شغل مدیر عملیات – معرفی حوزه های کاری، شرح وظایف، مهارت ها و نرم افزارهای تخصصی

کسب و کارهای بزرگ و شرکت‌هایی که در زمینه‌های تولیدی یا خدماتی فعالیت می‌کنند، نیازمند برخورداری از سطوح مدیریتی مختلف هستند. در واقع، اگر یک مجموعه، به صورت حرفه‌ای اداره شود، قطعاً نیاز است این سطوح مختلف تا در کنار هم فعالیت کنند. یکی از موقعیت‌های مهم در این زمینه، شغل مدیریت عملیات است. با توجه به اینکه مدیران عملیات در کنار مدیر عامل، از جمله سطوح رده بالای یک سازمان محسوب می‌شوند و نقش مهمی در پیشبرد اهداف یک مجموعه دارند، شناخت این شغل، موجب آشنایی شما با یک موقعیت کاری مهم خواهد شد. در صورتی که قصد دارید اطلاعات جامعی در خصوص شغل مدیر عملیات کسب کنید؛ تا انتها با این مقاله از «مجله اینترنتی کاپریلا» همراه باشید.

شغل مدیر عملیات چیست؟

هر فرآیندی که در یک مجموعه، صنعت یا شرکت، منجر به «تولید محصول» یا «ارائه خدمت» و «ایجاد ارزش افزوده» گردد، «عملیات» نام دارد. شغل مدیر عملیات نیز شامل ایجاد ارتباط مؤثر و سازنده بین بخش‌های مختلف مجموعه و افزایش بازدهی در خلق ارزش است. حال با توجه به اینکه خروجی عملیات به صورت محصول یا خدمات است، طبیعتاً تفاوت‌هایی نیز در نحوه مدیریت وجود دارد؛ اما در مجموع هدف اصلی مدیر عملیات، دستیابی به بهترین شرایط ممکن است.

به عنوان مثال، مدیر عامل یک شرکت تجاری، بیشتر وظایف خود را در قالب ایجاد ارتباط خارج از سازمان، جذب سرمایه گذار و ارتباط با مشتریان عمده سپری می‌کند؛ در حالی که مدیر عملیات در تلاش است، بخش‌های مختلف مجموعه را برای دستیابی به اهداف تعیین شده و تولید محصول یا ارائه خدمت مورد نظر مدیریت نماید. بر همین اساس، می‌توان گفت، توجه مدیر عملیات، بیشتر معطوف به داخل مجموعه است.

تحصیلات مورد نیاز شغل مدیریت عملیات

مدیریت در بخش‌های مختلف صنعت و تجارت، توسط افرادی با تخصص‌ها و تحصیلات متنوع انجام می‌شود. در این میان، دو رشته مدیریت (در گرایش‌هایی همچون مدیریت بازرگانی، مدیریت صنعتی و…) و مهندسی صنایع، بیش از سایر رشته‌های دانشگاهی، افراد را جهت پذیرش پست‌های مدیریتی آماده می‌کنند. در رابطه با شغل مدیر عملیات نیز، هر چند برخی از شرکت‌ها تنها با توجه به توانایی‌های شخصی متقاضیان، فرد مناسب برای این جایگاه را انتخاب می‌کنند؛ اما داشتن تحصیلات مرتبط نیز تأثیر زیادی در انتخاب شما به‌عنوان یک مدیر عملیات و همچنین عملکرد و کارایی شما خواهد داشت. در ادامه چند مورد آموزش که به نظر ما، می‌تواند در این زمینه برای شما عزیزان مفید باشد را در قالب لیست خدمت شما ارائه کرده‌ایم

• مجموعه آموزش مدیریت در گرایش های مختلف – اینجا را کلیک کنید.
• آموزش مدیریت عملکرد در سازمان های صنعتی – کلیک کنید.
• مجموعه آموزش مهندسی صنایع – اینجا را کلیک کنید.

حوزه های کاری شغل مدیر عملیات

حوزه کار و فعالیت شغل مدیریت عملیات را نمی‌توان محدود به یک صنعت خاص دانست. در واقع، تمام شرکت‌های نسبتاً بزرگ و سازمان‌های تجاری در صنایع و حوزه‌های مختلف، می‌توانند با بهره‌مندی از یک مدیر عملیاتیِ توانمند، پیشرفت را تجربه کنند. در این راستا، تولید محصول و ارائه خدمات، زمانی بیشترین بازده اقتصادی را خواهد داشت که مجموعه مانند یکی سیستم مکانیکی پویا و فعال باشد. این پویایی از طریق اقدامات مدیر عملیات در بخش‌های اصلی زیر حاصل می‌شود:

• ایجاد هماهنگی بین بخش‌های مختلف مجموعه
• برنامه ریزی اصولی برای استفاده بهینه از زمان
• نظارت بر بودجه بندی طرح‌ها و تلاش برای حرکت در چارچوب برنامه مالی
• هماهنگی با سایر سطوح مدیریتی و جلوگیری از اقدامات ناسازگار با اهداف اصلی

شایان ذکر است که هر یک از این حوزه‌های کاری، یک سری وظایف و مسئولیت‌ها به همراه دارند که در ادامه مقاله به بررسی آن‌ها خواهیم پرداخت.

وظایف و مسئولیت های شغل مدیر عملیات

شغل مدیر عملیات به واسطه گستردگی محدوده تحت نظارت، شامل انجام طیف وسیعی از وظایف و مسئولیت‌ها خواهد بود. شناخت این وظایف به شما کمک می‌کند تا درک بهتری از ابعاد این شغل و میزان آمادگی لازم برای کسب موفقیت در این جایگاه به دست آورید. در ادامه، چند وظیفه مهم شغل مدیریت عملیاتی را بیان خواهیم کرد که عبارت‌اند از:

• رسیدگی به وضعیت حساب‌های مالی مجموعه و تعیین میزان بازده اقتصادی در جهت اهداف مجموعه
• بررسی شیوه به کار گیری ردیف‌های بودجه در بخش‌های مختلف
• ایجاد ارتباط مؤثر میان واحدهای مختلف همچون تولید، بازاریابی و فروش
• بررسی پیوسته واحدها به منظور یافتن نواقص احتمالی
• ایجاد تعامل میان پرسنل، جهت دستیابی به بازده حداکثری
• مطابقت دادن اجرای عملیات و نتایج با استاندارهای مورد نظر
• ارائه برنامه و مشاوره‌های ارزشمند به مدیران سطوح بالاتر
• ارائه برنامه ریزی دقیق در صرف بودجه و سرمایه
• ایجاد تیم‌های قدرتمند و توجه به میزان ارزشمندی کارکنان برای مجموعه
• زمان‌بندی دقیق در اجرای عملیات
• بهینه‌سازی عملیات روزانه‌ شرکت

مهارت های مورد نیاز شغل مدیر عملیات

مهارت‌های هر فرد، بیانگر توانایی او جهت پذیرش یک شغل است. در شغل مدیریت عملیات نیز همین مهارت‌ها باعث می‌شوند قادر به انجام وظایف خود باشید و انتخاب شما جهت پذیرش این جایگاه نیز، وابسته به همین موضوع است. بر این اساس، در ادامه سعی می‌کنیم تعدادی از مهم‌ترین مهارت‌های شغل مدریت عملیاتی را بیان کنیم که عبارت‌اند از:

• مهارت سازماندهی
• مهارت‌های ارتباطی
• تسلط بر زبان انگلیسی
• مهارت تحلیل داده
• مهارت کار گروهی
• مهارت‌های نرم‌افزاری

در ادامه هر یک از موارد فوق را تشریح خواهیم کرد.

مهارت سازماندهی

می‌توان گفت که مهارت سازماندهی، مهم‌ترین ویژگی یک مدیر به حساب می‌آید. به این ترتیب که با چینش درست افراد در جایگاه‌های مناسب و بهره‌برداری از تمام منابع موجود، تلاش می‌کنید بهترین نتیجه ممکن را کسب نمایید. در ادامه چند مورد آموزش که به نظر ما، می‌تواند در این زمینه برای شما عزیزان مفید باشد را در قالب لیست خدمت شما ارائه کرده‌ایم:

مهارت های ارتباطی

ایجاد ارتباط مؤثر بین شما و بخش‌های مختلف سازمانی که در آن فعالیت می‌کنید، نیاز به برخورداری از مهارت‌های ارتباطی قوی دارد. از این طریق، متناسب با جایگاه حرفه‌ای خود، ارتباطی سازنده و متقابل میان تمام قسمت‌های تیم تحت نظارتتان ایجاد می‌گردد و همکاری بین اعضا به بهترین سطح خود افزایش خواهد یافت. در ادامه چند مورد آموزش که به نظر ما، می‌تواند در این زمینه برای شما عزیزان مفید باشد را در قالب لیست خدمت شما ارائه کرده‌ایم:

• آموزش مهارت های برقراری ارتباط موثر در سازمان ها (+)
• آموزش مدیریت تغییر و پیاده سازی آن در سازمان ها (+)

تسلط بر زبان انگلیسی

این مهارت خصوصاً زمانی که در یک کسب و کار یا صنعت بزرگ فعالیت دارید، ارزشمند و مفید خواهد بود. در واقع، استفاده از منابع انگلیسی تخصصی و ایجاد ارتباط مؤثر با بخش صادرات یک محصول، از وظایفی است که بر عهده شما قرار خواهد داشت. بر همین اساس، ضروری است که همواره تسلط بر زبان انگلیسی را از برنامه‌های آموزشی خود بدانید. در ادامه چند مورد آموزش که به نظر ما، می‌تواند در این زمینه برای شما عزیزان مفید باشد را در قالب لیست خدمت شما ارائه کرده‌ایم:

• آموزش رایگان روش های یادگیری واژگان زبان انگلیسی و به کارگیری آن ها (+)
• آموزش اصول مذاکره به زبان انگلیسی – کلیک کنید.
• آموزش ۱۱۰۰ واژه ضروری – زبان انگلیسی – کلیک کنید.
• مجموعه آموزش زبان – کلیک کنید.

مهارت تحلیل داده

حجم انبوهی از داده‌های مربوط به بخش‌های مختلف مجموعه، باید از فیلتر نظارتی شما عبور کند و تحلیل این داده‌ها، از مسئولیت‌های مهم شغل مدیریت عملیات است. هر چند در ادامه خواهید دید که بخش مهمی از این وظیفه، به واسطه نرم‌افزارها صورت می‌گیرد؛ اما باز هم توانایی فردی شما در این حوزه اهمیت بسیار زیادی دارد. در ادامه چند مورد آموزش که به نظر ما، می‌تواند در این زمینه برای شما عزیزان مفید باشد را در قالب لیست خدمت شما ارائه کرده‌ایم:

مهارت کار گروهی

ایجاد تیم‌های کوچک در مجموعه و برقراری ارتباط بین کل این تیم‌ها، نیاز به ایجاد روحیه کار گروهی دارد. در واقع، علاوه بر اینکه شخصاً باید مهارت کار تیمی را در خود داشته باشید؛ باید این توانایی را در زیر مجموعه‌های شرکت نیز ایجاد نمایید تا به حداکثر بازدهی دست پیدا کنید. در ادامه چند مورد آموزش که به نظر ما، می‌تواند در این زمینه برای شما عزیزان مفید باشد را در قالب لیست خدمت شما ارائه کرده‌ایم:

• آموزش موفقیت در کار تیمی – اصول تیم سازی (+)
• آموزش مدیریت تعارض – کلیک کنید.
• آموزش مهارت های برقراری ارتباط موثر در سازمان ها (+)
• آموزش مدیریت تغییر و پیاده سازی آن در سازمان ها (+)
• مجموعه آموزش توسعه مهارت فردی (+)

مهارت های نرم افزاری

نرم‌افزارها به عنوان بخشی جدایی ناپذیر از صنعت و تجارت، فواید زیادی به همراه دارند. در بخش مدیریت نیز استفاده از نرم‌افزارهای مختلف، می‌تواند سرعت و دقت کارتان را افزایش دهد. به همین دلیل برخورداری از مهارت‌های نرم‌افزاری نیز یک ویژگی و توانایی شخصی مهم به شمار می‌رود.

دیگر مهارت های لازم در شغل مدیریت عملیات

علاوه بر مهارت‌های ذکر شده در بالا، یک مدیر عملیات برای پیشرفت اهداف عملیاتی یک مجموعه، می‌بایست توانایی‌های دیگری داشته باشد که از جمله این توانایی‌ها می‌توان به: توانایی مدیریت، توانایی گوش دادن فعال، برخورداری از تفکر انتقادی اشاره کرد. در ادامه هر یک از این مهارت‌ها را می‌شکافیم.

توانایی مدیریت

مدیریت اصلی‌ترین مهارت و توانایی است که باعث می‌شود در این شغل موفق شوید. نظارت بر تعداد زیادی از پرسنل و موضوعات مختلفی که باید بررسی کنید، بدون داشتن این توانایی ممکن نخواهد بود. بر این اساس ضروری است که با تقویت خود در این زمینه برای انجام وظایفتان تلاش کنید. در ادامه چند مورد آموزش که به نظر ما، می‌تواند در این زمینه برای شما عزیزان مفید باشد را در قالب لیست خدمت شما ارائه کرده‌ایم:

• آموزش اصول مدیریت – کلیک کنید.
• آموزش مدیریت عملیات خدمات – کلیک کنید.
• آموزش مدیریت دانش در سازمان های نوین – کلیک کنید.
• آموزش رهبری مثبت گرا – کلیک کنید.
• آموزش رهبری و مدیریت در کسب و کار – کلیک کنید.
• آموزش مدیریت تمرکز و توجه و راه های افزایش آن – کلیک کنید.
• آموزش مدیریت در شرایط ابهام – کلیک کنید.
• آموزش آشنایی با استانداردهای سیستم مدیریت و گواهینامه های ایزو ISO (+)

توانایی گوش دادن فعال

همفکری در ایده پردازی بسیار مهم است و شما برای رسیدن به ایده‌های جدید، نیاز به شنیدن نظرات دیگران دارید. در این راه می‌توانید با برگزاری جلسات طوفان فکری و نشست‌های نوآورانه، از خلاقیت و نظرات مثبت دیگران هم استفاده نمایید.  در ادامه یک مورد آموزش که به نظر ما، می‌تواند در این زمینه برای شما عزیزان مفید باشد را در قالب لیست خدمت شما ارائه کرده‌ایم:

• آموزش منتورینگ Mentoring و هدایتگری – کلیک کنید.

برخورداری از تفکر انتقادی

تفکر انتقادی مهارتی است که به مدیران در حوزه‌های مختلف مدیریتی امکان یافتن نقاط ضعف و تلاش برای رفع این ضعف‌ها را ارائه می‌کند. در ادامه یک مورد آموزش که به نظر ما، می‌تواند در این زمینه برای شما عزیزان مفید باشد را در قالب لیست خدمت شما ارائه کرده‌ایم:

• آموزش تفکر انتقادی – کلیک کنید.

داشتن خلاقیت و نوآوری

تولید محصولات یا ارائه خدمات با ارزش افزوده بالا که در بازار جای خود را پیدا کنند، بدون شک حاصل خلاقیت و نوآوری است. ایجاد تغییر در محصولات موجود یا توجه به نیازهای رفع نشده جامعه به منظور ارائه یک خدمت (سرویس) ارزشمند، همواره نتایج مطلوبی به دنبال دارد. این نتایج، تولیداتی هستند که با چاشنی نوآوری، بازار را در دست می‌گیرند و موجب موفقیت کسب و کار می‌شوند. در ادامه چند مورد آموزش که به نظر ما، می‌تواند در این زمینه برای شما عزیزان مفید باشد را در قالب لیست خدمت شما ارائه کرده‌ایم:

• آموزش پرورش خلاقیت، ایده پردازی و نوآوری – کلیک کنید.
• آموزش تکنیک های توسعه خلاقیت – رایگان – کلیک کنید.
• آموزش خلاقیت در مهندسی – بخش یکم – کلیک کنید.
• آموزش خلاقیت در مهندسی – بخش دوم – کلیک کنید.
• آموزش تفکر انتقادی – کلیک کنید.

نرم افزارهای کاربردی شغل مدیر عملیات

همان‌طور که بیان شد، ضرورت آشنایی با نرم‌افزارهای مختلف و همچنین نحوه به کار گیری آن‌ها، می‌تواند بازده فعالیت شما را افزایش دهد. این ابزارهای کامپیوتری در زمینه حسابداری، تحلیل آماری، تجزیه و تحلیل اطلاعات و هوش تجاری، کاربردهای بسیاری دارند. به همین دلیل، تعدادی از مهم‌ترین نرم‌افزار‌های کاربردی در شغل مدیریت عملیات را به شما معرفی می‌کنیم که عبارت‌اند از:

• Netsuite
• IBM SPSS
• Minitab
• Tableau
• Stata

در ادامه کاربرد هر یک از موارد فوق را تشریح خواهیم کرد.

نرم افزار Netsuite

Netsuite یک نرم‌افزار حسابداری ابری است که عملکرد مالی و عملیات سازمان‌ها را با هراندازه‌ای، در تمام صنایع مدیریت می‌کند. ماژول‌های این نرم‌افزار، شامل حسابداری، مدیریت موجودی و CRM است. این اپلیکیشن همچنین شامل سیستمی برای مدیریت زنجیره تأمین سازمان است. از Netsuite به‌عنوان کامل‌ترین نرم‌افزار ERP ابری و بهترین نرم‌افزار مدیریت تولیدی در جهان هم نام برده می‌شود.

نرم افزار IBM SPSS

از جمله پرکاربردترین نرم‌افزارهای تحلیل آماری به شمار می‌رود که خصوصاً در حوزه تصمیم‌گیری‌های چند متغیره و مدیریت عملیات در صنعت به کار می‌رود. در ادامه چند مورد آموزش که به نظر ما، می‌تواند در این زمینه برای شما عزیزان مفید باشد را در قالب لیست خدمت شما ارائه کرده‌ایم:

• آموزش نرم افزار اس پی اس اس SPSS – کلیک کنید.
• آموزش تحلیل های رگرسیونی با اس پی اس اس SPSS – کلیک کنید.
• آموزش کنترل کیفیت آماری با اس پی اس اس SPSS – کلیک کنید.
• آموزش اس پی اس اس SPSS و کاربرد آن در علوم و مهندسی صنایع غذایی (+)
• آموزش طراحی و تحلیل آزمایش ها با SPSS و مینی تب Minitab – کلیک کنید.
• آموزش آماده سازی داده ها در اس پی اس اس SPSS برای تحلیل آماری (+)
• مجموعه آموزش SPSS – کلیک کنید.

نرم افزار Minitab

این نرم‌افزار، مباحث آماری را با کیفیت محصولات تولید شده در صنایع پیوند می‌دهد و با ارائه نتایج به مدیران عملیات، در تصمیم گیریِ بهتر، کمک می‌کند. در ادامه چند مورد آموزش که به نظر ما، می‌تواند در این زمینه برای شما عزیزان مفید باشد را در قالب لیست خدمت شما ارائه کرده‌ایم:

• آموزش مقدماتی تحلیل داده ها با نرم افزار مینی تب Minitab – کلیک کنید.
• آموزش تحلیل داده ها با نرم افزار مینی تب Minitab – کلیک کنید.
• آموزش کنترل کیفیت آماری با مینی تب Minitab – کلیک کنید.
• آموزش رایگان استنباط آماری پارامتری در Minitab – کلیک کنید.
• آموزش طراحی و تحلیل آزمایش ها با SPSS و مینی تب Minitab – کلیک کنید.
• مجموعه آموزش مینی تب – آموزش Minitab – کلیک کنید.

نرم افزار Tableau

با توجه به حجم بالای داده‌های صنعتی، Tableau به ساده‌سازی داده‌های خام در قالبی که به راحتی قابل درک باشند، کمک می‌کند. به بیان دیگر، Tableau به ایجاد داده‌هایی کمک می‌کند، که برای متخصصین در هر سطح از سازمان قابل استفاده بوده و در تصمیم گیری‌ها مفید باشند. در ادامه چند مورد آموزش که به نظر ما، می‌تواند در این زمینه برای شما عزیزان مفید باشد را در قالب لیست خدمت شما ارائه کرده‌ایم:

• آموزش نرم افزار هوش تجاری تبلو Tableau – تحلیل و نمایش داده ها – کلیک کنید.
• آموزش نرم‎افزار هوش تجاری تبلو Tableau Desktop– تحلیل و نمایش داده ها – تکمیلی (+)
• آموزش نرم افزار هوش تجاری Tableau برای رسم انواع نمودار – کلیک کنید.

نرم افزار Stata

از جمله ابزارهای کاربردی در حوزه آمار اقتصادی و مدیریت اطلاعات خام به شمار می‌رود که امکاناتی از قبیل تجزیه و تحلیل داده‌ها، مدیریت داده‌ها و گرافیک در ارائه نتایج را به مدیران عملیات ارائه می‌کند. در ادامه چند مورد آموزش که به نظر ما، می‌تواند در این زمینه برای شما عزیزان مفید باشد را در قالب لیست خدمت شما ارائه کرده‌ایم:

• آموزش نرم‌ افزار استتا STATA برای تجزیه و تحلیل آماری – کلیک کنید.
• آموزش فراتحلیل یا متاآنالیز و متارگرسیون با استاتا Stata – کلیک کنید.
• آموزش استاتا Stata برای آنالیز و تحلیل داده های بقا در زیست، پزشکی و مهندسی (+)
• آموزش اقتصاد سنجی فضایی و برآورد آن با استاتا Stata – کلیک کنید.
• آموزش رایگان تخمین حداکثر درست نمایی در نرم افزار Stata – کلیک کنید.

معرفی منبع یادگیری نرم افزارهای شغل مدیر عملیات

راه‌های مختلفی برای کسب مهارت و دانش کافی جهت استفاده از این نرم‌افزارها، پیش روی مدیران عملیات قرار دارد؛ آنها هم با شرکت در دوره‌های آموزشی حضوری و هم با شرکت در دوره‌های آنلاین آموزشی، قادر به یادگیری کار با این نرم‌افزارها و همچنین تقویت مهارت خود در استفاده از آنها، می‌باشند. پیشنهاد ما به کسانی که علاقه دارند که کار با این نرم‌افزارها را یاد بگیرند، «شرکت در دوره‌های آموزشی آنلاین» می‌باشد؛ زیرا این قبیل دوره‌ها هم از هزینه‌ی کمتری برخوردار هستند و هم دانشجویان به‌صورت همیشگی به ویدیو‌های جلسات آموزشی دسترسی دارند و می‌توانند هر زمان که نیاز داشتند، آنها را دوباره مشاهده نمایند تا مشکلات و ایراداتشان بر طرف شود. یکی از وب‌سایت‌هایی که به‌صورت حرفه‌ای اقدام به تدریس آنلاین و برگزاری کلاس‌های مجازی نموده است، وب‌سایت فرادرس می‌باشد. شایان ذکر است که این وب‌سایت از سال‌های گذشته فعالیت خود را شروع کرده است و افراد بسیاری در دوره‌های آنلاین آنها شرکت نموده‌اند.

سخن پایانی

در این مقاله، با معرفی شغل مدیریت عملیات، تلاش کردیم شما را با ابعاد مختلف این شغل آشنا کنیم. هرچند تا کنون در ایران بخش‌های مختلف مدیریت، به صورت تخصصی اداره نشده‌اند و به همین دلیل، آشنایی چندانی با این موقعیت شغلی دیده نمی‌شود؛ اما با گذشت زمان، استارتاپ‌ها و کسب و کارهای بزرگ ضمن پی بردن به اهمیت این جایگاه، تلاش می‌کنند بین سطوح مدیریتی تمایز برقرار کنند تا به بازده مدیریتی و اقتصادی بهتر برسند.

در پایان، از اینکه تا انتها با این مقاله از مجله اینترنتی کاپریلا همراه بودید سپاسگزاریم. لطفاً لینک این مقاله را در اختیار دوستان خود نیز قرار دهید و با ارائه نظرات ارزشمند خود در قالب کامنت، به بهبود این مقاله کمک کنید. پیروز و موفق باشید.