مارکتینگ پلن یا برنامه بازاریابی، یک نقشه راه منحصر به فرد برای هر سازمان و شرکتی است که از آن برای سازمان‌دهی، اجرا و پیگیری استراتژیهای بازاریابی خود در بازه‌های زمانی مشخص استفاده می‌‌کنند. مارکتینگ پلن شامل استراتژی و راهبردهای مختلف بازاریابی برای بخش‌های گوناگون یک شرکت و یا سازمان است که در نهایت همه آن‌ها در راستای یک هدف، یعنی هدف اصلی شرکت تدوین میشود.
بهتر است بدانید که مارکتینگ پلن با نام‌های برنامه بازاریابی، طرح بازاریابی، نقشه بازاریابی و سند بازاریابی نیز در ایران شناخته میشود.
یک برنامه بازاریابی، استراتژی‌ها و تاکتیک‌های بازاریابی را به شکل سازمان یافته می‌نویسد تا بتواند تیم بازاریابی را در مسیر موفقیت و رسیدن به هدف و چشم‌انداز شرکت، سوق دهد و امکان سنجش موفقیت استراتژیهای بازاریابی را فراهم آورد. این بدین معناست که چندین استراتژی بازاریابی را در خود دارد.
فیلم آموزشی مارکتینگ پلن(برنامه بازاریابی)
این مطلب از آکادمی کاپریلا، شما را با این مفهوم و ابزار بسیار مهم آشنا خواهد کرد.
چرا باید مارکتینگ پلن بنویسیم؟
با نوشتن برنامه بازاریابی می‌توانید در مورد کمپین‌های مختلف سازمان خود فکر کنید و تمام جوانب آن یعنی مشخصات کمپین، بودجه، پرسونای مشتریان، هدف، مقصد هر کمپین و … را مورد بررسی قرار دهید. زمانی که شما در مورد یک کمپین که قصد اجرای آن را دارید، تمام این اطلاعات و داده‌ها را در یک سند و در قالب یک نقشه بازاریابی داشته باشید، راحت‌تر می‌توانید میزان موفقیت کمپین، احتمال شکست آن، نقاط قوت و ضعفش را بسنجید و پس از اجرا هم، روند موفقیت آن را پیگیری کنید.
مارکتینگ پلن، روند مدیریت و بهینه‌سازی استراتژیهای بازاریابی را برای شما مستند میکند و به شما دید بهتر و نقشه راه برای رشد و توسعه تجارتتان می‌دهد. به بیان ساده‌تر، مارکتینگ پلن یک گزارش است که استراتژیهای بازاریابی بخش‌های مختلف سازمان شما را برای مدت زمانی مشخصی، به طور مثال یک ماه، سه ماه، شش ماه، یکسال و … را در خود جای می‌دهد. یک مارکتینگ پلن موارد زیر را شامل میشود:
- اهداف بازاریابی و تبلیغات سازمان شما را مرور و بررسی میکند.
- موقعیت فعلی بازاریابی کسب و کار شما را شرح می‌دهد.
- یک جدول زمانی برای انجام استراتژیهای بازاریابی ایجاد میکند.
- شاخص‌های اصلی عملکرد یعنی همان KPIها را ردیابی میکند.
- بازار هدف سازمان شما و نیازهای مشتریان را شرح می‌دهد.
پنج مزیت داشتن مارکتینگ پلن برای کسب و کارها
برخی بر این باورند که نوشتن مارکتینگ پلن یا برنامه بازاریابی برای هر کسب و کاری نمی‌تواند مفید باشد، اما باید بگوییم که این تصور اشتباهی است، چون مارکتینگ پلن به هر کسب و کاری از جمله مجموعه‌های کوچک کمک میکند که در مسیر درست حرکت کنند و به اهداف اصلی سازمان خود دست پیدا کنند. با توجه به اهمیت مارکتینگ پلن، ما در این بخش به ۵ مزیت آن که برای هر سازمانی صدق میکند، اشاره کرده‌ایم.
مارکتینگ پلن فضای کسب و کار را معین میکند.
تدوین استراتژی بازاریابی و توسعه آن برای هر کسب و کاری، باید پاسخگوی نیاز مشتریان باشد. همچنین عوامل متعددی می‌تواند بر روی توانایی بازاریابی سازمان تاثیر بگذارد. برای مثال، عواملی همچون مسائل اجتماعی، سیاسی، اقتصادی، فناوری، تکنولوژی و رقبا را می‌توان اشاره کرد. مارکتینگ پلن چارچوب مطابق با اهداف سازمان را ارائه می‌دهد که تمام استراتژیهای بازاریابی باید از آن تبعیت کنند.
برنامه بازاریابی تصمیم‌گیری شفاف و درست را ممکن میکند.
برای این که بتوان در کسب و کارها، تصمیم درستی را اتخاذ کرد و به اهداف اصلی سازمان دست پیدا کرد، باید از مواردی در کسب و کارها آگاه بود و آن‌ها را بررسی کرد. برای مثال، شما در شرکت و یا کسب و کار خود باید بدانید چه عوامل داخلی و خارجی بر روی روند کاری شما تاثیرگذار است، باید منابع مورد استفاده خود را مورد ارزیابی قرار دهید. زمانی که این موارد را بدانید، می‌توانید در مورد بازاریابی محصولات و خدمات خود تصمیم بگیرید. باید ببینید که آیا محصولات شما واقعا نیازهای مشتریان را برآورده میکند یا به تولید و ارائه محصولات و خدمات جدیدی نیاز است. آیا قیمت محصولات و خدمات شما مناسب است و در مقایسه با رقبا در چه وضعیتی است. آیا پرسنل و کارمندان شما می‌توانند به خوبی پاسخگوی مشتریان باشد. آیا به یک کمپین تبلیغاتی نیاز دارید؟
این موارد، سوالاتی است که در ارتباط با بازاریابی و فروش محصولات و خدمات هر شرکتی مطرح میشود که باید به آن‌ها توجه کرد. در تدوین مارکتینگ پلن تمام این موارد مشخص میشود و کمک میکند تا استراتژیهای بازاریابی را بهتر برنامه‌ریزی، اجرا و پیگیری کرد.
یک طرح بازاریابی امکان برنامه‌ریزی بلندمدت و اجرای کوتاه مدت را فراهم میکند.
موفقیت هر سازمانی نیازمند برنامه‌ریزی بلندمدت در کنار اجرای برنامه‌ریزی های کوتاه مدت است. یعنی باید بتوان از آینده دورتر یک یا دو ساله، چشم‌انداز شفاف داشت و برای آن برنامه‌ریزی کرد، در عین حال توانایی اجرای برنامه‌های کوتاه مدت را داشت. برای مثال شما یک هدف و چشم‌انداز را برای یک سال آینده تعریف کرده و برای آن برنامه‌ریزی بلندمدتی را تعیین می‌کنید، اما ممکن است در این بین با اتفاقات غیر منتظره نیز روبه‌رو شوید که برای آن باید برنامه‌ریزی کوتاه مدت داشته و بتوانید آن‌ها را اجرا کنید. برای این منظور شما باید در فاصله‌های زمانی کم، انواع استراتژیهای بازاریابی خود را ارزیابی کرده و تغییرات لازم مطابق با رخدادهای غیر منتظره، انجام دهید.
بدین شکل در حقیقت نقشه بازاریابی بلند مدت با برنامه‌ریزی‌های کوتاه مدت ادغام میشود، اما فراموش نکنید که تمام برنامه‌های کوتاه مدت شما باید در راستای برنامه‌ریزی‌های بلند مدت و رسالت اصلی سازمان باشد. نقشه مارکتینگ با نگه‌داری استراتژیهای بازاریابی واحدهای مختلف سازمان، اهداف اصلی، بودجه و همین‌طور منابع، این امکان را ایجاد میکند که نتیجه و اثربخشی هر کدام از استراتژیهای بازاریابی را بررسی کنید و در صورت نیاز تغییرات و اصلاحیه‌‌های لازم را انجام دهید.
یک برنامه بازاریابی از تصمیمات خطرناک و اشتباه جلوگیری میکند.
مارکتینگ پلن، یک چهارچوبی را ارائه می‌دهد که از گرفتن تصمیم‌های اشتباه شما جلوگیری میکند. در برخی مواقع ممکن است مواردی در بازار رخ دهد که شما را غافلگیر کند و لازم باشد که تصمیمات جدیدی را بگیرید و استراتژیهای جدیدی را به کار ببرید. در چنین شرایطی داشتن یک پلن مارکتینگ باعث میشود که از مسیر اصلی منحرف نشوید و تصمیمات اشتباهی نگیرید.
پلن مارکتینگ یک سند کاری برای کسب و کارها است.
یک نمونه برنامه بازاریابی، حکم یک سند کاری را برای سازمان‌ها و شرکت‌ها دارد. سندی که باید در طول زمان به آن مراجعه کرد. شما باید مارکتینگ پلن خود را دنبال کنید، تا بینید که کارها به درستی انجام شده و مطابق با پلن مارکتینگ پیش رفته است، آیا به تغییرات جدیدی نیاز است. این بررسی و مراجعه به پلن مارکتینگ نباید صرفا سالانه باشد، بلکه باید به طور مرتب در بازه‌های زمانی کوتاه و در مواقعی که نیاز به تغییرات در استراتژی‌ها داشتید، نیز صورت گیرد.
انواع مارکتینگ پلن
برنامه‌های بازاریابی در سازمان‌های مختلف با توجه به اهدافی که دارند، اندازه سازمان، تعداد کارمندان، زمینه و حوزه فعالیت و دیگر عوامل می‌تواند متفاوت باشد و به شکل‌‌های مختلفی تدوین شود. اما به منظور آشنایی شما، ما در این‌جا به چند نمونه مارکتینگ پلن اشاره کردیم.
نقشه بازاریابی ۳ ماهه و یا سالانه
این نوع مارکتینگ پلن مربوط به آن دسته از استراتژیهای بازاریابی سازمان است که در زمان‌بندی معینی انجام میشود. برای مثال اجرای کمپین‌های مختلف قرار است در یک زمان خاصی اجرا شود.
برنامه مالی بازاریابی
این طرح شامل استراتژیهای مالی بازاریابی است، برای مثال تبلیغات کلیکی، تبلیغات شبکه‌های اجتماعی و گوگل ادز را می‌توان اشاره کرد.
طرح بازاریابی شبکه‌های اجتماعی
شما ممکن است که بخواهید خدمات سازمان خود را از طریق فعالیت، تولید محتوا و تبلیغات در شبکه‌های اجتماعی ارائه دهید و مخاطبان را جذب نمایید. این مارکتینگ پلن شامل تمام استراتژیهای بازاریابی در شبکه‌های اجتماعی است.
مارکتینگ پلن محتوا
این نوع از طرح بازاریابی، مربوط به آن دسته از استراتژی‌ها و تاکتیک‌هایی است از محتوا برای تبلیغ و جذب مشتریان جدید استفاده میکند.
نقشه بازاریابی محصول جدید
هر سازمان و شرکتی ممکن است محصول جدیدی را برای ارائه داشته باشد. نقشه بازاریابی محصول مربوط به تمام استراتژیهای اتخاذ شده برای تبلیغ و فروش محصول جدید است.
این نکته را فراموش نکنید که بین استراتژی بازاریابی و مارکتینگ پلن تفاوت وجود دارد. استراتژیهای بازاریابی مشخص می‌‌کنند که هر کسب و کاری باید با چه راهکار و مسیری به اهداف خود دست پیدا کند. برای مثال از چه کانال‌هایی استفاده کند، چه نوع تبلیغاتی را انجام دهند، چه نوع کمپین‌هایی را اجرا کنند، از چه نوع محتوایی و چه میزان بودجه برای رسیدن به اهداف استفاده کنند. اما یک مارکتینگ پلن در برگیرنده تعدادی استراتژی بازاریابی است و یک چارچوبی را ارائه می‌دهد که همه استراتژیهای بازاریاب باید از آن تبعیت کنند، تا اجرا و حرکت آن‌ها در مسیر اهداف اصلی سازمان باشد.
جمع‌بندی
در این مقاله به شرح مفید و مختصری از مارکتینگ پلن پرداختیم تا بدانید مارکتینگ پلن چیست و چه کاربرد و مزایایی دارد. در مقالات آینده کاپریلا به نحوه نوشتن یک برنامه بازاریابی نیز خواهیم پرداخت. در این فرصت می‌توانید سوالات و ابهامات خود را در بخش نظرات، با ما در میان بگذارید.
اگر این مطلب برای شما مفید بوده است، آموزش‌ها و مطالب زیر نیز به شما پیشنهاد می‌شوند:
- مجموعه آموزش بازاریابی و تبلیغات
- آموزش مدیریت تبلیغات و برند
- آموزش مدیریت بازاریابی
- آموزش آشنایی با بازاریابی دیجیتال (Digital Marketing)
- آموزش بازاریابی مد
- آموزش مبانی بازاریابی محتوا (Content Marketing)
