روانشناسی رنگ ‌ها در بازاریابی و تبلیغات – راهنمای کاربردی با مثال

رنگ، ابزاری مهم در طراحی‌های بصری است، چون روی فکر و رفتار ما و همچنین بر درک ما تأثیر می‌گذارد. رنگ‌ها هستند که جهت نگاه کردن انسان را مشخص کرده و به بازدیدکننده می‌گویند به کجا نگاه کند و چگونه با آن، ارتباط برقرار کند. همچنین رنگ‌ها قسمت‌های مهم هر صفحه را از بقیه قسمت‌ها جدا می‌کنند، به همین دلیل کارشناسان بازاریابی باید بدانند که هر رنگ برای انسان‌ها چه معنایی دارد و چگونه می‌توانند از این معنا در استراتژی بازاریابی خود استفاده کنند. در این مقاله از آکادمی کاپریلا به صورت جامع و کاربردی با این مبحث جذاب و نحوه استفاده و روانشناسی رنگ ها در بازاریابی و فروش آشنا خواهید شد.

روانشناسی رنگ چیست و چه اهمیتی دارد؟

رنگ‌ها به ناخودآگاه مشتریان وارد شده و در تصمیم‌گیری آن‌ها برای خرید و استفاده از یک محصول و یا حتی انتخاب یک برند تأثیر زیادی می‌گذارند. روانشناسی رنگ در بازاریابی به معنی استفاده از علم تأثیر رنگ‌ها بر روی انسان‌ها در راستای اهداف بازاریابی مانند برندسازی و فروش بیشتر است. رنگ‌ها مسیر دیدن چشم را مشخص می‌کنند، به همین دلیل بازاریابان می‌توانند قسمت‌های مهم مورد نظرشان را به کمک رنگ‌ها به مشتری نشان دهند.

شاید تعجب کنید وقتی که آمارهای تأثیر رنگ‌ها بر روی تصمیمات انسان‌ها را بشنوید؛ تحقیقاتی که در نمایشگاه بین‌المللی رنگ سئول در سال ۲۰۰۴ منتشر شد، نشان داد که ۹۳ درصد خریداران یک محصول، بر روی ویژگی‌های بصری آن تمرکز می‌کنند و حدود ۸۵ درصد خریداران گفته‌اند که وقتی در حال تصمیم‌گیری برای خرید یک محصول هستند، رنگ آن دلیل اصلی خریدشان خواهد بود.

پس توجه به رنگ‌ها و استفاده درست از آن‌ها در تمامی قسمت‌های یک کسب و کار مانند لوگو، هویت بصری، بسته‌بندی محصول و ظاهر سایت بسیار مهم است.

آموزش چرخه رنگ‌ها

اکنون که به اهمیت بالای رنگ‌ها در بازاریابی پی‌برده‌اید، بهتر است در ابتدا با اصول اولیه رنگ، رنگ‌شناسی و اصطلاحات آن آشنا شوید. چرخه رنگ‌ها تشکیل شده از دوازده رنگ است که تمامی طیف‌های رنگی موجود در طبیعت را به شکل کامل نشان می‌دهد. این چرخه شامل سه قسمت اصلی زیر است:

• رنگ‌های اصلی: شامل سه رنگ آبی، قرمز و زرد
• رنگ‌های فرعی: از ترکیب رنگ‌های اصلی با هم به وجود می‌آید و شامل سه رنگ زیر است:
  • سبز = آبی + زرد
  • نارنجی = زرد + قرمز
  • بنفش = آبی + قرمز
• رنگ‌های ترکیبی: شامل شش رنگ دیگر چرخه که از ترکیب یک رنگ اصلی و فرعی با هم به وجود می‌آید. این رنگ‌ها با همان ترکیبی که ساخته شده نام‌گذاری می‌شوند مانند سبز آبی و زرد نارنجی.

هر یک از این دوازده رنگ، همان‌طور که در عکس مشخص است شامل چهار قسمت زیر هستند:

• رنگ خالص: همان رنگ اصلی، بدون داشتن سیاه و سفید در آن
• رنگ روشن: ترکیب رنگ سفید با یک رنگ خالص
• رنگ تیره: ترکیب رنگ سیاه با یک رنگ خالص
• رنگ درجه‌ای: ترکیب رنگ خاکستری (ترکیبی از سیاه و سفید) با یک رنگ خالص

همان‌طور که مشخص است، رنگ‌های روشن، غلظت و قدرت کمتری نسبت به رنگ خالص داشته و برعکس، رنگ‌های تیره غلیظ‌تر هستند. همچنین رنگ‌ها را به دو دسته سرد و گرم هم تقسیم می‌کنند: اگر چرخه رنگ‌ها به دو قسمت مساوی تقسیم شود، قسمتی که طیف قرمز و نارنجی در آن است را رنگ‌های گرم و قسمت دیگر شامل طیف‌های آبی و سبز را رنگ‌های سرد می‌نامند. رنگ‌های گرم، انرژی و قدرت بیشتری دارند و انسان را به حرکت وا‌داشته و ضربان قلب را افزایش می‌دهند. در طرف مقابل، رنگ‌های سرد آرام‌بخش هستند.

کنتراست یا تضاد در چرخه رنگ‌ها

از مهم‌ترین نکات انتخاب رنگ‌ها بر اساس هدف بازاریابی، کنتراست (Contrast) رنگ‌ها است. هر چقدر دو رنگ در چرخه رنگ‌ها با هم فاصله داشته باشند، تضاد بیشتری با هم دارند. حتی در یک رنگ ثابت، قسمت‌های تیره و روشن آن دارای کنتراست بیشتری هستند. متضاد رنگ آبی، نارنجی و متضاد رنگ قرمز، سبز است. زرد و بنفش نیز متضاد هم هستند.

تضاد رنگ‌ها در خوانش یک تصویر یا متن بسیار مهم است. اگر می‌خواهید متن‌های سایت به راحتی خوانده شوند و یا قسمت‌های مهم‌تر یک متن مانند دکمه‌های کال تو اکشن توجه بیشتری را جلب کنند، باید از رنگ‌های متضاد در کنار هم استفاده کرده و از رنگ تیره در کنار رنگ روشن در قسمت‌های مهم بهره ببرید.

انتخاب رنگ‌های اصلی برای سایت و محتوا

بعد از آشنایی با رنگ‌ها و اصطلاحات مهم آن‌ها، می‌توان نکاتی را در انتخاب رنگ‌های سایت و محتواهای داخل آن بیان کرد. از هدف‌های مرتبط با رنگ‌ها که در بازاریابی و فروش دنبال می‌شود، می‌توان به نگه داشتن کاربر در سایت، جلب توجه به قسمت‌های مهم متن‌ها و محصولات و انجام دادن هدف‌های بازاریابی مثل خرید و یا گرفتن اطلاعات مشتری اشاره کرد.

نکته مهم: معمولاً یک یا دو رنگ اصلی هر برند با توجه به هدف و هویت آن کسب و کار انتخاب می‌شود که در قسمت بعدی مقاله به آن اشاره خواهد شد. اما در این قسمت، هدف، انتخاب رنگ‌های کنار رنگ اصلی و یا رنگ قسمت‌های جزئی محتوا خواهد بود. در این حالت باید به نکات زیر توجه اساسی شود:

• در صورت انتخاب دو رنگ، بهتر است رنگ‌های متضاد هم استفاده شود. این رنگ‌ها بیشترین توجه را جلب می‌کنند و برای رسیدن به هدف‌های نهایی بازاریابی، بهترین انتخاب هستند.
• در صورت استفاده از سه رنگ، باید از الگوی رنگ‌های مکمل استفاده شود. به این شکل که رنگ اصلی، انتخاب شده و دو رنگ دیگر از رنگ‌های مقابل آن در چرخه رنگ‌ها بدست می‌آید. به عنوان مثال، مانند شکل اگر رنگ اصلی سبز باشد، دو رنگ دیگر نارنجی قرمز و بنفش قرمز می‌شود.

• می‌توان از ترکیب دو رنگ کاملاً چسبیده به هم و یا ترکیب رنگ‌های روشن و تیره یک رنگ برای پس زمینه محتوا استفاده کرد و در کنار آن، از رنگ متضاد آن برای متن و قسمت‌های مهم بهره برد.
• طرح‌های دیگری مانند طرح مثلثی، مربعی و مستطیلی در انتخاب رنگ‌ها وجود دارد که می‌توان از این الگوها و در هنگام استفاده از تعداد رنگ‌های بیشتر استفاده کرد.

روانشناسی رنگ‌های مختلف

روانشناسی رنگ‌ها اگرچه از زمان‌های قدیم مشمول تحقیق و آزمایش بوده است، اما در طول زمان، دچار تغییرات زیادی شده و اطلاعات بهتری را در اختیار بازاریاب‌ها قرار داده است. البته توجه شود این که یک رنگ برای هر انسان چه معنایی دارد، یک چیز ثابت نیست و می‌تواند از موارد مختلفی مانند اتفاق‌های رخ داده در گذشته آن شخص، تاریخ، فرهنگ و رسومات جامعه‌ای که در آن زندگی می‌کند، تأثیر بگیرد. اما به صورت کلی و میانگین، می‌توان اطلاعات زیر را در مورد هر رنگ و تأثیر آن روی اشخاص بیان کرد.

روانشناسی رنگ قرمز

رنگ قرمز رنگی بسیار قدرتمند است که باید در هنگام استفاده از آن مراقب بود. به این دلیل که هم‌زمان نشان‌دهنده احساسات مثبتی مثل عشق، هیجان و انرژی بوده و در مقابل، می‌تواند احساسات منفی شبیه خشم و ترس را نشان دهد.

قرمز به دلیل انرژی خود می‌تواند اقدام سریع و در لحظه را نشان دهد، به همین دلیل این رنگ، انتخاب مناسبی برای دکمه‌های فراخوانی به عمل یا CTA در سایت و اپلیکیشن است. همچنین در لوگوی برندهایی که می‌خواهند مشتری‌شان تصمیم آنی بگیرند نیز رنگ قرمز به کار برده می‌شود؛ مانند لوگو رستورانی مک دونالد و خبرگزاری سی ان ان.

بعضی برندهای ویدیومحور مانند یوتیوب و نتفلیکس و برندهای نوشیدنی مثل کوکاکولا و ردبول هم از هیجان و انرژی رنگ قرمز در لوگو خود بهره برده‌اند تا پیام خودشان را از طریق رنگ به مشتری هدفشان منتقل کنند.

روانشناسی رنگ سبز

سبز یادآور طبیعت و جنگل است و به همین دلیل، دیدن این رنگ در ذهن انسان، سلامتی، تازگی و زندگی را به خاطر می‌آورد. رنگ سبز دارای یک تعادل بین احساسات و منطق انسان است و درست را از غلط جدا می‌کند.

برند استارباکس که یکی از برندهای معروف در نوشیدنی‌های قهوه بوده و دارای تعداد زیادی کافی‌شاپ زنجیره‌ای در سراسر جهان است، برای نشان دادن تازگی و سلامت محصولات خود، از رنگ سبز استفاده کرده است.

همچنین شرکت‌هایی که دوست‌دار طبیعت و محیط‌زیست هستند نیز از رنگ سبز در لوگو و هویت خود زیاد استفاده می‌کنند. برند WHOLE FOODS که فروشگاه‌های زنجیره‌ای فروش مواد غذایی ارگانیک و طبیعی است، لوگویی سرتاسر سبز دارد.

در ایران، برندهایی مثل اسنپ و بازار، در تغییر لوگو و هویت خود از رنگ سبز استفاده کرده‌اند. اسنپ بعد از تبدیل شدن به یک سوپر اپلیکیشن و ارائه خدمات بیشتر با رنگ سبز علاقه خود را به محیط‌زیست و کمتر شدن رفت‌وآمد و آلودگی هوا (با کمک سرویس‌هایی که ارائه می‌دهد) نشان داد.

روانشناسی رنگ آبی

آبی رنگ اعتماد و وفاداری است. این رنگ به دلیل آرامش‌بخش، دوستانه و کاهش‌دهنده استرس بودن، یکی از محبوب‌ترین رنگ‌های انسان‌ها در دنیا است، به خصوص در مردها این رنگ نسبت به بقیه رنگ‌ها طرفداران زیادی دارد. به دلیل سرد بودن آبی، یکی از آخرین رنگ‌هایی است که دیده می‌شود؛ به همین دلیل در هنگام استفاده از این رنگ برای قسمت‌های مهم یک صفحه باید به این نکته توجه کرد.

به دلیل ایجاد حس اعتماد، این رنگ در لوگو بسیاری از اپلیکیشن‌های پیام‌رسان دیده می‌شود چون مردم به دلیل ردوبدل اطلاعات شخصی در این برنامه‌ها، اعتماد برایشان بسیار مهم است. توییتر، فیس‌بوک، لینکدین، تلگرام، اسکایپ و همچنین اپلیکیشن سروش و پیام‎‌رسان بله در داخل ایران از این نمونه هستند.

سازمان‌هایی که با پول مردم سر و کار دارند هم از ویژگی‌های اعتمادی این رنگ بسیار استفاده کرده‌اند. برندهای VISA، AMERICAN EXPRESS و BANK OF AMREICA در خارج کشور و بسیاری از بانک‌های ایرانی مانند تجارت، صادرات، سپه و رفاه را می‌توان در این قسمت مثال زد.

برندهای بسیاری در زمینه فروش کامپیوتر و لپ تاپ و یا قطعات آن‌ها هم با کمک گرفتن از رنگ آبی به دنبال به دست آوردن حس وفاداری در مشتریان خود بوده‌اند. برندهای DELL ،HP،IBM و intel تنها نمونه‌ای از این سازمان‌ها هستند.

روانشناسی رنگ زرد

زرد رنگ شادی و خوشحالی است و به دلیل طول موج زیادی که دارد، ساده‌ترین رنگ برای دیده شدن است. این رنگ نشان‌دهنده خوش‌بینی، امید و تشویق است و اگر رنگی بتواند به انسان انگیزه بدهد، اعتماد به نفسش را زیاد کند و الهام‌بخش او باشد، آن رنگ، رنگ زرد است.

برندهایی که می‌خواهند بیانگر شادی و امید در بین طرفداران خود باشند، باید از این رنگ استفاده کنند. در ایران از معروف‌ترین سازمان‌هایی که رنگ زرد را برای لوگو و هویت بصری خودش انتخاب کرده، ایرانسل است. این برند از ابتدای ورود خود به بازار سیم‌کارت، با به شدت ارزان کردن قیمت خدمات نسبت به رقیب خود، انگیزه‌ای جدید به مردم داد. در دنیا نیز برندهای معروفی مانند نیکون، IMDB، برادران وارنر و IKEA از ویژگی‌های رنگ زرد در طراحی برند خود استفاده کرده‌اند.

روانشناسی رنگ نارنجی

این رنگ نشان‌دهنده حس خوب و انرژی مثبت است که در دوران سختی و مشکلات، آرامش ایجاد می‌کند و در ذهن، حس آزادی و راحتی می‌سازد. این رنگ، قدرت خود را از رنگ قرمز و شادی و انگیزه را از زرد گرفته است و شجاعت را در درون انسان افزایش می‌دهد.

برندهای معروف فانتا و Crush حس خوب استفاده از نوشیدنی‌هایشان را با نارنجی منتقل کرده‌اند. در ایران نیز شرکت سایپا و برنامه نود از این رنگ در لوگو و برند خود بهره برده‌اند.

روانشناسی رنگ بنفش

بنفش که ترکیب رنگ آبی و قرمز بوده، نمایشگر خیال و تصور ذهنی است. این رنگ، احترام، دانایی و مهم‌تر از همه خلاقیت را نشان می‌دهد. به همین دلیل برندهایی که راه‌حل‌های خلاقانه برای حل مسائل انسان‌ها را ارائه کرده، بیشتر از رنگ بنفش در هویت بصری خود استفاده می‌کنند.

در ایران، برند رایتل سالها بعد از شدت گرفتن رقابت بین دو غول این بازار یعنی همراه اول و ایرانسل، با رنگ بنفش وارد این بازار شد. صاحبان این برند، گرفتن سهمی از این بازار را با اضافه کردن خلاقیت و ارائه راه‌ها و سرویس‌های جدید ممکن می‌دانستند، به همین دلیل از این ویژگی رنگ بنفش برای خود استفاده کرده‌اند.

معروف‌ترین برند خارجی با رنگ بنفش را می‌توان شرکت یاهو دانست که در زمان خودش با اسم و روشی خلاقانه وارد دنیای تکنولوژی شد. همچنین رنگ بنفش در برندهای زیبایی و محصولات جوانی پوست نیز استفاده می‌شود.

روانشناسی رنگ صورتی

صورتی رنگی ملایم است و می‌توان آن را نسخه لطیف رنگ قرمز دانست که حس عشق بی‌قید و شرط و مهربانی را ابراز می‌کند. صورتی را می‌توان رنگ توجه و درک نیز و نشانه‌ای از امید دانست. همچنین صورتی، رنگ حس عاطفی (رمانتیک) و همدلی و حساسیت می‌باشد اما استفاده زیاد از آن، ممکن است کمبود قدرت و خامی را نشان دهد. درحالیکه اگر به درستی استفاده شود، می تواند تاثیری مشابه قرمز، اما با درجه‌ای کمتر داشته باشد.

روانشناسی رنگ قهوه ای

روانشناسی رنگ طلایی

روانشناسی رنگ مشکی

مشکی را می‌توان رنگ جدیت، کنترل، پیچیدگی و استقلال دانست. همچنین می‌تواند برای نمایش مفاهیم منفی (شر)، رازآلود، افسرده‌کننده و حتی مرگ هم تعبیر شود. رنگ سیاه برای ایجاد تضاد بالا و سهولت در تشخیص، بسیار مناسب است اما استفاده زیاد از آن ممکن است باعث ناراحتی و حسی منفی شود.

روانشناسی رنگ سفید

سفید، رنگی کامل و خالص است و بهترین مثال برای خلوص، معصومیت، پاکی و صلح می‌باشد و نیز شروعی جدید را بیان می‌کند. سفید، تعادل و حد وسطی بین تمام رنگ‌ها است و به همین دلیل می‌تواند به معانی مختلفی تفسیر شود. از سفید برای نشان دادن سادگی و پاکی استفاده کرد اما استفاده زیاد از آن می‌تواند حس تنهایی و پوچی را به برخی القا کند.

کلمات معادل هر رنگ

در تحقیقی (+) از مخاطبان در مورد کلماتی که رنگ‌های خاص را برای آنها تداعی می‌کنند، خواسته شد تا با شنیدن یک کلمه، رنگی را که در ذهنشان تداعی می‌کنند، بیان کنند. خلاصه‌ای از نتایج این تحقیق در زیر ارائه شده:

• اعتماد: 34 درصد آبی، 21 درصد سفید، 11 درصد سبز
• امنیت: 28 درصد آبی، 16 درصد مشکی، 12 درصد سبز
• سرعت: 76 درصد قرمز
• ارزانی: 26 درصد نارنجی، 22 درصد زرد، 13 درصد قهوه‌ای
• کیفیت بالا: 43 درصد مشکی، 20 درصد آبی
• تکنولوژی بالا: 26 درصد مشکی، آبی و سبز 23 درصد
• قابل اعتماد بودن: 43 درصد آبی، 24 درصد مشکی
• شجاعت (جسارت): 29 درصد بنفش، 28 درصد قرمز، 22 درصد آبی
• ترس/وحشت: 41 درصد قرمز، 38 درصد مشکی
• سرگرمی/تفریح (Fun): 28 درصد نارنجی، 26 درصد زرد، 17 درصد بنفش

همانطور که این تحقیق بیان می‌کند، رنگ آبی تاثیر مثبت بیشتری برای مردم دارد. گرچه این تحقیق، صرفاً نمونه‌ای آزمایشی است و برای هر کشور ممکن است انتخاب‌های متفاوتی در نظر گرفته شود.

تحقیقات زیادی در زمینه روانشناسی رنگ و جنسیت مردم انجام شده و یکی از بهترین آنها، اینفوگرافیک زیر می‌باشد که توسط سایت Kissmetrics منتشر شد.

• رنگ مورد علاقه آقایان، آبی با 57 درصد و برای خانم‌ها با 35 درصد می‌باشد.
• آقایان از رنگ قهوه‌ای خوششان نمی‌آید در حالیکه خانم‌ها بیشتر از همه از نارنجی خوششان نمی‌آید.
• آقایان رنگ‌های خنثی را بهتر تحمل می‌کنند (مانند طیف رنگ خاکستری).
• اکثریت آقایان (56 درصد) و خانم‌ها (76 درصد) رنگ‌های سرد را به طور کلی ترجیح می‌دهند.
• با افزایش سن خانم‌ها و آقایان، بیزاری از زرد و نارنجی افزایش می‌یابد.

چه رنگی را برای لوگو کسب و کار انتخاب کنیم؟

بعد از آشنایی با رنگ‌ها و حس‌هایی که در انسان ایجاد می‌کنند، اکنون می‌توانید رنگ لوگو و برند خود را انتخاب کنید. کافی است ابتدا محصول خود را به صورت کامل بشناسید و همچنین مشتری مورد نظر خود را انتخاب کنید و پرسونای آن را بنویسید. سپس به این فکر کنید که می‌خواهید مشتری مورد نظر در مورد برندتان چه فکری بکند و چه چیزی با دیدن آن در ذهنش یادآوری شود. ویژگی‌های مهم محصول و ارزش پیشنهادی آن در این زمینه می‌تواند شما را کمک کند. سپس کافی است ببینید که چه رنگی این تأثیر را به بهترین شکل در ذهن مشتری می‌گذارد. لازم نیست حتماً تنها یک رنگ انتخاب شود، اما از رنگ‌ها با هدف و به شکل درست خود استفاده کنید.

بر اساس یک تحقیق (+)، مردم در مورد یک محتوا در 90 ثانیه یا کمتر قضاوت و نتیجه‌گیری می‌کنند و تا 90 درصد این قضاوت، تحت تاثیر رنگ‌هایی است که می‌بینند. دیجیتال مارکتر معروف، Neil Patel هم تحقیقی انجام داده و نتیجه گرفته که 85 درصد از مشتریان، برای خرید خود بر اساس رنگ‌ها تصمیم می‌گیرند. (+)

نکته پایانی و مهم در روانشناسی رنگ

درست است که رنگ‌ها به صورت کلی، تأثیرات ثابتی بر روی انسان‌ها دارند اما وقتی پای جزئیات و مشتری هدف انتخاب شده به وسط می‌آید، هیچ چیز قطعی و ثابت نیست. در این حالت، تنها آزمایش کردن است که می‌تواند بهترین انتخاب رنگ را در حالت‌های خاص مد نظر هر کسب و کار مشخص کند. پس آزمایش‌های بازاریابی مثل تست A/B را هرگز فراموش نکنید، اما در انتخاب حالت‌های مورد آزمایش قرار گرفته، می‌توانید از اصول آموزش داده شده در این مقاله استفاده کنید.

اگر این مطلب برای شما مفید بوده است، آموزش‌ها و مطالب زیر نیز به شما پیشنهاد می‌شوند:

• مجموعه آموزش فتوشاپ (Photoshop)
• مجموعه آموزش دیجیتال مارکتینگ (Digital Marketing)
• آموزش رنگ ها در طراحی وب با HTML (رایگان)