ساخت پادکست به زبان ساده – آموزش گام به گام پادکست مارکتینگ

ساخت پادکست (Podcast) خوب، به جز فشردن دکمه ضبط صدا و صحبت کردن درباره یک موضوع و در نهایت آپلود محتوا، به عوامل بسیار دیگری نیز بستگی دارد. این مقاله یک راهنمای همه جانبه درباره بهترین نکات تولید پادکست است که از ابتدای کار تا پایان آن را برایتان توضیح می­‌دهد. اگر مایلید بدانید چطور پادکست موفقی بسازید که از رقبایتان پیش بیفتید و یا مخاطبان زیادی جذب کنید، این مقاله از آکادمی کاپریلا برای شما نوشته شده است.

در این مقاله قرار است درباره انتخاب نام و لوگوی پادکست، برنامه‌­ریزی درباره موضوعات آن، حضور مهمان در پادکست، ضبط و ­‌ تنظیم صدا در مراحل ویرایش پادکست و پس از تولید آن صحبت کنیم و در نهایت به شما نشان دهیم پادکست خود را از چه طریقی به اشتراک بگذارید و منتشر کنید. به جز این موارد، مطالب بسیار دیگری نیز به شما ارائه خواهیم کرد.

اگر تا به حال به ساخت پادکست فکر کرده‌­اید اما مطمئن نبودید از کجا باید شروع کنید، پاسخ درست شما در همین جاست. می‌­توانید کل فرایند را خودتان به تنهایی انجام دهید، یا متخصصان این حوزه را به کار بگیرید تا در هر مرحله به شما کمک کنند. هزینه تولید پادکست بستگی به این دارد که چه میزان از کار آن را خودتان انجام می‌­دهید و می‌­خواهید کارتان تا چه حد تخصصی باشد.

هر چند بر بعضی از مطالب، بیشتر تاکید داریم و آنها را با عمق و دقت بیشتری توضیح می­‌دهیم اما همه نکات لازم در این مسیر را برایتان شرح داده‌ایم. در ادامه از آغاز تا پایان راه تولید پادکست را برایتان آموزش داده و نکات بسیار دیگری را نیز اضافه می­‌کنیم که شاید در نگاه اول، حتی به فکرتان هم نرسیده باشد.

پادکست چه جایگاهی در بازاریابی‌ دارد؟

داشتن رویه مشخص برای تولید پادکست (محتوای صوتی که گوینده یا گویندگان در مورد موضوعی مشخص صحبت می‌کنند) به شما کمک می‌­کند همه وجوه پادکست خود را برنامه‌­ریزی کنید که از منبع‌­یابی محتوا تا دعوت از مهمانان و توزیع آن را در بر می­‌گیرد. این روتین سبب می­‌شود پادکست در مسیر درستی حرکت کند تا به مخاطب درست برسد و او را درگیر کند. این روند کمک می­‌کند پله‌­های موفقیت را یکی پس از دیگری طی کنید.

اگر پادکست تجاری تولید می‌­کنید، باید این نکته را به خاطر داشته باشید که این نوع محتوا، چه جایگاهی در هویت برند شما و سایر برنامه­‌های بازاریابی‌­تان دارد. برای تبلیغ محصولات یا خدمات­تان در پادکست و به ویژه با روش­های موثر، چه فرصت­هایی وجود دارد؟ اگر هدف پادکست شما رشد کسب ­و کارتان است، در طول فرایند برنامه­‌ریزی، این هدف را در مرکز توجه خود قرار دهید. بعلاوه، پادکست شما یک منبع عالی محتوایی است تا به وسیله آن، سایر پلتفرم­های خود مثلاً صفحاتتان در شبکه‌­های اجتماعی را نیز تبلیغ کنید. بهتر است به جای اینکه فقط با تنبلی، یک قسمت از پادکست را پست کنید، محتوای تولیدی یا بخش­هایی از آن را به گونه‌­ای مختص هر پلتفرم بازطراحی و تنظیم کنید. محتوا به زبان اصلی هر شبکه اجتماعی، همیشه نتیجه بهتری دارد و افراد در پلتفرم­های مختلف به دنبال تجربیات مختلفی هستند (مثلا کاربر لینکدین به دنبال محتوایی شبیه به محتوای اینستاگرام نیست). بنابراین استفاده از یک روش بازاریابی یکسان در همه پلتفرم­ها، روش درستی به نظر نمی­‌رسد.

اگر قصد دارید فقط پادکستی درباره موضوع مورد نظرتان بسازید و قرار نیست از آن برای تبلیغ یا رشد کسب ­و کار و به عنوان بخشی از استراتژی محتوایی خود استفاده کنید، ضرورتی ندارد آن را با سایر مطالب مربوط به برندتان ترکیب کنید. اگر می­‌خواهید مخاطبتان بیشتر شود، بهتر است پست­های مختلفی با محتواهای مرتبط با پادکست خود را در پلتفرم­های دیگری مانند لینکدین، اینستاگرام، توییتر و یا شبکه‌های اشتراک‌گذاری پادکست مثل کست باکس، نوار و … منتشر کنید.

در ادامه، راهنمای گام به گام ساخت پادکست را به شما آموزش داده‌ایم.

الف) برنامه‌ریزی اولیه پادکست خود را انجام دهید.

پیش از هر کار باید دو سوال بزرگ از خودتان بپرسید؛ دو سوالی که با یکدیگر مرتبط هستند.

هدف از ساخت این پادکست چیست؟

پس پیش از هر چیز باید از خود بپرسید چرا می‌­خواهید پادکست بسازید؟ آیا فریلنسر یا دورکار هستید؟ آیا کسب­ و کار خودتان را دارید؟ یا مدیر بازاریابی یک شرکت هستید؟ ممکن است به هر دلیلی احساس کنید ساخت پادکست روش خوبی برای اعتبار بخشیدن به کارتان است و محتوای ارزشمند و سرگرم­‌کننده‌­ای برای مشتریان و مخاطبان هدف شما فراهم می‌­کند. یا شاید ساخت پادکست را به شکل یک سرگرمی می‌­­بینید. به این ترتیب احتمالاً در اوقات بیکاری خود، ساخت پادکست با گوشی را امتحان می‌کنید و موضوع آن نیز چیزی است که خودتان مشتاقید درباره آن بیشتر بدانید و صحبت کنید. در هر یک از این دو حالت، «علت» ساخت پادکست را مشخص ­کنید. لازم است هدف از ساخت پادکست را مشخص کنید تا حتی وقتی در ساخت آن به مشکلاتی برمی­‌خورید، همچنان انگیزه‌­تان برای انجام کار حفظ شود.

در مرحله بعد باید از خود بپرسید که برای «چه کسی» پادکست می­‌سازید؟

پادکست شما برای چه کسانی است؟

بیایید سراغ پرسش مهم بعدی برویم: این پادکست را برای چه کسی می‌­سازید؟ اگر دقیقاً ندانید برای چه کسی پادکست می­‌سازید و چرا می­‌سازید، شانس کمی وجود دارد که مخاطبتان افزایش یابد. اگر از نقطه­‌نظر تجاری به این کار نگاه می‌­کنید و مثلاً یک مربی ورزشی هستید که می­‌خواهد پادکستی درباره سلامتی و تناسب اندام بسازد، احتمالاً مخاطب هدف شما افرادی هستند که به سالم خوردن، کاهش وزن، ورزش کردن یا بادی­ بیلدینگ علاقه‌­مند هستند.

اگر محتوایی برای سرگرمی می‌­سازید، مثلاً برنامه­‌ای درباره علاقه‌تان به زامبی‌­ها و داستان­های آخر الزمانی آن، آنگاه مخاطب هدف شما افرادی خواهند بود که مثل خودتان، به موضوعات مشابه آن، علاقه‌­مند باشند. ممکن است آنها طرفداران سریال‌های تلویزیونی مانند «مردگان متحرک»، بازی­های ویدئویی مانند «رزیدنت اویل»، کتاب­هایی شبیه «جنگ جهانی Z» و فیلم‌­هایی مانند «Night of the Living Dead» باشند.

افراد زیادی درباره ساخت پرسونای مخاطبان شنونده صحبت می‌­کنند. این فکر خوبی است که دقیقاً مشخص کنید که می­‌خواهید چه کسی به محتوای شما گوش دهد. باید هر بار که برای ساخت یک اپیزود برنامه­‌ریزی می‌­کنید، این موضوع را در ذهن داشته باشید: «آیا سینا که یکی از پرسوناهای شنونده من است، این اپیزود را دوست دارد؟ آیا این اپیزود مربوط به چیزهایی است که او دوست دارد؟». طراحی پرسونا و طرح این پرسش­ها کمک می‌­کند تا در مسیر درست و متمرکز باقی بمانید و برای مخاطب، درگیری ذهنی بیشتری با محتوای خود ایجاد کنید.

پس از اینکه متوجه شدید مخاطبتان کیست، چطور به او دسترسی خواهید یافت؟ افراد باید دلیلی برای گوش دادن به پادکست شما داشته باشند. باید محتوایی بسازید که وقتی مخاطب به آن گوش می‌­دهد، برایش ثمربخش باشد. ما کمی در این باره صحبت می­‌کنیم اما منابعی نیز معرفی می­‌کنیم تا خودتان، مطالب بیشتری را در این باره مطالعه کنید.

دلیلی برای گوش دادن به پادکست خود ارائه کنید.

ممکن است در پادکست خود اطلاعاتی ارائه دهید که برای کاهش وزن به افراد کمک کند (مثل پادکستهای مربی ورزشی)، یا مصاحبه‌­ای سرگرم‌­کننده با یکی از نویسندگان محبوب خود انجام دهید (مانند مثال پادکستر علاقه‌­مند به زامبی­‌ها)، که در هر دو حالت، برای شنونده خود ارزش‌­آفرینی می­‌کنید. با این روند، نه تنها دلیل خوبی به شنونده داده‌­اید تا پادکست شما را گوش دهد، بلکه دلیل خوبی به او داده‌­اید تا باز هم سراغ پادکست شما بیاید. لازم است در مراحل برنامه‌­ریزی به این موضوع فکر کنید. آیا می‌­توانید ساخت 10 تا 15 قسمت از پادکست را به گونه­‌ای برنامه‌­ریزی کنید که مخاطب هدف شما با علاقه به آن گوش دهد؟

اسم پادکست خود را انتخاب کنید.

هیچ مطلب آموزشی درباره اینکه «چگونه ساخت پادکست را شروع کنید؟» بدون پاسخ به یکی از پرتکرارترین پرسش­ها، کامل نخواهد بود: چه اسمی برای پادکست خود انتخاب کنم؟ سه روش اصلی برای نام‌گذاری پادکست شما وجود دارد.

روش اول: نام‌گذاری هوشمندانه

شاید بخواهید نامی کاملاً هوشمندانه برای پادکست خود در نظر بگیرید. اما به خاطر داشته باشید مخاطب شما باید بتواند هنگام جستجوی اطلاعاتی درباره موضوع شما، نام آن را به راحتی پیدا کند. اگر نامی هوشمندانه / جذاب برای آن انتخاب کنید، شاید لازم باشد توضیحی نیز درباره نام پادکست اضافه کنید چون در غیر این صورت ممکن است هیچ کس این محتوای خوب را تنها به وسیله جستجوی نام آن پیدا نکند.

مثلاً یکی از پادکست­های معروف انگلیسی زبان «راه بیشترین مقاومت» نام دارد که احتمالاً این نام در گروه «نام‌گذاری هوشمندانه» قرار می‌­گیرد، پس برای اینکه نام را هم توضیح دهند، از یک توضیح کوتاه در کنار آن نیز استفاده می‌شود: «راهنمای غیر معمولی رهبران». در واقع این مدل نام‌گذاری به استفاده از اسامی خاص، تحریک‌کننده، کنجکاوی برانگیز و جذاب اشاره دارد که به خلاقیت شما هم نیاز خواهد داشت.

روش دوم: نام‌گذاری توصیفی

یکی از گزینه‌­های انتخاب اسم پادکست که بتوان به سادگی آن را جستجو و پیدا کرد، نامیدن پادکست با همان کلمه‌­ای است که احتمالاً مخاطب هدف شما آن را جستجو می­‌کند. اگر مربی شما، پادکست خود را «پادکست فیتنس» بنامد، کاملاً متوجه خواهید شد این پادکست درباره چیست؛ این کار ایده خوبی است هر چند احتمال به یاد سپردن آن کمی کاهش پیدا می‌کند چون اسمی عمومی و رایج انتخاب شده نه اسمی خاص. اگر این روش را برای نام‌گذاری پادکست خود انتخاب کردید، از طولانی کردن نام یا استفاده از تعداد زیادی کلمه اجتناب کنید. به خاطر داشته باشید هنگام ضبط قسمت­های پادکست، باید بارها نام آن را بگویید (تا در ذهن مخاطب نقش ببندد). بنابراین نامی را انتخاب کنید که به سادگی به زبان بیاید.

روش سوم: استفاده از نام خودتان

این روش را به هیچ وجه توصیه نمی­‌کنیم، مگر اینکه واقعاً مخاطب خاص خود را داشته باشید. فرض کنید فردی با نام «علی رضایی» که یک نقاش است، اگر پادکست هنری خود را با نام‌هایی مثل پادکست علی رضایی، پادکست روزانه‌های علی رضایی و … منتشر کند، شنوندگان با خودشان فکر می‌­کنند «علی رضایی دیگر کیست؟» و سراغ پادکست بعدی می‌­روند. البته می‌­توانید نام خود را در کنار نامی توصیفی استفاده کنید، مثلاً: «هنر از نگاه علی رضایی». اما بدون کاربرد سایر جزییات، از نام خود برای نامگذاری پادکست استفاده نکنید.

ب) برنامه‌­ریزی برای اپیزودهای پادکست

پس از اینکه مشخص کردید قرار است چه نوع محتوایی را در پادکست خود ارائه کنید، وقت آن است که درباره هر یک از قسمت­ها فکر کنید. بنابراین وقتی بررسی می­‌کنیم پادکست را چطور شروع کنیم، رایج­ترین پرسش­هایی که درباره قسمت­های پادکست بیان می‌­شود چیست؟

مدت زمان هر اپیزود باید چند دقیقه باشد؟

طول هر قسمت از پادکست فقط به محتوای آن بستگی دارد. محتوای خوب را کاهش ندهید یا کارتان را بیش از حد کش ندهید. هر اپیزود باید چقدر طول بکشد تا پیام آن منتقل شود؟ از نظر بیشتر شنوندگان پادکست، یک قسمت «کوتاه» احتمالاً کمتر از 15 دقیقه خواهد بود و یک اپیزود «بلند» احتمالاً بیش از یک ساعت خواهد بود.

بسیاری از افراد مدت زمان متوسط رفت­ و آمد از خانه به محل کار (مثلاً حدود 20 دقیقه) را مدت مناسبی برای هر اپیزود از یک پادکست می­‌دانند. اما هر زمانی بین 20 تا 45 دقیقه برای هر قسمت از پادکست، عالی به نظر می‌­رسد. با بررسی اپیزودهای پادکست‌های فارسی متوجه می‌شویم برخی پادکستهای معروف و پرطرفدار، اپیزودهایی بیش از 90 دقیقه یا حتی بیش از 2 ساعت هم دارند که با استقبال مخاطبان مواجه شده است. هر چند نیازی نیست خیلی نگران این اعداد و ارقام باشید، چون در نهایت طول مدت هر اپیزود باید با توجه به دو نکته تعیین شود: محتوای پادکست و مخاطب پادکست.

اگر 50 دقیقه محتوای ارزشمند و مناسب دارید، چرا مدت آن را به 20 دقیقه کاهش دهید؟ یا اگر همه چیز را ظرف 10 دقیقه می‌توانید به بهترین شکل مطرح ­کنید، چرا باید آن‌قدر طولش بدهید تا به 30 دقیقه برسد؟ مثلاً فرض کنید یک مصاحبه انجام داده­‌اید که از آغاز تا پایان، گفتگوی جذابی است اما 2 ساعت طول کشیده است. در این صورت می‌­توانید آن را در دو قسمت ارائه دهید (مثل پادکست‌های چنل بی که برخی موضوعات، در چند اپیزود منتشر می‌شوند).

با گذشت مدتی از ارائه پادکست، مخاطب به شما می‌­گوید که اپیزودهای پادکست از نظر او بیش از حد کوتاه یا بیش از حد بلند است. سعی کنید هر چند ماهی یکبار از مخاطب پادکستهای خود نظرسنجی کنید تا داده­‌هایی مانند طول مناسب هر اپیزود را جمع­‌آوری کرده و برنامه را مطابق با آن، پیش ببرید. البته وقتی این داده‌­ها را به دست آوردید، نیازی نیست هر قسمت دقیقاً به یک میزان طول بکشد، بلکه می‌­توانید یک متوسط «زمانی» را استفاده کنید تا شنوندگان بدانند قرار است چه مدت زمانی به پادکست گوش دهند.

نکته آخر اینکه همان­طور که در بخش‌های قبل گفته شد، طول پادکست واقعاً عامل مهمی است. قسمت­های کوتاه و تند و تیز 4 دقیقه‌­ای برای شنوندگان خاصی مناسب هستند و مصاحبه­‌های 3 ساعته عمیق هم برای گروه دیگری از شنوندگان مناسب خواهد بود. برای خودتان مشخص کنید آیا طول هر قسمت، عامل منحصر به ­فردی برای شما هست یا خیر.

هر چند وقت یکبار باید اپیزود جدید منتشر کنم؟

این یک پرسش مهم دیگر در بخش «چطور ساخت پادکست را شروع کنم؟» است و پاسخ آن را به این شکل مطرح می‌کنیم: مهمترین عامل در تعیین زمان انتشار قسمت جدید این است که بتوانید به صورت منظم در تاریخی که تعیین کرده‌­اید، آن قسمت را منتشر کنید. بنابراین اگر می­‌توانید فقط ماهی یک قسمت منتشر کنید، بهتر است همین کار را بکنید. اگر می‌­توانید هر دو هفته یکبار قسمت جدید بیرون بدهید که چه بهتر اما اگر می‌­توانید هر هفته اپیزود جدید منتشر کنید که عالی است.

با پادکست‌های دو هفته یکبار یا ماهانه نیز می‌­توانید بسیار تاثیرگذار باشید و مخاطب جذب کنید اما لازم است قسمت جدید در روز مشخصی از هفته منتشر شود تا مخاطب بتواند برای شنیدن آن برنامه‌­ریزی کند. باید بتوانید رویه مشخصی برای انتشار پادکست خود داشته باشید تا مخاطب نیز پیگیر کارتان باشد (مثلاً اولین شنبه هر ماه، روز اول و پانزدهم هر ماه و …). البته اگر فقط بخواهید راس تاریخ مقرر پادکست را منتشر کنید تا روتین خاص آن را رعایت کرده باشید اما کارتان کیفیت مناسبی نداشته باشد، نتیجه خوبی نخواهید گرفت. بهتر است ماهی یکبار یک قسمت عالی منتشر کنید تا اینکه هر هفته یک قسمت با کیفیت متوسط بیرون بدهید.

گزینه­ دیگر: پادکست‌های فصلی

پادکست فصلی نیز سبب می‌­شود مسئولیت سخت انتشار پادکست از روی دوشتان برداشته و مجدداً برایتان تبدیل به فرایندی سرگرم­‌کننده شود. برای شروع پادکست نیازی نیست به صورت رگباری قسمت­های مختلف را منتشر کنید و مثلا هر هفته، هر دو هفته یکبار یا هر ماه قسمت جدید را بیرون بدهید بلکه می‌­توانید مانند سریال‌های تلویزیونی، قسمت­های پادکست را به شکل فصلی منتشر کنید.

وقتی پادکست فصلی ارائه می­‌دهید، معمولاً هر قسمت یک زمینه مشخص دارد. ممکن است بر اساس یک زمینه یا موضوع خاص، حدود 6 تا 12 قسمت را برای یک فصل تولید کنید و سپس یک وقفه کوتاه چند هفته یا چند ماه داشته باشید. پس از یک یا دو ماه وقفه، فصل جدید را با موضوع یا زمینه جدیدی آغاز کرده و همین فرایند را تکرار می­‌کنید.

یکی از مثال­های پادکست فصلی، پادکست انگلیسی Podcraft است که اخیراً فصل 10 آن آغاز شده و فصل 1 این پادکست مربوط به پادکسترهای تازه­‌کار بود و یک نسخه صوتی از آموزش ساخت پادکست بود. فصل 2 درباره تجهیزات ساخت پادکست و فصل 3 درباره ساخت وبسایت پادکست بود و به همین ترتیب ادامه یافت.

اگر محتوای پادکست شما امکان انتشار فصلی را دارد می‌­توانید هر فصل از آن را به شکل یک دوره یا کتاب صوتی درآورید، بنابراین انتشار پادکست فصلی، مزایای زیادی برای شما خواهد داشت؛ اما یکی از معایب این مدل انتشار پادکست، این است که ممکن است در طول زمان­های وقفه بین هر فصل، سرعت حرکت­تان درست تنظیم نشود و علاقه مخاطب به کارتان کاهش پیدا کند. پس بهتر است به مخاطبان خود توضیح دهید که فصل جدید پادکست شما در چه تاریخی آغاز و منتشر خواهد شد و تلاش کنید دقیقاً در همان تاریخ، فصل جدید خود را منتشر کنید.

برای هر اپیزود، اسامی خوبی انتخاب کنید.

انتخاب عناوین خوب و قابل جستجوی توصیفی برای هر یک از قسمت­های پادکست هم مانند انتخاب نام پادکست اهمیت دارد. بزرگترین اشتباه در نام‌گذاری هر یک از قسمت­های پادکست این است که آنها را با شماره­‌های 1، 2، 3 و … نامگذاری کنید. در این صورت هیچ کس متوجه نمی­‌شود قرار است به چه چیز گوش دهد. برای اینکه افراد به پادکست شما گوش دهند، باید به آنها دلیلی بدهید تا روی یکی از قسمت­های پادکست کلیک کنند.

به خوبی مشخص کنید مخاطب با گوش دادن به پادکست شما، چه چیز به دست خواهد آورد. اگر در سایت‌های اشتراک‌گذاری پادکست جستجو کنید، پادکست‌هایی با عناوین «چطور …؟» یا «پنج نکته از …» و … را خواهید یافت. این عناوین به این دلیل زیاد استفاده می­‌شوند که تاثیرگذار هستند و مخاطب به سرعت متوجه محتوای پادکست یا ایپزود می‌شود. فقط کافی است مطمئن شوید آنچه که در عنوان گفته شده را در پادکست خود ارائه می­‌دهید.

مزیت دیگر نام‌گذاری عناوین هر یک از اپیزودها این است که سیستم‌های اپل/آیتیونز و حتی اکثر سرویس‌های پخش پادکست، امکان جستجو بر اساس نام هر ایپزود را فراهم کرده‌اند. بنابراین پادکست شما نه تنها با عنوان اصلی آن بلکه با عناوین هر یک از قسمت­ها نیز به نمایش در می‌­آید. پس اگر هر قسمت را به خوبی نامگذاری کنید، به مخاطبان بیشتری دسترسی خواهید داشت.

فرمت پادکست را تعیین کنید.

فرمتی که برای پادکست خود استفاده می­‌کنید مسئله­‌ای کاملاً شخصی است و بستگی به این دارد که چه کسانی در پادکست همکاری دارند. اگر فقط خودتان همه کارها را انجام می‌­دهید، احتمالاً به این زودی گوینده یا میزبان جدیدی در پادکست شما حضور نخواهد داشت. این بخش هم شبیه طول پادکست است: هر چند داشتن یک فرمت کلی «متوسط»، خوب است تا شنوندگان بدانند قرار است با چه نوع برنامه‌­ای مواجه شوند، اما نیازی نیست هر بار دقیقاً یک فرمت یکسان را دنبال کنید. شاید با یک فرمت مشخص راحت­تر کار کنید یا رویکرد «فرمت ترکیبی» را ترجیح دهید. همه چیز بستگی به خودتان دارد. اما انواع فرمت­ها برای یک برنامه پادکست چیست؟

اجرای تک نفره

این فرمت با نام «مونولوگ» یا تک­‌گویی نیز شناخته می‌­شود. مزیت این فرمت پادکست در این است که برای ضبط اپیزودهای پادکست، به حضور شخص دیگری نیاز ندارید و با تسلط بر موضوع می‌­توانید کار با کیفیتی ارائه دهید. همچنین تمام منافع پادکست برای خودتان است بنابراین می‌­توانید اسپانسر داشته باشید و از پادکست خود کسب درآمد کنید و نیازی نیست سود آن را با شخص دیگری سهیم شوید.

اما چالش‌های اجرای تک‌نفره هم کم نیستند. شاید این فرمت، یکی از ترسناک­ترین سبک­های برنامه‌­سازی برای پادکسترهای تازه‌­کار باشد. یکی از بزرگترین چالش­های تک نفره کار کردن این است که بتوانید بر این احساس که «دارید با خودتان صحبت می‌­کنید» غلبه کنید و متوجه این نکته باشید که واقعا در حال صحبت با شنونده هستید. تک نفره بودن یعنی باید کل بار جذابیت اجرا را بر دوش بکشید.

اجرای پادکست با حضور دو گوینده

در این روش، همراه با یک دوست یا همکار (یا گاهاً بیش از یک نفر) به اجرای دو یا چند نفره پادکست می‌پردازید.

مزایا: یکی از روش­های عالی غلبه بر «ترس از میکروفون» یا تنهایی ضبط کردن پادکست این است که همراه با شخص دیگری برنامه را اجرا کنید و در حین اجرا، با یکدیگر گفتگو کنید. اگر همکار درست و مناسبی را بیابید، می‌­توانید در قالب گفتگو یا حتی همراه با شوخی با یکدیگر، برنامه را ضبط کنید (البته بیش از حد شوخی نکنید!). بعضی از پادکست­های دو نفره با گرمای خاصی که بین دو گوینده وجود دارد، فضای بسیار خوبی را ایجاد می‌کنند و به این ترتیب، یک تجربه شنیداری درجه یک برای شنونده خود فراهم می‌­کنند.

چالش‌­ها: نه تنها باید وقت مشخصی را برای ضبط کردن اختصاص دهید، بلکه باید این وقت برای هر دو گوینده مناسب باشد. شما باید مشخص کنید که نقش هر نفر در حین اجرا چیست، در چه زمینه‌هایی باید صحبت شود، هر فرد چه مباحثی را پیش ببرد و …. همچنین باید مشخص باشد مالک پادکست کیست: این پادکست برای کیست؟ آیا درآمدی که در آینده به دست می‌­آید را با یکدیگر تقسیم می‌­کنید؟ و اگر یکی از گویندگان علاقه خود را به این کار از دست بدهد یا در آینده امکان ادامه همکاری را نداشته باشد چه اتفاقی می‌­افتد؟

پادکست‌های مصاحبه‌ای

در این فرمت تولید پادکست می‌توانید از تجربه حضور دیگران در برنامه خود استفاده کنید.

مزایا: با افراد سرشناس حوزه مربوط به موضوع پادکست خود مصاحبه کنید. ساخت برنامه مصاحبه‌­ای به شما فرصت می­‌دهد با شخصی که همیشه به دنبالش بوده‌­اید، گفتگو کنید. مهمتر از همه اینکه مهمانان شما مخاطبان خاص خودشان را خواهند داشت که ممکن است به مصاحبه گوش دهند و در پایان، برنامه شما را نیز دنبال کنند. اگر درست کار کنید، با این روش واقعاً مخاطب­تان افزایش خواهد یافت.

چالش­ها: مصاحبه کردن یکی از مهارت­هایی است که باید در آن تسلط داشته باشید، بنابراین در ابتدای کار سراغ شنوندگان رده عالی نروید. باید دائماً مهمانان مناسبی بیابید و با آنها ارتباط برقرار کنید، زمان مصاحبه را مشخص کنید و منتظر بمانید تا شخص مصاحبه­ شونده از راه برسد (حضوری یا آنلاین). همچنین در این روش به شدت بر فناوری و کارکرد درست آن متکی هستید.

ج) مرحله ضبط کردن پادکست

هنگامی که کارهای پیش‌­زمینه و برنامه‌­ریزی شده برای برنامه را انجام دادید، وقت آن است که اپیزود اول پادکست را ضبط کنید.

تجهیزات ضبط

حداقل تجهیزاتی که برای ضبط پادکست نیاز دارید، کامپیوتری است که میکروفن USB و دسترسی به اینترنت داشته باشد. هر چند در مجموع، هر قدر هزینه کمتر و محدودتری برای تجهیزات خود داشته باشید، کیفیت صدای برنامه نیز کمتر خواهد بود. در صورتی که میکروفن درستی انتخاب کنید، تنظیمات ساده میکروفن USB می‌­تواند نتیجه خوبی داشته باشد. بعلاوه، بهتر است کار را شروع کنید و ببینید آیا کارتان را ادامه خواهید داد یا خیر و سپس تصمیم بگیرید چقدر پول خرج تجهیزات صوتی کنید.

یک مزیت استفاده از تجهیزات ساده این است که ضبط کردن برنامه نیز بسیار آسان خواهد شد. یعنی می‌­توانید در آغاز کار، برنامه را به صورت منظم منتشر کنید و شنوندگان خود را به دست آورید و در ادامه کار، تجهیزات بهتری را به کار گیرید.

نرم افزار ضبط و ویرایش صدا

وقتی میکروفن USB یا هر یک از وسایل صوتی را به کامپیوتر خود وصل می‌­کنید، به نرم­‌افزاری احتیاج دارید تا صدا را ضبط و ویرایش کنید. نرم‌افزارهای زیادی برای ضبط و ویرایش صدا برای کامپیوتر و موبایل وجود دارد و حتی در برخی سایت‌ها هم امکان ویرایش آنلاین صدا وجود دارد. البته که این نرم‌افزارها رایگان نیستند اما در ایران می‌توانید هر نرم‌افزاری را رایگان دانلود و استفاده کنید!

• اودیسیتی (Audacity): یک اپلیکیشن ادیت صوت با کیفیت و البته رایگان!. این نرم­‌افزار می‌­تواند برای اکثر افراد همه نیازهای مربوط به ساخت پادکست را رفع کند.
• ادوب اودیشن (Adobe Audition): ابزار حرفه‌ای و محبوب برای ضبط و ویرایش انواع فایلهای صوتی با امکاناتی بسیار کامل.

• اولیتو (Alitu): این نرم‌افزار ویرایش پادکست، ساده‌­ترین تجربه ممکن در این زمینه خواهد بود. Alitu یک اپلیکیشن تحت وب است که می‌­تواند به صورت خودکار، فایل صوتی را ویرایش کند، موسیقی به آن اضافه کند و آن را در سایتهای اشتراک‌گذاری پادکست منتشر کند. همچنین ابزارهای خوبی برای ویرایش و ساخت هر اپیزود ارائه می­‌کند.

اگر تا به حال با ابزارهای صوتی کار نکرده‌­اید و کار با آنها برایتان ترسناک است، سراغ نرم‌افزارهای ساده‌تر مثل Audacity باشید. حتی می‌توانید از اپلیکیشن‌های اندروید و IOS برای ضبط و ویرایش پادکست هم استفاده کنید تا شناخت بیشتری در این زمینه به دست آورید.

متن پادکست خود را تهیه کنید.

وقتی میکروفون و نرم‌­افزار ویرایش را تنظیم کردید، آماده‌­اید تا دکمه «ضبط» را فشار دهید؛ اما قرار است چه بگویید؟ نوشتن متن پادکست در اینجا به کمکتان می‌­آید.  وقتی درباره «نوشتن متن» صحبت می­‌کنیم ممکن است به سادگی به یک متن انشایی فکر کنید که کلمه به کلمه خوانده می‌­شود تا یکی از قسمت­های پادکست را بسازد. ممکن است این روش جواب بدهد اما فقط مناسب موضوعات عام‌پسند و غیر رسمی نیست. شکی نیست نوشتن متن هر اپیزود پادکست، مخصوصاً اگر مدت زمان آن طولانی باشد، کار ساده‌ای نیست. باید متن را بارها اصلاح کرده تا از نظر محتوایی، به کیفیت مطلوب برسد و سپس، مجدداً اصلاح کنید تا برای خوانش در پادکست شما مناسب شود.

نکته دیگر اینکه فقط در صورتی می‌­توانید برنامه خوبی بسازید که مانند گوینده‌­ای حرفه‌­ای تمرین کرده باشید در غیر این صورت این طور به نظر خواهد رسید که در حال خواندن یک متن هستید و گوش دادن به شخصی که در حال خواندن متن است، قطعاً خسته‌کننده خواهد بود. مثلاً پادکست محبوب چنل بی هم از روی متن از پیش‌نوشته شده ضبط می‌شود اما به دلیل اصلاح حرفه‌ای متن و البته تمرین و تجربه گوینده، به هیچ‌وجه حس نمی‌کنیم متنی در کار است.

خودمانی بودن پادکست نیازمند این است که محتوا را شبیه به حالت گفتگو ارائه کنید نه شبیه به حالت سخنرانی. پس سعی کنید کاملاً وابسته به متن نباشید و در هر موضوع، اطلاعات دیگری خارج از متن نیز داشته باشید تا در حین اجرا، از آنها نیز استفاده کنید. با تمرین بیشتر به مرور زمان در این کار پیشرفت می‌­کنید و در نهایت به جایی می‌­رسید که دیگر نیازی نیست کل متن هر اپیزود را بنویسید و فقط به نوشتن کلمات کلیدی و سرفصلهای مهم پادکست بسنده می‌کنید.

مرحله صحبت کردن در میکروفن

شاید این دشوارترین بخش کار است که برای ساخت پادکست، باید بتوانید آن را یاد بگیرید. اگر تصور کنید «دارید با خودتان صحبت می­‌کنید» یا «با میکروفن صحبت می‌­کنید» کار را برای خود سخت می­‌کنید. در عوض، بر صحبت کردن با یک نفر دیگر تمرکز کنید. قبلا گفتیم که قرار است پادکست برای چه کسی ارائه شود و درباره پرسونای شنونده صحبت کردیم. اگر پادکست تجاری تولید می‌­کنید، این پرسونا از قبل برایتان مشخص است. به یاد داشته باشید پرسونا همان شنونده/مشتری ایده‌­آل شماست.

وقتی این پرسونا را می­‌سازید، می‌­توانید هر قدر که بخواهید جزییات آن را شفاف­تر کنید؛ اینکه دغدغه، سلایق، نیازها و … آنها چیست. ماجرا این است که به جای اینکه با خودتان یا میکروفون حرف بزنید، با این شخص صحبت کنید تا پادکست، طبیعی‌­تر به گوش برسد و بیشتر بتواند ذهن مخاطب را به خود درگیر کند. یعنی هر کس که به آن گوش کند، احساس خواهد کرد مستقیم با او صحبت می‌­کنید. به این ترتیب با گذشت زمان، روابط خوبی ساخته و تحکیم می­‌شود. اگر می‌­خواهید یاد بگیرید چطور گوینده بهتری شوید و همه چیز را درباره صدای خودتان، صحبت­های اولیه برای گرم شدن فضا، تکنیک­های استفاده از میکروفون و سایر نکات لازم را متوجه شوید، می‌توانید هم به پادکست‌های محبوب و حرفه‌ای گوش کنید و هم در مورد هنر فن بیان مطالعه کنید.

مهمان از راه دور یا همکار اجرا

ضبط کردن پادکست با حضور فردی دیگر در کنار خود و یا مهمانی که در محلی دیگر حضور دارد، چالش‌های خاص خود را دارد. یکی از گزینه‌­های پیش رویتان، استفاده از نرم‌افزارهای جلسه آنلاین مثل Zoom است که یک ابزار کنفرانس ویدئویی هستند که استفاده از آن برای 2 نفر و یا به مدت 40 دقیقه برای چندین نفر، مجانی است (سایر ابزارها: اسکایپ، گوگل میت و …). یک گزینه دیگر، استفاده از ابزارها و روش‌های ضبط اختصاصی «دو کاربری» است. عبارت دو کاربری به این معنی است که صدای هر شرکت‌­کننده در کامپیوتر خودش ضبط می‌­شود. بنابراین نیازی نیست صدا به صورت گفتگوی آنلاین پخش شود. شکی نیست این روش هم بدون عیب و نقص نیست.

د) ویرایش و ساخت پادکست

مرحله بعد راهنمای ساخت پادکست، «تولید» است. در این بخش، اشتباهات گفتاری خود را در پادکست ویرایش و اصلاح می­‌کنید، افکت‌های صوتی مختلف و موزیک به پادکست خود اضافه می­‌کنید و از نبودن نویز و کیفیت بالای صدا مطمئن می‌شوید.

ویرایش پادکست

همانطور که گفته شد، نرم‌افزارهای مختلفی برای کامپیوتر و گوشی وجود دارد که برای ویرایش پادکست به شما کمک می‌کند. انتخاب نهایی این نرم‌افزارها و آموزش کار با آنها را بر عهده شما می‌گذاریم.

موزیک پادکست

هیچ ضرورتی ندارد که پادکست­تان حتماً موسیقی یا افکت‌های مختلف صوتی داشته باشد، اما بسیاری از پادکست­ها در شروع و پایان پادکست خود از موسیقی استفاده می‌­کنند تا کارشان حرفه­‌ای‌­تر و البته جذابتر باشد. بهتر است موسیقی ابتدای پادکست بیش از 10 ثانیه نباشد. در غیر این صورت کارتان جذابیت خود را از دست خواهد داد (بخصوص برای شنوندگان اولیه) و به مخاطب یاد می­‌دهید پادکست شما را رد کند و گوش ندهد. البته استثنا هم وجود دارد که موسیقی شما مرتبط با موضوع پادکست شما باشد و به اثربخشی آن کمک کند، در این حالت می‌توان مدت زمان پخش موزیک را افزایش داد.

ذ) انتشار و تبلیغ پادکست

در آخرین مرحله ساخت پادکست، از مبانی شروع یک پادکست عبور می­‌کنیم و سراغ پخش آنلاین و انتشار آن می­‌رویم.

کاور پادکست

اولین برداشت مخاطب از شما بسیار مهم است، همان­طور که عناوین هر یک از اپیزودها نیز مهم هستند. وقتی پادکست شما قرار است در برابر هزاران پادکست دیگر در اپلیکیشن‌های پادکست ارائه شود، داشتن تصویر کاور جذاب  اهمیت بیشتری پیدا می‌­کند. استفاده از تصاویر خلاقانه که در عین زیبایی، جذابی و گیرایی بتواند به مفهوم و موضوع اپیزود هم اشاره کند، به موفقیت ابتدایی پادکست شما در جلب توجه مخاطب کمک خواهد کرد.

بهتر است تصویر کاور پادکست در ابعاد 1400×1400 پیکسل و با فرم JPG یا PNG و با اندازه 500KB باشد. شنوندگان شما اغلب این کاورها را در فرمت بسیار کوچکتری می‌­بینند، بنابراین سعی کنید جزییات زیادی نداشته باشد و شلوغ دیده نشود. باید در اندازه 200 پیکسل به راحتی قابل خواندن باشد.

انتخاب میزبان پادکست

وقتی نوبت انتشار پادکست می­‌رسد تا همه بتوانند آن را بشنوند، باید به سایت و اپلیکیشن‌هایی فکر کنید که علاقه‌مندان به پادکست از آنها استفاده می‌کنند و به نوعی، مرجع اشتراک‌گذاری پادکست هستند. گزینه‌های زیر می‌تواند به عنوان میزبان پادکست شما در نظر گرفته شود:

• Castbox
• Spotify
• شنوتو
• نوار
• ناملیک
• فیدیبو
• Google Podcast
• چارگوش

تبلیغ پادکست

پادکست هم مانند هر نوع محتوای دیگر، به تبلیغ و ترویج نیاز دارد تا دیده و شنیده شود (مخصوصاً در اولین اپیزودهای آن). روش­های زیادی برای تبلیغ پادکست وجود دارد؛ بعضی از این روش­ها بسیار آسان است و نیاز به تلاش زیادی ندارد اما بعضی از آنها وقت و منابع بیشتری نیاز دارد. در ادامه سعی کردیم تاکتیک­های مختلف بازاریابی پادکست را توضیه داده تا گزینه‌هایی که مطلوبتان است را از بین آنها انتخاب کنید. توصیه می‌شود یک یا دو مورد از روش­های ساده تبلیغ پادکست را انتخاب کنید و سپس سراغ روش­های دیگری بروید تا یک بازاریابی ترکیبی انجام دهید.

• از افراد بخواهید مشترک پادکست شما بشوند: مشترکان جدید در پادکست، مهمترین عامل رتبه‌بندی بالاتر آن در پادکست­های اپل هستند (که قبلا در آیتونز ارائه می‌­شد). همچنین در این حالت، شنوندگان به صورت خودکار از انتشار قسمت­های جدید مطلع می­‌شوند.
• استفاده از نظرات مخاطبان: مردم عاشق این هستند که نامشان را در برنامه محبوب­شان بشنوند. این یک تاکتیک ساده است تا چرخه­ خوبی برای تعامل جدید با پادکست شما درست کند.
  با کمک مثال زیر به سادگی می‌­توان نقدها و نظرات مخاطبان پادکست را جمع‌آوری کرد:
  • از مخاطبان بخواهید هنگامی که سوالی می‌­پرسند نام شما را به صورت @ در شبکه­‌های اجتماعی تگ کنند (با این روش، دوستان و دنبال‌کنندگان آنها می‌توانند شما را بشناسند و اطلاعات بیشتری درباره شما به دست آورند).
  • افراد دوست دارند نام خودشان را در فضای آنلاین بشنوند؛ بنابراین وقتی از کسی نام می­‌برید، بیشتر احتمال دارد آن اپیزود را با دوستان خود به اشتراک بگذارند.
  • احتمالاً دوستان این افراد نیز سلایق مشابهی دارند و مایلند پادکست شما را بشنوند.
  • افراد دیگر در لیست دوستان آنها نیز تمایل پیدا می‌­کنند سوال بپرسند و نامشان بلند گفته شود (و البته پاسخ هم بگیرند).
  • این رویه را تکرار کنید.
    رشد پادکست با این روش به زمان نیاز دارد اما مزایای زیادی نیز در بر دارد: این یک راه آسان و طبیعی برای تعامل با مخاطب در شبکه اجتماعی و رشد مخاطبان پادکست و رشد فالوورهای شبکه‌های اجتماعی شماست؛ آن هم به صورت همزمان.

وبسایت خود را بسازید.

گرچه سرویس‌های اشتراک‌گذاری پادکست هم اپلیکیشن دارند و هم وبسایت، اما داشتن وبسایت مستقل برای پادکست شما مزایای زیر را به همراه خواهد داشت:

• قابلیت اشتراک‌گذاری: اشتراگ‌گذاری پست‌های وبلاگ شما به جای استفاده از لینک پادکست در کست باکس و … برای مخاطب، آسانتر و برای شما بهتر است.
• استفاده از پتانسیل سئو: با کمک مقالات و نوشتن در سایت خود می‌توانید از طریق گوگل هم مخاطب جذب کنید. مثلاً یک پادکست آموزش مدیتیشن می‌تواند در مورد مزایای مدیتیشن، انواع روش‌های مدیتیشن و … مقاله بنویسد و علاقه‌مندان این حوزه را به خود جذب کند.
• دسترسی به مخاطبان مختلف: در مثال بالا (پادکست مدیتیشن) همه علاقه‌مندان این موضوع به دنبال پادکست نیستند و از اپلیکیشن‌های پادکست استفاده نمی‌کنند. آنها سراغ گوگل می‌روند و از این طریق، بخش دیگری از مخاطبان هدف را به خود جذب خواهید کرد.
• استفاده از خبرنامه: می‌توانید از خبرنامه ایمیلی یا پیامکی برای اطلاع‌رسانی از انتشار اپیزودهای جدید خود استفاده کنید.
• امکان ارائه اطلاعات بیشتر: می‌توانید مطلب تکمیلی هر اپیزود، اطلاعاتی در مورد اعضای تیم، روش‌های تماس برای تبلیغات در پادکست شما و … را نیز در وبسایتتان منتشر کنید.

همچنین می‌توانید در سایت خود از پخش‌کننده‌های پادکست هم استفاده کنید تا مخاطبان شما در وبسایتتان هم به اپیزودها دسترسی داشته باشند.

مهمان پادکست‌های دیگر شوید.

ساده‌­ترین گروه مخاطبانی که می‌­توانید به آنها دسترسی پیدا کنید و محتوای خودتان را به گوششان برسانید، افرادی هستند که به پادکست­های مختلف گوش می‌­دهند. وقتی مهمان برنامه‌­های دیگری شوید که مخاطبان مشابه شما دارند، افراد جدیدی با برنامه شما آشنا می‌­شوند و علاقه‌مندان جدیدی پیدا خواهید کرد.

مهمان دعوت کنید.

دعوت از مهمانان در پادکست به شما امکان می­‌دهد مخاطبان فرد مهمان خود را نیز جذب پادکست خود کنید. به خاطر داشته باشید افراد سرشناس، انگیزه چندانی ندارند در یک اپیزود از یک پادکست تازه‌کار حضور پیدا کنند، اما می‌توانید با افراد دیگری که احتمال حضور آنها در پادکست شما وجود دارد، شروع کرده و به تدریج سراغ افراد معروف‌تر بروید.

مسابقه بگذارید و جایزه بدهید.

می‌توانید از مخاطبان خود بخواهید که پادکست شما را در صفحات اجتماعی خودشان به اشتراک گذاشته، از آن پست یک اسکرین شات بگیرند و برای شما بفرستند (یا شما را @ کنند). سپس در اپیزود بعدی، اسامی برنده‌ها را اعلام کنید. جوایزی که برای مسابقه خود در نظر می‌گیرید باید با محتوای پادکست شما هماهنگ باشد تا افرادی جذب آن مسابقه شوند که به جایزه آن علاقه‌مند هستند. مثلاً برای پادکست روانشناسی می‌توانید کتابهای مرتبط با این موضوع را هدیه کنید.

جمع‌بندی: چرا باید پادکست بسازیم؟

پادکست یکی از فرمت‌های محبوب و رو به رشد در بازاریابی محتوایی محسوب می‌شود که هم کسب و کارها و هم تولیدکنندگان محتوا به آن روی آورده و سبب شده تا پادکست‌های حرفه‌ای آنها، علاقه‌مندان به پادکست را افزایش دهد. گرچه پادکست برای هر موضوع و هر کسب و کاری مناسب نیست اما می‌تواند به عنوان یکی از گزینه‌های تعاملی و جذاب محتوا برای اهداف تجاری در نظر گرفته شود. امیدوارم توضیحات این مقاله توانسته باشد شما را در مسیر ساخت پادکست یاری کند.

اگر این مطلب برای شما مفید بوده است، آموزش‌ها و مطالب زیر نیز به شما پیشنهاد می‌شوند:

• آموزش مبانی بازاریابی محتوا (Content Marketing)
• مجموعه آموزش دیجیتال مارکتینگ (Digital Marketing)
• آموزش بازاریابی در شبکه های اجتماعی