینک دادن به سایت‌های خارجی بی‌ربط از مهم‌ترین نمونه‌های بهینه‌سازی بیش‌ازحد صفحه هستند که قویاً توصیه می‌کنیم چنین اقداماتی را انجام ندهید. برای مخاطبان انسانی بنویسید و در بهینه‌سازی محتوا، جانب اعتدال را رعایت کنید و مطمئن باشید که به لطف قدرت اکتشافی اعجاب‌آور گوگل، محتوای خوب سرانجام به دست کسانی که باید برسد، می‌رسد!
دلیل نهم: تبلیغات PPC گوگل ادز
مطمئناً در صفحه نتایج گوگل، لینک‌هایی را که در بالای صفحه ظاهر می‌شوند و به‌واسطه داشتن علامت ad از لینک‌های دیگر متمایز هستند، دیده‌اید. این‌ها همان تبلیغات کلیکی گوگل ادز هستند که اصطلاحاً به آن‌ها PPC می‌گویند. در این سازوکار، گوگل به ازای دریافت هزینه، لینک یک سایت را در صفحه نخست نتایج به کاربران نشان می‌دهد.
رقبای شما در هر زمانی ممکن است به استفاده از این سازوکار روی بیاورند تا بتوانند بهترین جایگاه ویترین گوگل را برای کالاها یا خدماتشان رزرو کنند. در این صورت، ظاهراً رتبه سایت شما اُفت می‌کند و ممکن است یک یا دو پله پایین‌تر از جایگاه همیشگی قرار بگیرد. با این‌حال، افت جایگاه سایت اگر ناشی از تبلیغات گوگلی رقبا باشد، جای نگرانی ندارد. بالاتر بودن لینک سایت یک یا چند رقیب، نه به دلیل عملکرد بهتر آن‌ها، بلکه به دلیل پرداخت پول است. لینک‌های تبلیغاتی قرار نیست تا همیشه بر جایگاه نخست تکیه بزنند. پس خیالتان جمع باشد چون دیر یا زود، مجدداً جایگاهتان را بازمی‌یابید.
دلیل دهم: Mobile-first indexing
موتورهای جستجو روی موبایل-پسند بودن وبسایتها حساس هستند. زمانی که بحث رتبه‌بندی گوگل به میان می‌آید، وبسایتهای موبایل-فرندلی اولویت بالاتری پیدا می‌کنند. البته همچنان بهینه بودن سایت در دسکتاپ هم در سئو سایت موثر است اما به قول معروف، سئوی موبایل، یک چیز دیگر است!
اگر وبسایت شما از حالت موبایل-پسند بودن خارج شود، احتمال افت ناگهانی جایگاه در گوگل، مخصوصاً در ترافیک ورودی از موبایل وجود خواهد داشت. برای آنکه بدانید وبسایت شما در سئوی موبایل دچار افت جایگاه و ترافیک شده یا خیر، می‌توانید در سرچ کنسول گوگل، نتایج را روی ترافیک موبایل فیلتر کنید و نتایج را مشاهده و بررسی کنید.
سخن آخر
افت جایگاه سایت در گوگل، دغدغه‌ای بزرگ برای صاحبان کسب‌وکار است که در این مطلب، مهم‌ترین دلایل بروز این اتفاق را مورد بررسی قرار دادیم. دانستیم که کاهش رتبه سایت، بعضاً ناشی از عوامل قابل کنترل و بعضاً ناشی از عوامل غیر قابل کنترل است. در حالت اول، شما می‌توانید با اِعمال تغییراتِ به‌موقع و درست، سایت را به مسیر درستش برگردانید و در حالت دوم، نیازی نیست کاری انجام دهید چون احتمالاً سایت شما به‌زودی به جایگاه سابقش بازمی‌گردد. امیدواریم آنچه درباره دلایل افت جایگاه سایت در گوگل خواندید، مورد توجهتان قرار گرفته باشد. در صورت علاقه‌مندی به یادگیری بیشتر در زمینه سئو، مقاله آموزش جامع و رایگان سئو پیشرفته را بخوانید.
اگر این مطلب برای شما مفید بوده است، آموزش‌ها و مطالب زیر نیز به شما پیشنهاد می‌شوند:
- آموزش سئو در وردپرس (WordPress SEO)
- آموزش تحقیق کلمات کلیدی برای سئوی سایت
- آموزش آمارگیری سایت با وردپرس
- آموزش آنالیز و بهینه سازی سایت با GTmetrix
- آموزش گوگل آنالیتیکس (Google Analytics) برای تحلیل آمار وب سایت
