آیا میدانستید که نزدیک به ۷۰ درصد از استارتاپها در سراسر دنیا، پس از شروع به فعالیت خود شکست میخورند و به نتایج مورد نظرشان دست پیدا نمیکنند؟ به نظر شما چه دلایلی وجود دارد که یک استارتاپ، مطابق با آنچه که پیشبینی کرده، حرکت نمیکند و شکست میخورد؟ عوامل زیادی استارتاپها را از مسیر موفقیت دور میکند. از این رو ما در اینجا میخواهیم در مورد MVP با شما صحبت کنیم، تکنیکی که اجرای آن میتواند میزان موفقیت استارتاپها و ارائه یک محصول جدید را افزایش داده و از مسیر و احتمال شکست را دور کند. بنابراین اگر میخواهید در مورد MVP و تاثیر آن بر روی استارتاپها و کسب و کارهای نوپا اطلاعات کاملی را به دست آورید، تا انتهای این مقاله با مجله کاپریلا همراه باشید.
MVP چیست؟
در ابتدا باید اشاره کنیم که MVP مخفف چیست. MVP از عبارت Minimum Viable Product گرفته شده که در فارسی میتوان آن را «حداقل محصول قابل ارائه» یا «کمینه محصول پذیرفتنی» معنا کرد. MVP یک نسخه حداقلی و اساسی از محصول است که اصلیترین ویژگیهای آن را پوشش میدهد و فقط نیازهای اساسی و اصلی مخاطبان و مشتریان را هدف قرار میدهد. MVP به روند راهاندازی و توسعه محصول کمک کرده و این امکان را ایجاد میکند تا محصولی را متناسب با نیاز و خواسته مشتریان تولید و ارائه کرد، یعنی محصولی که مشتریان حاضرند برای آن پول پرداخت کنند. به بیان دیگر، معنی MVP محصولی است با خصوصیات و ویژگیهای کافی از محصول اصلی که بتواند مشتریانی را جذب کند که سریع خرید میکنند، سپس از بازخورد مشتریان برای توسعه نسخه اصلی محصول استفاده شود.
هر استارتاپ و کسب و کاری زمانی میتواند به نتایج مورد نظر خود دست پیدا کند و به موفقیت برسد تا محصولی را تولید نماید که مشتریان حاضر باشند برای آن پول پرداخت کنند. با توجه به این تعریف، میتوان گفت که یکی از اصلیترین دلایل شکست استارتاپها این است که محصول تولید شده آنها مورد نیاز مشتریان نبوده و نتوانسته خواسته آنها را پاسخ دهد. استفاده از راهبرد MVP به هر استارتاپ و کسب و کاری کمک میکند که محصولی را مطابق با نیاز مشتریان تولید کنند، یعنی محصول و یا ایدهای که مورد توجه مشتریان قرار گیرد. بدین شکل از صرف هزینه و زمان برای تولید محصول بدون توجه به خواسته و علایق مشتریان جلوگیری میکند.
پیشنهاد آموزشی مرتبط:
- آموزش آشنایی با استارت آپ ها و محصول MVP: اینجا را کلیک کنید (+).
- درس یکم: تعریف استارتآپ
- درس دوم: انواع استارتآپ و تفاوتهای آن
- درس سوم: تعریف تیم استارتآپ
- درس چهارم: سرانجام استارتآپ
- درس پنجم: سهام در استارتآپ
- درس ششم: تعریف MVP
- درس هفتم:مدلهای MVP
- درس هشتم: نحوه ارائه استارتآپ (کسبوکار) به سرمایهگذار و نکات پایانی
هدف از اجرای MVP چیست؟
MVP محصول با ویژگیهای حداقلی از محصول اصلی را ارائه میکند. هدف شرکتها از تولید و عرضه این چنین محصولی موارد زیر است:
- به سرعت محصولی را روانه بازار کنند.
- مشتریانی را جذب کنند که به سرعت خرید میکنند.
- قبل از این که بودجه زیادی را برای تولید و عرضه محصول اختصاص دهند، محصول را با حداقل ویژگیهای قابل ارائه و کمترین هزینه به صورت آزمایشی به بازار ارائه دهند. بدین شکل بفهمند آیا آن محصول با بازار هدف مطابقت دارد یا خیر.
- ایدهای را با تخصیص منابع و هزینه کمتر اجرا کنند و وقتی از بازخورد مثبتش مطمئن شدند، آن را عرضه عمومی دهند (بررسی کنند که آیا بازار به محصول آنها نیاز و تمایل دارد یا خیر).
MVP در واقع نسخهای از محصول است که قبل از تولید و یا انتشار نسخه نهایی و کامل آن، به بازار عرضه میشود. این کار مزیتهای زیادی را در بر دارد. یکی از مهمترین مزایای MVP برای کسب و کارهای نوپا این است که امکان ارائه سریعتر محصول را به مشتریان فراهم میکند. سپس موجب سرعت توسعه محصول نیز میشود، یعنی این که شما پس از ارائه آن، میتوانید به سرعت از بازخورد مشتریان آگاه شده و در مورد چرخه توسعه بعدی محصول آگاه شوید و بر اساس این بازخورد تصمیمگیری کنید.
در نهایت، تمام این موارد از صرف هزینه بالا برای محصول کاملی که ممکن است با استقبال مشتریان رو به رو نشود، جلوگیری میکند. همچنین این فرایند مسیر کوتاهتری را برای بازگشت سرمایه شما ارائه میدهد و کسب و کار را از مسیر شکست و زیان دور کرده و به مسیر موفقیت و کسب سود نزدیک میکند.
از طریق اجرای MVP، شما میتوانید با ارائه یک محصول کارآمد و با صرف زمان و هزینه کم، در مورد مشتریان و خریداران اطلاعات زیادی را به دست آورید و ارزشها و نیازهای آنها را به صورت دقیقتر شناسایی نمایید. به این شکل میتوانید ارزش و راه حلی را که مشتریان حاضر به پرداخت هزینه برای آن هستند شناسایی کنید.
پیشنهاد آموزشی مرتبط:
- آموزش عوامل شکست استارتاپ ها با بررسی موردی (رایگان): اینجا را کلیک کنید (+).
- درس یکم: آمارها و ارقامی از شکست استارتاپ ها در دنیا
- درس دوم: ۲۰ علت مهم شکست استارتاپ ها و توضیح جداگانه هر کدام از این ۲۰ مورد
- درس سوم: بررسی دقیق علل شکست ۷ استارتاپ بزرگ شکست خورده دنیا
- درس چهارم: بررسی دقیق ۲ استارتاپ بزرگ شکست خورده ایرانی
- درس پنجم: سخنرانی موسسین ۲ استارتاپ بزرگ ایرانی شکست خورده
مهمترین ویژگیهای حداقل محصول قابل ارائه
برای اینکه از MVP برای موفقیت کسب و کار خود استفاده کرده و بدین طریق اطلاعات کاملی را از مشتریان و ارزشهای آن به دست آورید، لازم است که در اجرای آن، نکاتی را رعایت کنید. ما در ادامه به این نکات پرداختهایم. یکی از مهمترین مواردی که برای اجرای MVP باید به آن توجه داشته باشید، کنترل زمان و هزینه است. یعنی شما باید سعی کنید حداقل زمان و هزینه را برای انتشار و تولید MVP صرف کنید تا اعتبارسنجی محصول نهایی و شناسایی رفتار مشتریان و بازخوردی که به محصول دارند، کم ریسک و کم هزینهتر شود.
دیانا سابو مدیر فنی شرکت Pillar Global، در مورد ویژگیهای MVP این گونه توضیح میدهد که به منظور تایید ایده و یا اندازهگیری میزان رضایت مشتریان، باید در ابتدای کار، حداقل سرمایهگذاری انجام شود. این محصول قرار نیست محصولی ناقص باشد، بلکه باید ویژگیهای لازم و اولیه برای جذب مشتری را داشته باشد. باید مشتریان و مخاطبان را جذب کند تا بتوان از آن بازخورد گرفت و از این بازخورد، برای عرضه مجدد محصول و بهبود و توسعه آن استفاده کرد.
دیگر ویژگیهای قابل اشاره که در مورد MVP میتوان بیان کرد، به شرح زیر است:
MVP باید برای مشتریان قابلیت استفاده داشته باشد. نباید فراموش کنید که MVP، یک محصول است که باید بتواند نیازهای مشتریان را برطرف نماید و شامل ویژگیهای اصلی و اساسی هم باشد. درست است که MVP یک محصول آزمایشی است، اما اگر کاربردی برای مشتری نداشته باشد نمیتوان با استفاده از آن، چیزی را در بازار هدف آزمایش کرد و بازخورد مشتریان را سنجید.
MVP باید مشکلی از مخاطبان را حل کند و نیازی را برطرف نماید. اگر اینگونه نباشد تناسبی بین آن و بازار هدف نخواهد داشت. یکی از دلایلی که شما برای اجرای MVP زمان و هزینه صرف میکنید، این است که بتوانید مفروضات و ایدههای خود را آزمایش کنید و اگر این ایده و یا محصول شما موفقیتآمیز نبود، زمان و هزینه کمتری از شما صرف شود و ریسک به حداقل برسد. MVP یک نسخه حداقلی از محصول شما است که قابل ارائه به بازار میباشد. وقتی میگوییم حداقل، منظور کیفیت پایین محصول نیست، بلکه منظور محصولی است که کیفیت لازم را داشته باشد و بتواند بخشی از نیاز و مشکلات مشتریان را حل کند. مثلاً فرض کنید قصد راهاندازی یک فروشگاه اینترنتی با رویکردی جدید در فروش سریع Flash Sale را دارید. برای اینکه بفهمید در بازار رقابتی فروش اینترنتی، از ایده شما استقبال میشود و یا خیر، میتوانید فروشگاه خود را با حداقل امکانات و محصولاتی عرضه کنید که ضمن آشنایی مشتری با مدل فروش سایت شما، امکان خرید محصولات را هم داشته باشند. حال اگر بازخوردها مثبت و مفید بود، امکانات فنی سایت خود را توسعه داده و محصولات بیشتری به سبد محصولات خود اضافه میکنید.
به بیان دیگر MVP به معنای استفاده از حداقل منابع برای نسخه حداقلی ایده نهایی است، اما اینگونه نیست که MVP یک نسخه دور ریختنی از محصول باشد. ممکن است که در کسب و کارهای مختلف، معناهای متفاوتی داشته باشد که تعیین معنای آن به قضاوت و بررسی نیاز دارد. Bernie Doone تعریفی از MVP دارد و چنین میگوید: «MVP، ممکن است که در برخی موارد هرگز به بازار عرضه نشود فقط یک نمونه اولیه (پروتوتایپ) برای سنجش مناسب بودن و یا نبودن محصول با نیاز بازار و مشتری باشد. در واقع فقط برای بهتر شدن و توسعه محصول شما قبل از عرضه به بازار، مورد استفاده قرار گیرد. بنابراین ممکن است که یک نمونه اولیه، قبل از عرضه اولین محصول باشد».
چرا اجرای حداقل محصول پذیرفتنی (ام وی پی) در کسب و کارها اهمیت دارد؟
حداقل محصول قابل ارائه یا کمینه محصول پذیرفتنی (MVP) به شما کمک میکند که اطلاعات اولیه را در مورد علاقه کاربران به ایده خود دریافت کرده و از آن برای توسعه نهایی ایده استفاده نمایید. مثبت بودن این اطلاعات، چراغ سبزی را برای توسعه محصولتان در اختیار شما قرار میدهد. با اجرا و آزمایش MVP، میتوانید در پروژههایی سرمایهگذاری کنید که از موفقیت آن اطمینان بیشتری داشته و در منابع مالی و زمانی خود صرفهجویی نمایید؛ یعنی میتوانید بررسی کنید و بفهمید که آیا محصول شما برای مشتریان جذابیت دارد یا خیر.
با اجرای MVP میتوانید مجموعهای از مشتریان بالقوه را به دست آورید و مشتریانی که زودتر خرید میکنند (Early Adopter) را پیدا کنید. میتوانید توسعه نهایی محصول را با حداقل زمان و هزینه صرف شده انجام دهید. همچنین میتوانید سرمایهگذاران زیادی را برای ایده و محصول خود جذب نمایید.
پیشنهاد آموزشی مرتبط:
- دوره آموزشی اکوسیستم کارآفرینی ایران – از آغاز تا جذب سرمایه (رایگان): اینجا را کلیک کنید (+).
- دوره آموزشی ابر روندهای استارتاپ های دنیا (رایگان): اینجا را کلیک کنید (+).
معرفی انواع MVP همراه با مثال
شش مدل MVP وجود دارد که از آن میتوانید برای تجزیه و تحلیل رفتار مشتریان و بازخورد آنها استفاده کنید. سپس بر مبنای این رفتارها و بازخوردها، در مورد توسعه محصول و انتشار نسخه کامل آن به صورت گسترده، تصمیمگیری نمایید.
MVP تکه تکهای
MVP قطعهای این یک روش ارزان و کمهزینه برای معرفی ایده شما به کاربران است. این مدل از MVP برای مبنای یک نسخه آزمایشی از محصولتان همراه با کمی نوآوری ساخته شده است که در کنار یکدیگر، عملکرد اصلی محصول را به مشتریان ارائه میدهد. این مبحث را در قالب یک مثال بهتر میتوان درک کرد.
فرض کنید شما میخواهید وبسایتی را راهاندازی کنید که این وبسایت، مشتریانتان را به یک فروشگاه مواد غذایی متصل کرده و در نهایت نیز کوپنهای تخفیف را برای خرید ارزانتر به آنها ارائه دهد. مشتریان با دریافت کوپن از شما، یک کد QR دریافت میکند که به واسطه این کد QR میتواند از فروشگاه مواد غذایی تخفیف دریافت کند.
اما قبل از اینکه این وبسایت را راهاندازی کنید، میتوانید MVP قطعهای را اجرا کنید. برای این منظور یک وبسایت وردپرسی ایجاد نمایید که در آن هر روز کوپنهای تخفیف را به فروشگاه مواد غذایی ارسال میکنید. سپس کدهای QR آن را به صورت دستی در قالب یک فایل پی دی اف ایجاد کرده و از طریق ایمیل به مشتریان ارسال میکنید. سایت تخفیف گروهی GROUPON.COM را میتوان به عنوان یک نمونه موفقی به شمار آورد که از MVP قطعهای استفاده کرده و در حال حاضر به یک شرکت بزرگ و توسعه یافته تبدیل شده است.
A Concierge MVP
A Concierge MVP این امکان را ایجاد میکند که شما با استفاده از نیروی انسانی، ایده خود را آزمایش کنید. در واقع در این شیوه، نیروی انسانی را جایگزین خودکارسازی میکنید (Concierge را میتوان خدمتکار یا نیروی خدماتی و موارد مشابه معنی کرد). بدین شکل با هزینه کمتر و در مقیاس کمتری ایده خود را به صورت آزمایشی اجرا میکنید تا بازخورد مشتریان و نتیجه ایده خود را مورد بررسی قرار دهید. مثال:
فرض کنید شما میخواهید یک سایت فروش و تحویل آنلاین غذا را راهاندازی کنید. در این سایت از طریق فرم آنلاین، غذاهای درخواستی مشتریان را جمعآوری میکنید و سپس غذاها را هر هفته به آنها تحویل میدهید. اما قبل از اینکه ایده نهایی خود را توسعه داده و اجرا کنید، کار خود را با یک A Concierge MVP شروع میکنید:
شما دوستان، همسایگان و آشنایان خود را پیدا کرده و با آنها صحبت میکنید تا لیستی از غذاهای درخواستی آنها را تهیه کنید. سپس با استفاده از وسیله نقلیه شخصی خود، دنبال مراکز و رستورانهایی میگردید که بتوانید این غذاها را با کیفیت بالا و قیمت مناسب خریداری کرده و به مشتریان تحویل دهید. پس از تحویل، نظرات و پیشنهادات مشتریان را در مورد غذاها بررسی میکنید. بدین ترتیب میتوانید مشتریان و رفتار آنها را تجزیه و تحلیل کنید و بر مبنای آن متوجه شوید که آیا ایده تحویل، قابلیت اجرایی شدن در سطح وسیع را دارد و تا چه میزان مورد استقبال مشتریان قرار گرفته است.
سایت LIFEHACKER.COM این شیوه از MVP از را به کار برده است و به صورت وسیع فعالیت میکند. در حال حاضر به عنوان یک شرکت موفق به کاربران کمک میکند تا خریدهای به صرفهای از غذاهای باکیفیت را انجام دهند.
A Wizard of Oz MVP
در A Wizard of Oz MVP (جادوگر شهر اوز) این گونه به نظر میرسد که تمرکز بر روی محصول نهایی است، اما در حقیقت بدین شکل نیست و محصول هنوز در حال توسعه است. برای مثال فرض کنید که شما قصد دارید که یک فروشگاه آنلاین کیف و کفش راهاندازی کنید، از این رو باید عکسهایی حرفهای از کیف و کفشها گرفته و همراه با توضیحات کوتاه در سایت منتشر کنید. قبل از اینکه ایده نهایی را عملی کنید، تصمیم میگیرید که A Wizard of Oz MVP را اجرا نمایید. برای اجرای آن باید مراحل زیر را انجام دهید:
- یک وبسایت وردپرسی ایجاد کنید.
- به یک مرکز فروش عمده کیف و کفش مراجعه کرده و از برخی از محصولات آن عکس بگیرید (بسیاری از عمدهفروشان اجازه گرفتن عکس از اجناسشان را به شما میدهند).
- عکسها در سایت فروشگاهی وردپرسی که آماده کردید، منتشر کنید و منتظر باشید.
- هنگامی برای این محصولات سفارشی را از مخاطبان دریافت کردید، مجدداً به مرکز فروش بازگردید و آن محصول را خریداری کرده و با پست برای مشتری ارسال کنید.
بدین ترتیب شما بدون پرداخت هزینهای میتوانید از سلایق مشتریان و کیف و کفشهای مورد علاقه آنها اطلاع پیدا کنید و متوجه شوید که آیا مشتریان برای این کیف و کفشها حاضر به پرداخت هزینه هستند یا خیر. سایت ZAPPOS.COM از جمله خرده فروشان آنلاین موفقی است که A Wizard of Oz MVP را به کار برده و از این طریق راهاندازی شده است.
ویدئوی توضیحی
این یک روش دیگر است که قبل از تولید و اجرای ایده نهایی خود، میتوانید از آن برای بررسی بازخورد و رفتار مشتریان بالقوه استفاده کنید. در این روش باید یک کلیپ ویدیویی کوتاه انیمیشنی و یا معمولی در مورد محصول نهایی شما تهیه شود. کلیپی که در آن در مورد محصول و ویژگیهایی که دارد، اطلاعاتی به مشتریان ارائه گردد و بتواند توجه آنها را جلب نموده و به سرعت ویروسی شود.
DropBox از جمله نمونههای موفقی است که این روش را به کار برد و قبل از اجرای نسخه نهایی محصول خود، یک فیلم ۴ دقیقهای را منتشر کرد. در این ویدیو توضیح داده شده است که آیا برنامه DropBox میتواند مشکل کاربران در ارتباط با انتقال فایلها بین دستگاههای مختلف را حل کند و چگونه میتواند به کاربران در این ارتباط، کمک نماید. DropBox برای اشتراکگذاری راحتتر فایلها بین دستگاه های مختلف مورد استفاده قرار میگیرد. ویدیو DropBox، توانست مشتریان بالقوه بیشتری را به مشتری واقعی تبدیل کند.
پیشنهاد آموزشی مرتبط:
- دوره آموزشی آموزش بازاریابی ویدئویی (Video Marketing): اینجا را کلیک کنید (+).
- درس یکم: مقدمهای بر بازاریابی ویدئویی
- درس دوم: استراتژی در بازاریابی ویدئویی
- درس سوم: تهیه، تولید و انتشار ویدئو
- درس چهارم: ولاگری (Vlogger)
MVP با صفحه فرود
MVP صفحه فرود برای این که محصول و یا خدمات نهایی را توصیف کند، مورد استفاده قرار میگیرد. در بیشتر موارد یک ارزش منحصر به فرد را پیشنهاد میدهد. در این روش، معمولا یک لیست از مزایا و ارزشهای محصول، در صفحه فرود قرار میگیرد. در صفحه فرود، باید نام محصول و خدمات شما درج شود، ضمن اینکه توضیحاتی را در ارتباط با مزایا و ارزشهای آن ارائه دهد و همچنین در مورد تفاوتهای آن با جایگزینش در بازار، اطلاعاتی را بیان کند.اجازه دهید در این مورد نیز مثالی را شرح دهیم.
فرض کنید شما میخواهید یک اپلیکیشنی بسازید که بتواند چهره کاربران را با چهره افراد مشهور و یا تصاویر حیوانات جایگزین کند و در نهایت این عکسهای خندهدار در شبکههای اجتماعی به اشتراک گذاشته شود. قبل از این که این اپلیکیشن را به طور کامل توسعه دهید و برای آن، هزینه و زمان زیادی را صرف نمایید، MVP صفحه فرود خود را راهاندازی کنید. برای این منظور لازم است که مراحل زیر را دنبال نمایید:
- یک صفحه فرود ایجاد کنید.
- ویژگیهای این اپلیکیشن را در صفحه فرود شرح دهید.
- نمونههای جذاب تعویض چهره توسط اپلیکیشن را در صفحه فرود به کاربران نمایش دهید.
- یک دکمه دانلود در پایین صفحه تعبیه کنید.
سایت BUFFER.COM یک نمونه موفقی است که از این روش برای تست ایده خود استفاده کرد و در حال حاضر بیشتر از یک میلیون دلار در سال آمد دارد.
MVP ایمیلی
در Email MVP، شما باید یک ایمیل به صورت دستی ایجاد کنید که این ایمیل شامل پیشنهادی ویژه به مخاطبین در ارتباط با ایده و یا محصول جدید شما است. تا از طریق آن متوجه شوید که آیا در مورد ایده شما پاسخ مطلوب و مناسبی از طرف مشتریان و بازار وجود دارد یا خیر. مثال:
فرض کنید که ایده شما پلتفرمی است که کاربران را تشویق میکند تا در مورد برندهای جدید مواد خوراکی، جدیدترین کتابها، فیلم و فناوریهای منتشر شده، اطلاعات مرتبط را انتشار دهند. قبل از اینکه این پلتفرم را اجرا کرده و در سطح وسیع انتشار دهید، میتوانید MVP ایمیلی آن را اجرا کنید. برای این منظور باید:
- لیستی از آدرس ایمیلهای مخاطبین هدف خود را تهیه کنید.
- ایمیلی با مفهوم “Coming soon” مثل به زودی در سبد خرید شما، منتظر باشید و … ایجاد نمایید. محتوای ایمیل باید ایده شما و ویژگیهای محصول/ایده را توضیح دهد.
- در انتهای ایمیل از مخاطبان بخواهید تا نظر و بازخورد خود را در مورد این ایده بیان کنند.
- منتظر بازخورد کاربران باشید و این بازخوردها را تجزیه و تحلیل کنید.
سایت PRODUCTHUNT.COM از جمله نمونههای موفقی است که MVP ایمیلی را به کار برده است و در حال حاضر به پلتفرمی تبدیل شده که به میلیونها کاربر در کشف محصولات جدید کمک میکند.
سخن آخر
MVP یک گام مهم برای آزمایش ایده، محصولات و یا خدمات جدید است تا به وسیله آن بتوان میزان موفقیت و احتمال شکست ایدههای جدید را سنجید. MVP کمک میکند که بفهمید ایده جدید شما تا چه اندازه قابلیت اجرا شدن دارد و آیا اصلا با نیاز بازار و مشتریان هدف همخوانی دارد. آیا اصلا مورد استقبال مشتریان قرار میگیرد و آیا این ایده، گزینهای است که مشتریان حاضر باشند برای آن پولی پرداخت کنند. MVP با رویکردی که دارد موجب ذخیره شدن زمان و پول شما شده و از پرداخت هزینه برای ایدههایی که احتمال شکست آن وجود دارد، جلوگیری میکند.
اگر این مطلب برای شما مفید بوده است، آموزشها و مطالب زیر نیز به شما پیشنهاد میشوند:
- مجموعه آموزش کسب و کار و استارت آپ
- آموزش آشنایی با استارت آپ ها و محصول MVP
- آموزش راه اندازی کسب و کار نوپا (استارت آپ)
- آموزش بوم مدل کسب و کار
- آموزش محاسبه اندازه بازار (Market Size) برای استارت آپ ها و کارآفرینان
- آموزش نرم افزار ProcessMaker برای مدل سازی فرایندهای کسب و کار
- آموزش طراحی ارزش پیشنهادی در مدل کسب و کار
- آموزش تجاری سازی تکنولوژی
- آموزش تهیه و تدوین طرح کسب و کار