دنیای کسب‌وکارهای مجازی به نحوی پیشرفته شده است که حالا برای موفقیت تضمین‌شده در آن باید از استراتژی‌های متعدد و تخصصی استفاده کرد. وقتی هم که به یک استراتژی برای شبکه های اجتماعی فکر کنید، احتمالاً انواع شبکه های اجتماعی معروف در ذهن‌تان رژه می‌روند؛ این شبکه‌های اجتماعی بسته به زمینه‌ای که در آن فعالیت می‌کنید و محصولاتی که می‌خواهید بفروشید، تغییر می‌کنند؛ برای مثال فیسبوک، اینستاگرام، توییتر، یوتیوب، لینکدین، کلاب‌هاوس و حتی پینترست همگی شبکه‌های اجتماعی در حال حاضر هستند، اما نوع محتوای انتشاری در آن با دیگری فرق می‌کند.
با همه این اوصاف و گذشته از انواع شبکه های اجتماعی معروف، شبکه‌های اجتماعی دیگری هم وجود دارند که در قالب‌های جذاب و سیستم‌های قدرتمندی در حال ظهور هستند. برای مثال شبکه اجتماعی تیک‌تاک در عرض چندوقت به یکی از شبکه‌های محبوب کاربران سرتاسر دنیا تبدیل شد و توانست جایی برای خودش در بین سایر شبکه‌های معروف دست‌وپا کند. اما اینکه چطور می‌توان پتانسیل این نوع شبکه‌ها را به خوبی شناخت و روی کسب موفقیت در بازاریابی دیجیتال سرمایه‌گذاری کرد، بحث مهمی است که به صورت مفصل در مورد آن خواهیم پرداخت.
مهم‌ترین مولفه هر شبکه اجتماعی، فعالیتی است که به صورت تخصصی روی آن تمرکز کرده است و باید آن را به خوبی شناخت تا با تولید محتوای مناسب به موفقیت رسید. برای مثال اینستاگرام به صورت اختصاصی روی عکس و ویدیو و کلاب‌هاوس روی صدا تمرکز دارند؛ در سوی دیگر یوتیوب روی ویدیوهای بلند و توییتر روی نوشته‌ها و تولید محتوای متنی تمرکز کرده‌اند.
ما تصمیم گرفته‌ایم تا در این مطلب به صورت مفصل سراغ سوژه‌ای برویم که برای صاحبان کسب‌وکارهای مجازی بسیار جذاب و کاربردی خواهد بود. با ما در این مطلب از آکادمی کاپریلا همراه باشید تا در ادامه این مطلب با 9 دسته کلی از انواع شبکه های اجتماعی و تاثیر آنها بر بازاریابی دیجیتال آشنا شویم و چگونگی استفاده از آنها برای برندسازی و فروش بهتر را مرور کنیم.
انواع شبکه های اجتماعی و انتخاب بهترین آنها
با افزایش روزافزون تعداد شبکه‌های اجتماعی، فکر کردن به استفاده همزمان از همه آنها اصلاً ایده خوبی نیست. فعالیت در همه شبکه‌های اجتماعی به منظور کسب موفقیت در بازاریابی دیجیتال می‌تواند طاقت‌فرسا، وقت‌گیر و هزینه‌بر باشد. برای تشخیص اینکه دقیقاً کدام رسانه می‌تواند اهداف شما را به واقعیت تبدیل کند، کافی است همان‌طور که گفتیم، تمرکز شبکه‌های اجتماعی بر روی نوع فعالیتشان را شناسایی کنید و استراتژی‌های خود را روی همان‌ها بنا کنید.
البته ما به شما پیشنهاد می‌کنیم که حتماً مطلب بازاریابی شبکه های اجتماعی از آکادمی کاپریلا را بخوانید تا با مفاهیم مربوط به آن بیشتر آشنا شوید.
برای مثال اگر شما صاحب کسب‌وکاری در زمینه فروش لباس‌های کودکان هستید، باید به خوبی بدانید که تبلیغ محصولات شما نیاز به تصاویری دارند که باید آنها را به مشتری نشان داد؛ پس یک گزینه خوب برای بازاریابی محصولاتتان شبکه اجتماعی اینستاگرام است. این 3 نکته مهم را به خاطر بسپارید تا با توجه به آنها، معیارهای خود در رابطه با گسترش کسب‌وکارتان را تشخیص دهید:
- مخاطب خود را بشناسید: قبل از پیوستن به هر شبکه‌ای ابتدا از خود بپرسید که مخاطبان شما دقیقاً کجا هستند؟ شروع فعالیت در شبکه‌ای که مخاطبانتان هم‌اکنون در فضای آن در حال فعالیت هستند، بهتر از پیوستن به یک شبکه اجتماعی نامعلوم و سپس جذب مخاطبان جدید است. دومین چیزی که در رابطه با مخاطبان باید مد نظر قرار بدهید، این است که مخاطبان شما چگونه از پلتفرم مورد نظر شما استفاده می‌کنند؛ بررسی کنید که آنها تنها مشتریان یا مصرف‌کنندگان محصولات هستند یا خودشان هم به تولید محتوا می‌پردازند.
- آمار را بررسی کنید: یکی دیگر از الزامات مهم برای پیوستن به فضای یک شبکه اجتماعی، بررسی قدرت و ماندگاری آن است. برای مثال شاید ورود به شبکه‌های اجتماعی نوپا مثل کلاب‌هاوس آن‌قدرها هم حساب‌شده نباشد، در صورتیکه یک شبکه قدرتمند مثل لینکدین می‌تواند بهترین استراتژی‌های بازاریابی دیجیتال را در اختیار شما قرار بدهد.
- تعیین اهداف تجاری: حالا به این سوال پاسخ بدهید؛ کدام پلتفرم/پلتفرم‌ها با اهداف تجاری شما مطابقت دارند؟ برای مثال همان‌طور که گفتیم، اگر هدف شما تبلیغات تصویری برای فروش محصولات یا خدمات است، اینستاگرام می‌تواند از تمام فرمت‌های تصویری پشتیبانی کند.
9 دسته‌بندی کلی از انواع شبکه های اجتماعی
در ادامه انواع شبکه های اجتماعی را برایتان لیست می‌کنیم.
شبکه های اجتماعی صدا محور
این نوع از شبکه‌های اجتماعی به صورت اختصاصی روی محتواهای صوتی تمرکز کرده‌اند و تنها با تولید محتوای صوتی می‌توان در آنها به موفقیت رسید؛ برای مثال شبکه‌های اجتماعی کلاب‌هاوس، اسپایتفای و ساندکلاود از این قبیل هستند که البته اسپاتیفای و ساندکلاود برای ساکنین ایران مناسب نیستند. بعضی از این شبکه‌ها مثل کلاب‌هاوس با بهره‌مندی از فضای قرنطینه در دوران همه‌گیری ویروس کرونا دقیقاً در زمانی‌که همه در خانه بودند، به رشد کسب‌وکارهای مجازی کمک کردند.
تولید محتوا در این نوع شبکه‌های بسیار حساس و مهم است؛ مهم‌ترین مزیت این شبکه‌های اجتماعی صدا محور کسب توجه و تعامل مخاطبان از طریق ارائه محتواهای مفید است. مولفه‌های بسیاری از جمله توانایی روایت کردن یا Narration جذاب، صدای گیرا و مشخص کردن موضوعات قابل گفت‌وگو در جذب مخاطبان این شبکه‌ها موثر هستند.
ایجاد گفت‌وگوهای داغ، جذاب و هیجان‌انگیز در فضای این نوع شبکه‌ها می‌تواند جایگاه شما به عنوان پیشتاز صنعتی که در آن فعالیت می‌کنید را ارتقا دهد؛ در نتیجه شما می‌توانید محصولات و خدماتتان را هم از همین طریق به مخاطبان و مشتریان بالقوه معرفی کنید. برای مثال این چند فعالیت را در فضای کلاب‌هاوس در نظر بگیرید:
- پخش اخبار و اطلاعیه‌های بزرگ در زمینه کسب‌وکارتان
- برگزاری جلسات صوتی برای تعامل بیشتر با مخاطبان و مشتریان
- ضبط گفت‌وگوها و محتواهای صوتی کلاب‌هاوس و پخش کردن آنها به عنوان پادکست در اسپاتیفای
شبکه های اجتماعی مبتنی بر تصویر
این نوع از انواع شبکه های اجتماعی معمولاً از استقبال بسیار شدید مخاطبان برخوردار هستند؛ برای مثال شبکه‌های تیک‌تاک، اینستاگرام، یوتیوب و فیسبوک از این قبیل شبکه‌ها هستند. تقریباً همه کسب‌وکارها برای ارائه و تبلیغ محصولات و خدماتشان به تصاویر یا ویدیوهای متعددی نیاز دارند؛ شبکه‌های اجتماعی مبتنی بر تصویر، همه این نیازها را برطرف کرده‌اند و استراتژی‌های مختلف برای کسب موفقیت و بازاریابی دیجیتال را پوشش می‌دهند.
برای مثال یک شخص که در زمینه فروش گوشی‌های موبایل فعالیت می‌کند، می‌تواند با تولید محتوای تصویری در زمینه نقد و بررسی گجت‌های الکترونیکی و معرفی فروشگاه خود در یک ویدیوی 15 دقیقه‌ای به اهداف تجاری خود برسد. از جمله شبکه‌های اجتماعی مناسب برای چنین کسب‌وکاری می‌توان به یوتیوب و اینستاگرام اشاره کرد.
شبکه های اجتماعی با محتواهای موقتی
منظور ما از محتواهای موقتی، زودگذر یا به اصطلاح تاریخ انقضادار مشخصاً به قابلیت استوری در انواع شبکه‌های اجتماعی مربوط میشود. برای مثال شبکه‌های فیسبوک، یوتیوب، اینستاگرام، لینکدین و اسنپ چت، قابلیت تولید محتواهای یک‌روزه و موقتی را برای تبلیغات بهینه‌تر در اختیار صاحبان کسب‌وکار قرار می‌دهند.
برای مثال قابلیت استوری در اینستاگرام، پس از 24 ساعت (یک‌روز) محو یا ناپدید میشود؛ با استفاده از همین قابلیت می‌توان تبلیغات متنوع، خلاقانه و البته ساده‌ای را به مخاطب یا مشتریان ارائه داد. برای مثال یک فروشگاه نان و غلات که دارای صفحه اینستاگرامی هم است، می‌تواند با تولید محتوای تصویری روزانه از طریق اینستاگرام، مشتریان بیشتری را جذب کند. فرض کنید که شما صفحه این فروشگاه نان و غله را دنبال می‌کنید و هر روز صبح با تماشای نان‌های تازه پخته‌شده و تنوری ذوق می‌کنید؛ آیا این محتوا شما را برای خرید کردن از این فروشگاه ترغیب نمی‌کند؟
شبکه‌های اجتماعی گفت‌وگو محور
انواع شبکه‌های اجتماعی نظیر Quora یا Reddit از جمله شبکه‌های اجتماعی گفت‌وگومحور تلقی می‌شوند؛ البته کاربران ایرانی خیلی به این نوع از شبکه‌ها روی خوش نشان نمی‌دهند اما شناخت ماهیت آنها کمک بسیاری به پیشرفت در دنیای بازاریابی دیجیتال خواهد کرد. این نوع شبکه‌های اجتماعی با برخورداری از قابلیت فروم (Forum) یا تالارهای گفتمان، امکان پرسش و پاسخ مستقیم، برندسازی، تبلیغات متنی و تشکیل انجمن‌های تخصصی برای نقد و بررسی یک سری محصولات یا خدمات را فراهم می‌کنند.
صاحبان کسب‌وکارهای مجازی یا واقعی با تشکیل انجمن‌های مختلف در این شبکه‌های اجتماعی، همه اطلاعات لازم برای تبلیغ و ارائه محصولات یا خدماتشان را در اختیار مشتریان قرار می‌دهند. البته این نکته را هم باید به خاطر بسپارید که شرط اصلی فعالیت در فضای این نوع از شبکه‌های اجتماعی، رعایت قوانین مربوط به هر انجمن گفت‌وگو است. مثلاً ممکن است که تبلیغات برند یا شخصی‌سازی بحث‌ها یک تالار گفتمان ممنوع باشد و شما باید برای حفظ وجهه تجاری و حرفه‌ای خود، این نکات را در نظر بگیرید.
شبکه های اجتماعی با قابلیت خرید و فروش محصولات
شبکه‌های پینترست، قابلیت فروشگاه اینستاگرام، فیسبوک، Shopify، تیک‌تاک و Douyin از جمله شبکه‌هایی هستند که امکان خرید و فروش انواع محصولات و خدمات را به صورت مستقیم فراهم می‌کنند. بعضی از این شبکه‌ها مثل پینترست و اینستاگرام، امکان خرید محصولات را با مشاهده کاتالوگ‌های تصویری ایجاد می‌کنند که در نوع خودشان واقعاً بی‌نظیر است. البته این امکانات در داخل ایران و برای ایرانی‌ها فعال نیست.
بسیاری از صاحبان کسب‌وکارهای مجازی و مستقل با استفاده از قابلیت‌های پلتفرم شاپیفای (Shopify) اقدام به ساختن یک فروشگاه اینترنتی می‌کنند. این افراد در نهایت با استفاده از ویژگی‌ها، قالب‌های فروشگاهی منحصربه‌فرد و البته به کارگیری استراتژی‌های کاربردی به کسب موفقیت در دنیای بازاریابی دیجیتال دست می‌یابند.
شبکه‌های اجتماعی با قابلیت پخش زنده
یوتیوب، توئیچ (Twitch)، تیک‌تاک، Facebook Live و Instagram Live Rooms از انواع شبکه‌های اجتماعی هستند که قابلیت پخش زنده محتواهای تصویری را برای کاربران به ارمغان می‌آورند. قابلیت پخش زنده، امکان نمایش فعالیت‌های کاری یک شخص یا برند مشخص را به صورت زنده در اختیار مخاطبان و مشتریان قرار می‌دهد.
استفاده از قابلیت پخش زنده درست در زمانی که مردم به علت قرنطینه در خانه‌ها حضور داشتند، مورد توجه بیشتر قرار گرفت. اما گذشته از همه این‌ها شما برای جذب مخاطب به تماشای پخش زنده لزوماً نیاز به گسترش و همه‌گیری یک ویروس دیگر ندارید؛ روش‌ها و استراتژی‌ها بسیاری از جمله برگزاری مصاحبه‌ها، دعوت از افراد محبوب و تبلیغ محصولات جدید و پرطرفدار (مثل آنباکسینگ پلی‌استیشن 5) برای موفقیت در پخش زنده وجود دارد.
شبکه‌های اجتماعی بیزنس‌محور
شبکه‌های اجتماعی توییتر و لینکدین دوتا از بهترین و موفق‌ترین شبکه‌ها برای ایجاد روابط حرفه‌ای و موفقیت در انواع بازاریابی‌‌های دیجیتال از جمله بازاریابی B2B است. روش B2B به نوعی از بازاریابی گفته میشود که به فروش محصول یا خدمات یک شرکت به شرکتی دیگر منجر خواهد شد؛ طبق آمار منتشرشده حدود 83 درصد از بازاریابان B2B توانسته‌اند از طریق فضای لینکدین به موفقیت برسند.
شبکه اجتماعی توییتر هم با تکیه بر قابلیت متن‌محور و تخصصی خود، قابلیت ایجاد و پیدا کردن روابط حرفه‌ای و تخصصی را فراهم کرده است. هر 2 پلتفرم توییتر و لینکدین برای صاحبان کسب‌وکارهای مجازی در ایران کاملاً شناخته شده است؛ این شناخت تا جایی پیش رفته است که حالا ما فضایی ایزوله و مخصوص با عنوان توییتر فارسی را داریم. بسیاری از فریلنسرها و برندهای معروف با فعالیت در لینکدین و توییتر توانسته‌اند در زمینه برندسازی به موفقیت‌های قابل توجهی برسند و کسب‌وکارهای خود را گسترش بدهند.
شبکه‌های اجتماعی خصوصی با فضاهای محدود
در بین انواع شبکه‌های اجتماعی که به صورت اختصاصی روی جذب عامه مخاطبان تمرکز دارند؛ برای مثال پلتفرم‌هایی مثل اسلک (Slack) و گروه‌های فیسبوکی یک فضای خصوصی برای گفت‌وگو و به اشتراک‌گذاری محتواها را در اختیار همکاران، جامعه مشتریان یا کارمندان یک مجموعه قرار می‌دهد. حالا شاید سوال اساسی با این عنوان مطرح شود که شبکه‌های اجتماعی خصوصی چگونه به گسترش کسب‌وکارها کمک می‌کنند؟
پاسخ به سوال بالا ساده و جالب است؛ شما به عنوان یکی از صاحبان کسب‌وکارهای مجازی می‌توانید با فراهم کردن فضایی خصوصی و ایزوله، همه اعضای جامعه مخاطبین خود را جمع کنید تا به صورت مستقیم، دائمی و تخصصی با آنها در ارتباط باشید. برای مثال یکی از گروه‌های خصوصی در فیسبوک با عنوان Instant Pot که در سال 2015 و با هدف به اشتراک‌گذاری نکات مربوط به محصولات مختلف ایجاد شد، هم‌اکنون بیش از 3 میلیون عضو دارد.
شبکه‌های اجتماعی الهام‌بخش
محتوای شبکه‌هایی مثل پینترست، یوتیوب، اینستاگرام و وبلاگ‌ها همیشه الهام‌بخش فعالیت‌هایی مثل آشپزی، مسافرت، تزئینات دکوری و چیزهایی از این قبیل هستند. با تهیه محتواهای تصویری و حتی متنی در انواع شبکه‌های اجتماعی این‌چنینی می‌توان باعث الهام‌بخشی مخاطبان و مشتریان شد. برای مثال اکثر کاربرانی که با فضای پینترست مواجه می‌شوند، اعتراف می‌کنند که تصاویر متنوع و باکیفیت این پلتفرم همیشه روحیه آنها را دگرگون کرده است. حالا به این فضای منحصربه‌فرد و به قول معروف الهام‌بخش، کمی هم چاشنی بازاریابی دیجیتال و استراتژی‌های معرفی محصول اضافه کنید؛ نتیجه بی‌نظیر است و شما می‌توانید از این روش‌ها کسب‌وکارتان را گسترش بدهید.
البته نباید فراموش کرد که محتواهای تصویری و متنی باید از هشتگ‌ها و کلمات کلیدی مناسبی برخوردار باشند تا مشتریان بالقوه محصولات شما با جست‌وجوی چیزی که می‌خواهند به شما برسند. وبلاگ‌نویسان یا یوتیوبرها هم هرکدام با تهیه محتواهای متنی و ویدیویی بلند و مفصل به موضوعات پرطرفدار و پرمخاطب مثل “راهنمای سفر به شیراز” یا “برای مسافرت به شهرهای سردسیر باید چه کارهایی کرد” به برندسازی شخصی و کسب درآمد از انواع شبکه‌های اجتماعی می‌پردازند.
جمع‌بندی
با اینکه جای خالی خیلی از این انواع شبکه های اجتماعی در جامعه ایرانی احساس میشود، با این حال اینستاگرام، توییتر و لینکدین جزو بهترین و برترین شبکه های اجتماعی برای فعالیت ایرانی‌ها محسوب می‌شوند.
اگر فعالیت در یوتیوب برایتان مشکل است، آپارات می‌تواند جای خالی‌اش را پر کند و فراموش نکنید که برای پیشرفت و توسعه کسب و کارتان، لزوماً به حضور در تمامی شبکه‌های اجتماعی نیازی نیست.
اگر این مطلب برای شما مفید بوده است، آموزش‌ها و مطالب زیر نیز به شما پیشنهاد می‌شوند:
- آموزش تبلیغات اینستاگرام — راهنمای کامل
- مجموعه آموزش کسب و کار و استارت آپ
- آموزش تولید محتوای گرافیکی برای اینستاگرام با پاورپوینت
- مجموعه آموزش بازاریابی و تبلیغات
- شبکه های اجتماعی ایرانی اندروید – معرفی ۵۴ مورد + امکانات آنها
- آموزش آشنایی با بازاریابی دیجیتال یا دیجیتال مارکتینگ Digital Marketing
